Wstęp do psychologii wyklad 1, michal.wierzchon@uj.edu.pl
egzamin testowy jednokrotny,70% podręcznik, 30% wykładów.
Psychologia ma długą przeszłość, ale krótką historię. Zajmuje się problemami sformułowanymi dosyć dawno temu, w stosunkowo nowy sposób.
Arystoteles rozważał istotę duszy. Zastanawiał się, czym dusza różni się od duszy zwierząt, na ile jest powiązana z ciałem. Jest najdoskonalszą formą w przyrodzie. Mówił o duszy wegetatywnej – związana z codziennym funkcjonowaniem, duszy zmysłowej – czyni nas zdolnymi do postrzegania i poruszania się, najwyższą formą duszy jest rozum, występujący tylko u ludzi, który jest powiązany z ciałem.
Czym tak naprawdę jest dusza?
Problem
Stanowiska
psychologia
Problem relacji duszy i ciała
Monizm vs dualizm
świadomość
Problem wrodzonej wiedzy
Empiryzm vs natywizm
np. język
Co nam daje psychologia w kontekście debaty filozoficznej?
Podsuwa metody, które mają te problemy filozoficzne rozwiązać 'naukowo'.
Chomsky
Dysponujemy systemem językowym. Fonologicznie jesteśmy zaprogramowani na głoski, ale używając jednego z języków, musimy o części dźwięków zapomnieć, aby posługiwać się językiem poprawnie.
Psychologia została pod koniec XIX wieku zaproponowana jako nauka.
Filozofia + psychofizjologia= psychologia
pierwsze laboratorium psychologiczne Lipsk 1879 r Wilhelm Wundt, badał części składowe psychologii, zadawał pytanie co?
Niematerialny byt – dusza – Platon, Kartezjusz
poruszacz ciała – Arystoteles.
Znaczenie teologiczne duszy
Świadomość badana – pytamy ludzi, o to, co przyjmuje ich percepcja, czyli czego doznają, z czego zdają sobie sprawę.
– podstawowa metoda – introspekcja
- brak obiektywności -
– metoda wpływa na przebieg badanego zjawiska
– mechanizm – introspekcja czy retrospekcja
Pytając osobę o to, co się dzieje przerywamy dany proces,ona musi użyc procesu pamięciowego, żeby to opisać.
O czym jest psychologia?
– o nieświadomości?
Świadomość jako czubek góy lodowej Freud
– przedmiot badania: nieświadome procesy psychiczne
– trzy sfery psychiki (Id, Ego, Superego – to co ogranicza nasze ego)
– ukryte motywy (Eros – popęd życia, Thanatos- popęd śmierci)
– metoda badania: analiza (marzeń, snów, pomyłek)
Mechanizmy obronne – pozwalają nam przebywać w środowisku tak, żeby nie przejmować się informacjami, które mogą niszczyć nam obraz samego siebie
rodzaje:
racjonalizacja – bezpieczne, niezbyt głębokie wytłumaczenie
wyparcie – jesteśmy w stanie zracjonalizować sobie naszą decyzję odchodząc daleko od prawdziwej przyczyny – atrakcyjność kobiety za mostem, po którym przechodzimy.
Przeniesienie – próbujemy znaleźć w innych przyczyny tego, że coś nam się nie udaje
projekcja – przypisywanie innym swoich poglądów i zachowań
kompensacja – wynagradzanie sobie braków i defektów czymś przyjemnym
regresja – zrzucanie odpowiedzialności
fiksacja – kluczowe trzymanie się jednego mechanizmu, jednej postawy, unikając rozbudowanej stymulacji
Carl Gustaw Jung
nieświadomość zbiorowa (kolektywna) pamięć zbiorowa, wspólnota losu
archetypy i symbole
animus i anima
strona kobieca mężczyzny, męska strona kobiety
cień
mało szlachetne alter ego
John Watson 1905
– Psychologia jak ją widzi behawiorysta
– behawioryzm próbuje opisywać przyczyny zachowania, ale tylko w wyniku procesu uczenia na zasadzie bodziec-reakcja
– przedmiot badania – zachowanie
– metoda badania – obserwacja, eksperyment
Czy to nas interesuje?
Klopoty behawioryzmu:
– uczenie się typu S-R czy uczenie się poznawcze? Szczur w labiryncie nie uczy się w stylu: skręc w prawo, skrec w lewo, idz prosto, tylko jak mu się zmieni labirynt to ogarnia, co się dzieje. Istnieją więc mechanizmy poznawcze
dwa behawioryzmy:
– teoretyczny – zachowanie jako podmiot poznania, umysł i świadomość – kategorie zbędne
– metodologiczny – wnioskowanie z zachowania o umyśle.
Człowiek jako system przetwarzający informacje
komputerowa metafora umysłu:
– wejście klawiatura zmysły
– wyjście drukarka, efektory
– pamięć operacyjna krótkotrwała
– pamięć zewnętrzna długotrwałą
– procesor (system wykonawczy, podmiot)
Problem polega na tym, że każdy ten myślinik analizowano oddzielnie, a nie w zakresie powiązań jak to przechodzi między sobą.
Eklektyzm – nauka o poznawczych, społecznych, biologicznych... mechanizmach zachowania, nauka służąca zrozumieniu procesów wewnętrznych prowadzących do określonych zachowań.
Breivik.
Co nim powodowało?
Geny, doświadczenia z dzieciństwa, niedawny stres, problemy psychiczne, myśli, uczucia, fizjologia, czynniki kulturowe.
Nie ma jednego czynnika.
Czynniki na zachowanie:
– specyficzne bodźce
– niedawne doświadczenia
– genetyczne czynniki
psychologia biologiczna, poznawcza, różnic indywidualnych, rozwojowa, społeczna, kulturowa, zaburzeń
Badamy:
– zachowania normalne i patologiczne
– zachowania człowieka i innych gatunków
– mechanizmy podstawowe i zastosowania
Psychologia działanie:
opis → wyjaśnienie → przewidywanie → wpływ
założenie: zachowanie jest przewidywalne, przynajmniej częściowo
do jakiego stopnia psychologia jest nauką? Czynniki bycia naukowym
– kontrola, obiektywność, replikowalność, weryfikowalnosć, falsyfikowalność, paradygmatyczność.
W2
Aby opisywać zachowanie musimy wziąć pod uwagę wiele czynników, ale do każdego musimy podchodzić inaczej.
Jaka powinna być psychologia naukowa?
– dane empiryczne
– zachowanie dostępne innym(nie introspekcja!) złudzenia powodują, że introspekcja jest do kitu.
– definicje operacyjne - operacjonalizacja
– waga replikacyjności – operacjonalizacja musi być na tyle uniwersalna, żeby inni mogli też przeprowadzić takie badanko
– reprezentacyjność próby badawczej – w zależności od tego, kogo poddamy badaniu możemy mieć różne wyniki, robi się dużo badań na studentach, ale nie można tego uogólniać na całą populację
– statystyczny charakter wiedzy
Żeby badać jakąś zmienną wpływającą na zachowanie, musimy zaproponować jakąś operacjonalizację. Mająć jakąś teorię musimy obczaić zmienną, która tłumaczy coś, co badamy. Nie możemy np. założyć, że nasza uwaga może być opisywana tylko poprzez deklaracje osoby badanej, że na coś patrzyła, musimy mieć jakąś miarę, która sprawdza, czy faktycznie osoba badana jest świadoma tego, co się z nią dzieje, czy nie. Można np. sprawdzać fiksacje wzroku na danym obiekcie. Każda operacjonalizacja przyjmuje jakąś teorię.
Metody
– Badania opisowe
– obserwacja – nie możemy określić przyczyny zachowania, widzimy tylko samo zachowanie
– studia przypadków – na podstawie analizy przypadku możemy stwierdzać co powoduje dane zachowanie – 'diagnoza' nie zawsze jest jednoznaczna. Przypadek: dziewczyna deklaruje, że jest za gruba, że za dużo je, podczas wywiadu z matką dziewczyny, klinicysta dowiedział się, że jedną z przyczyn, dla których dziewczyna unika jedzenia jest lęk przed tym, że ktoś ją otruje. Postawiło to pod znakiem zapytania diagnozę anoreksji, zdiagnozowano schizofrenie.
– metody kwestionariuszowe – zestaw pytań do określenia np. strukture osobowości osoby badanej
– badania korelacyjne – np. korelacja między ilością przestępstw a miękkością asfaltu w parku
– Badania eksperymentalne
– eksperymenty kontrolowane
Metody związane z obserwacją
Zbieranie raportów werbalnych na dany temat, np. metoda zbierania w dzienniczkach danych – zapisywanie codziennie słów nowych dziecka.
Metody związane z korelacją
korelacja
– relacja między dwoma zmiennymi
– kierunek zależności
– siła związku
korelacja vs relacja przyczynowa
zmienna zależna a niezależna
czas udzielania wskazówki zmienna zależna, zmienna niezależna – punkt miasta
wiek – niezależna, ilość błędów – wiek
wiek – niezależna, opinia – zależna
czy psychologia jest potrzebna? :D nieeeee
psychologia mówi nam to, co już wiemy
każdy jest psychologiem – zdrowy rozsądek wystarcza
dane otrzymane w laboratorium się nie generalizują
czemu to, co stwierdza psychologia odbiega od naszych przekonań?
Kilka nieintuicyjnych wyników
– dysonans poznawczy – dysponując dwoma sprzecznymi postawami, wybierze jedną i znajdzie racjonalne wytłumaczenie. Przykład: osoby badane mają wysłuchać wykładu za pieniądze. Są dwa przeciwstawne sądy – wykład jest nudny, drugi sąd – jesteśmy na wykładzie z powodu kasy. Dopóki mamy dostać kasę to możemy stwierdzać, że wykład nie jest zły. Jak nie zapłacą nam, to powiemy, że no, spoko się siedzi na uczelni
– halucynacje – 20% ludzi ma halucynacje raz na miesiąc, 2% raz na tydzień
– efekt placebo – badania leków, psychoterapia, przychodzę do lekarza, źle się czuję, mówi mi, że jest ok, więc czuję się zdrowa
– posłuszeństwo wobec autorytetów – eksperyment: aplikowanie szoków elektrycznych innym osobom znajdującym się w innym pomieszczeniu, jak się jakaś osoba myliła to miała być karana aplikowaniem szoku. Zaobserwowano, że osoby badane ulegały wpływowi autorytetu, mało osób się wyłamywano z tego aplikowania szoku.
– Ślepota wyboru – uzasadnienia decyzji, które podejmujemy powstają dopiero po dokonaniu wyboru
– zdrowy rozsądek nie daje koherentnego obrazu zachowania
– nasze wierzenia często się nie sprawdzają
– użyteczność metod wpływ opartego na badaniach psychologicznych
– zmiana stylu życia może mieć większy wpływ n...
justinkaaa2600