Prawo prywatne międzynarodowe 3/12/12
Zobowiązania umowny
Koncepcja stosowania prawa sadu dla zobowiązań umownych lub każdorazowo poszukiwania najściślejszego, nabardziej odpowiedniego prawa. W common law - law of contract. Prawa właściwego prawa w oparciu o stan faktyczny, ale te koncepcje maja ten minus ze nie dają pewności prawa.
Na początku XIX pojawia się nowe spojrzenie na zobowiązania umowne, pojawia się łącznik subiektywny – wspominaliśmy o tym już wcześniej, łącznik subiektywny jest przejawem autonomii woli stron, na poziomie merytorycznym swoboda umów – wystepuje w prawei merytorycznym, na poziomie kolizyjnym jest propoagowana od XIX w swoboda wyboru prawa. Bardziej powszechne uznanie to koniec XIX w, wybor prawa przebijał się powoli w kolizjonistyce.
Stopniowo przebijał się w kolizjonistyce.
Wszystkie polskie ustawy kolizyjne, gdy chodzi o te zobowiązań na plan pierwszy wysuwają właśnie wybór prawa. Jest on łącznikiem absolutnie podstawowym we wszystkich systemach prawa, jeżeli chodzi o zobowiązania umowne. Już było tak w ustawei z 1926 oraz z 1965, ustawa z 2011 nie zawiera postanowień dotyczących zobowiązań umownych, ponieważ obowiązują przepisy rozporządzenia Rzym I, 593/2008 z 17.06.2008 r – wypiera regulacje czysto krajową.
Winien jestem państwu, wcześniejsze wprowadzenie dotyczące aktów sprzed obowiązującej ustawy.Ciągle prawdopodobne jest ze pewne kwestie kontraktowe związane z prawem obcym na poziomie kolizyjne będą rozstrzygane przez wcześniejsze ustawy.
Ustawa Prawo Prywatne Międzynarodowe z 1965 r jest nadal stosowane, obowiązuje nadal do umów zawartych przed 22.01.2008 r – ciągle stosujemy przepisy kolizyjne tej ustawy – prawo prywatne międzynarodowe z 1965 roku. Nie jest to az tak dawny okres, ze mozeby sobie wyobrazić taką sytuacje. Mogą być to kwestie przedawnienia, lub stosunków rozciągniętych w czasie np. najem z elementem międzynarodowym. Ewentualny problem będzie rozstrzygane przez ustawęz 1965
W 22.01.2008 została opublikowana w polskim dzienniku ustaw, konwencja rzymska dla zobowiązań umownych, ta konwencja to umowa międzynarodowa zwarta miedzy członkami wspólnot europejskich. pochodzi z 1980 r. nie była w ścisłym tego słowa znaczeniu częścią prawa europejskiego, ponieważ kompetencje wspólnot europejskich nie sięgały tak daleko, nie było możliwości ujednolicenia norm kolizyjnych. Panstwa dostrzegaly potrzebe wprowadzenia takiego uregulowania i powstala ustawa, dodatkowo z zastrzeżeniem ze kazde nowe państwa dolaczajace do wspólnot będzie zobowiązana do podpisania tej umowy.
W 2005 Polska przystąpiła do konwencji w 2005 roku, ratyfikacja nastąpiła kilka miesięcy później, ale publikacja w polskim dzienniku ustaw, tak aby mogła być stosowana przez polskie sady przeciągnęła się do stycznia 2008, od tego czasu zaczęło się jej stosowanie, weszla w życie – wyparła ona postanowienia ustawy p.p.m. krajowej gdy chodzi o statut zobowiazan umownych.
W czerwcu 2008 zostało wydane rozporządzenie Rzym I które zreformowało treść konwencji, nie było to bardzo radykalne – nie rewolucyjna a ewolucyjna zmiana , raczej podyktowane doświadczeniem państw, wydano rozporządzenie w 06/2008 – charakter czysto unijny, bo wspólnoty od 1997 r już maja kompetencje do wydawania aktów ujednoliconych, to rozporządzenie jest stosowane od 17/12/2009 roku, dotyczy umów zawartych począwszy od tej daty – tzn. umow zawartych po 17/12/2009 roku. Oznacza to ze jeśli pojawiłaby się przed polskim sadem sprawa z elementem międzynarodowym dotycząca zobowiazan umownych zawartej w okresie od 22.01/2008 a 17.12.2009 to prawo właściwe dla takiej umowy było by ustalane prawo wlasciwe na podstawie konwencji rzymskiej, a dla umowy zawartej po 17/12/2009 z rozporządzania Rzym I.
Trzeba wiedzieć dla których umow jest wlasciwa dana regulacja.
Różnią się zasady wskazania łącznikami obiektywnymi, bo we wszystkich uznawany jest łącznik subiektywny, to oczywiste.
Różnią się natomiast łącznikami obiektywnymi, wskazania z ustawy z 1965 roznią się znaczenie od tych z dzisiejszej, tak samo łączniki obiektywne z konwencji rzymskiej a rozporządzeniem Rzym I.
Zakres rozporządzenia:
Wiąże wszystkie państwa unijne, za wyjątkiem Danii – nie bierze udziału w działaniach legislacyjnych. Wielka Bryt, Irlandia skorzystała z prawa opcji i zaakceptowały postanowienia rozporządzeń zarówno Rzym I i Rzym II.
Rozporządzanie Rzym I obejmuje dwa statuty:
· Kontraktowy – umowy obligacyjne
· Formy czynności prawnej umów obligacyjnych – problematykę tę omówiłem z państwem na poprzednim wykładzie, wiec nie będę teraz wnikał w te problematykę.
Zakres rozp. Racione materie, dla jakich kwestii prawnych wskazuje prawo właściwe,. Posługuje się autonomicznym pojęcia zob. umownego, w komentarzach podskresla się autonomiczne znaczenie tego pojęcia, nie należy zobowiązania umownego którym posługuje się rozporządzenie w takim rozumieniu jakim posługuje się w prawie cywilnym, powinno być tak samo rozumiane przez wszystkich. Należy nadac temu pojecie uniwersalny sens.
Obejmuje pojęcie zobowiązania umownego w rozumieniu rozporządzenia :
· Samą umowę obligacyjna jako czynność prawna, po drugie
· W pojęciu zobowiązania umownego znajduje się : Stosunek prawny powołany do życia ta umowa
· A po trzecie : Inne stosunki o ile wykazują ścisły związek z zobowiązaniem ,o ile zostały objęte wyraźnym przepisem rozporządzenia (tu mogą być proszę państwa np. skutki nieważności umowy które sa objęte roegulacja i podlegają statutowi kontraktowemu, dlaczego ten przykład? Skutki niewaznosci umowy, jaka to problematyka na gruncie prawa merytorycznego? Czy to jest problematyka kontraktowa? Pojawia się problem zwrotu świadczeń z bezpodstawnego wzbogacenia – to już jest zupełnie inny problem, ale na poziomie kolizyjnym uznaje się ze jest to tak scisly problem związany z zobowiązaniem umownym dlatego podlega jego statutowi. )
Chodzi nie tylko umowy cieśle prawa cywilnego, ale również dla indywidualnych umów o prace.
Są w rozporządzeniu pewne wyłączenia, wymienie je państwu przykładowo :
· Problematyka stanu cywilnego
· Problematyka zdolności do czynności prawnych
· Umowy obligacyjne, ale zawieranymi w relacjach rodzinnych, małżeńskich czy kwestiach spadkowych. W relacjach rodzinnych mogą pojawiać się umowy obligacyjne, ale nie są objęte przepisami kolizyjnymi rozporządzenia.
Tyle ile chodzi o zakres racione materiae.
Majac mniej więcej zakreślony krag problemów, zajmimy się samym wskazaniem.
Zasada swoboda wyboru prawa.
Łącznik subiektywny, ma pierwszorzędna role. Strony mogą wybrać prawo dla zawieranej przez siebie umowy.
Wybor prawa wykreślnie podkreślony w art. 3 rozporządzenia.
Wybór może być :
· wyraźny – gdy w samej umowie obligacyjnej lub po za nią (klauzula, osobne porozumienie) wybrały prawo dla umowy – nie jest częścią stosunku obligacyjna nawet jeżeli jest w głównej klauzuli umowy, jest czynności prawa prywatnego międzynarodowego art. 3 ust 5 rozporządzenia – do oceny istnienia i waznosci wyboru prawa stron stosuje się art 10,11,13 rozporządzenia.
· Dorozumiany – ważne aby jednoznacznie wynikał z umowy lub okoliczności – art. 3 ust 1 rozporządzenia, poszukujemy autentycznej woli stron, musimy oprzeć się na jakiś kryteriach, które wskażą nam, że taka była wola stron. Może być to wybór prawa sądu – gdy wybrały sąd, to można domniemywać, że chciałyby aby wg prawa tego sądu były rozstrzygane ewentualne spory; skorzystanie ze wzoru – na gruncie jakiego systemu został wypracowany, to możemy domniemywać, że na podstawie tego prawa chciały strony aby rozstrzygane były ewentualne spory. Różne następcze zachowania stron mogą być brane jako okoliczności dorozumianego wyboru prawa. Ale nie można zakładać hipotetycznie, trzeba znaleźć punkt zaczepiania.
Ustawa pozwala na wybór tylko prawa krajowego, faktycznie obowiązującego w danym państwie – może być jednostka terytorialna państwa. NIE można skutecznie wybrać jakiś zbioru reguł! Np. reguły uni dua, zasady europejskiego prawa umów, zwyczajowe prawa handlowe – nie obowiązują w żadnym państwie, opracowywane na potrzeby różnych kontaktów handlowych.
Gdyby strony jednak wybrały taki zespól reguł, ich wola nie była by rozumiana jako wybór kolizyjny, ale jako tzw. materialno-prawne wskazanie.
Skoro miałoby być to wskazanie materialno-prawne, a nie wybór kolizyjny i tak musielibyśmy znaleźć prawo właściwe – sięgnąć do łączników obiektywnych. Znaczenie wyboru materialno-prawnego – uwzględnimy, ale w zakresie takim jakim pozwoli na to prawo właściwe dla umowy. Tam gdzie przepisy dyspozytywne, tam możemy zastosować te reguły wybrane przez strony. Zespoły reguł nie staną się prawem właściwym ale dojdą do głosu wszędzie tam gdzie są przestrzenie dyspozytywne pozostawione przez prawo właściwe.
Strony nie mogą wybrać prawa obowiązującego na daną datę, np. kodeksu zobowiązań 1933 roku, prawa niemieckiego w wersji BGB z 1900 roku. Jest to co najwyżej wskazanie materialno-prawne, o ile jest to dopuszczalne przez prawo właściwe.
Ze wskazaniem materialno-prawnym będziemy mieli odczynianie również w sytuacji kiedy strony dokonują wyboru prawa w umowie czysto krajowej, art. 3 ust 3 rozporządzenia – „wszystkie elementy które są prawnie relewantne, skoncentrowane są w jednym tylko państwie, to wybór prawa innego państwa, ma charakter wskazania materialno-prawnego„
Np. sprzedaż – umowa zawarta w Polsce, cena w złotówkach, ale pojazd zbudowany we Francji – zarejestrowany w Polsce itp. – to ten element „obcy” nie ma tu żadnego znaczenia. Ale jeżeli spółka mimo, że w Polsce założona, ale kapitał ma obcy to tu pojawia się problem.
Jeżeli chociażby jeden element prawnie relewantnie byłby związany z innym państwem otwiera nieograniczona drogę do wyboru prawa innego państwa.
Wybór:
· Pierwotny – dokonanie wyboru prawa w chwili zawierania umowy obligacyjnej. Zmiana statutu następuje w momencie kiedy strony zmieniły prawo wybrane dla umowy.
· Następczy – po zawarciu umowy obligacyjnej, czy podlegała jakiemuś prawu? – podlegała prawu wskazanemu przez łącznik obiektywny, dopuszczając wybór następczy mamy do czynienia ze zmianą statutu. Art. 3 ust 2 rozporządzenia „ zmiana prawa właściwego po zawarciu umowy, nie narusza formalnej ważności umowy, oraz nie narusza praw osób trzecich” .
Możliwy w toku postępowania sądowego, też powinien spełniać wymagania – wyraźny lub jednoznacznie wynikać ze sprawy.
Wybór :
· Częściowy art. 3 ust 1 zdanie 1 „ strony mogą dokonać wyboru prawa dla całej umowy lub tylko dla jej części”
...
asienka_90