Prawo cywilne

              reguluje przede wszystkim stosunki majątkowe oraz niektóre stosunki niemajątkowe (tzw. osobiste).

Stosunki majątkowe

wynikają one na przykład z :

-                      umów,

-                      prawa własności,

-                      użytkowania wieczystego,

-                      otwarcia spadku.

Stosunki niemajątkowe

              dotyczą przede wszystkim ochrony dóbr osobistych.

              Ochronie podlega m.in.:

              - nazwisko, pseudonim, wolność,

              -wizerunek, swoboda sumienia

              - tajemnica korespondencji.

Zasada autonomii woli stron

pozwalana na swobodne kształtowanie stosunków prawnych w granicach zakreślonych przez prawo.

Zasada równorzędności stron

oznacza, że żadna ze stron stosunku cywilnoprawnego nie może władczo nakładać na drugą stronę obowiązków i zmuszać ją do określonego zachowania.

Systematyka prawa cywilnego

Część ogólna           art. 1-125 k.c.

Prawo rzeczowe      art. 140-352 k.c.

Prawo zobowiązań  art. 353-921 16 k.c.

Prawo spadkowe     art. 922-1087 k.c.

Prawo rodzinne i opiekuńcze 1-91 k.r.o.

Źródła prawa cywilnego

Konstytucja

Ustawy

Ratyfikowane umowy międzynarodowe

Rozporządzenia

Zwyczaje

Stosunek prawny

              Stosunek prawny to szczególna odmiana, typ szeroko rozumianego stosunku społecznego.

              Od innych stosunków prawnych różni się tym, iż zachowania podmiotów w nim uczestniczących są wyznaczone przez treść norm prawnych.

Elementy stosunku prawnego:

n                   Podmiot

n                   Przedmiot

n                   Treść.

Powstanie stosunku prawnego

              Powstanie, zmiana lub ustanie stosunku prawnego następuje w wyniku tzw. zdarzeń prawnych.

Zdarzenia prawne dzielą się na:

n                   fakty tzn. takie zdarzenia prawne, które są niezależne od woli podmiotu prawa,

n                   działania tzn. są to pozostałe zdarzenia prawne z tym, że są one zależne od woli podmiotu.

Podmioty stosunku cywilnoprawnego:
 

n                   osoby fizyczne,

n                   osoby prawne,

n                   jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi.

Zdolność prawna             

to zdolność do bycia podmiotem praw

i obowiązków.

Zdolność do czynności prawnych

oznacza taką kwalifikację osoby fizycznej, że może ona przez własne działanie nabywać prawa i zaciągać zobowiązania.

Brak zdolności do czynności prawnych

dotyczy osób fizycznych, które:

-                      nie ukończyły lat trzynastu

oraz

-                      osób ubezwłasnowolnionych całkowicie.

Ograniczoną zdolność do czynności prawnych posiadają:
 

-                      małoletni, którzy ukończyli lat trzynaście, ale nie ukończyli jeszcze osiemnastu lat

oraz

-osoby ubezwłasnowolnione częściowo.

Pełną zdolność do czynności prawnych

mają pełnoletni czyli osoby, które ukończyły lat osiemnaście.

Osobami prawnymi są:

              - Skarb Państwa oraz

              -jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawną.

Jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi

Są to takie jednostki, którym ustawa przyznaje zdolność prawną i do których stosuje się odpowiednio przepisy o osobach prawnych.

Przedmiot stosunku cywilnoprawnego

To określone zachowanie podmiotów oparte na wzorcu postępowania

zawartym w normie prawa cywilnego.

Przedmiotem mogą być także obiekty materialne i niematerialne, których zachowanie podmiotów dotyczy.

Treść stosunku
cywilnoprawnego

tworzą wzajemne prawa i obowiązki podmiotów wynikające z przepisów prawa.

Rzecz
w rozumieniu kodeksu cywilnego

to tylko przedmiot materialny, wyodrębniony z przyrody.

to tylko przedmiot materialny, wyodrębniony z przyrody.

Podział rzeczy

Nieruchomości:

- gruntowe (rolne, nierolne)

- budynkowe

-                      lokalowe.

Ruchomości.

Nieruchomości są to:

części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty),

-          jak również budynki trwale z gruntem związane lub

-          części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności.

Majątek i mienie

Majątek – w węższym znaczeniu- to ogół aktywów majątkowych przysługujących określonemu podmiotowi.

Majątek – w szerszym znaczeniu- to ogół aktywów i pasywów przysługujących określonemu podmiotowi.

Mienie – to ogół aktywów.

Czynność prawna

to czynność składająca się z przynajmniej jednego oświadczenia woli, zmierzająca do wywołania określonych skutków prawnych w postaci powstania, zmiany lub ustania stosunku prawnego.

Oświadczenie woli

              Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny, w tym również przez ujawnienie tej woli w postaci elektronicznej

Chwila złożenia oświadczenia woli

Oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią.

Chwila złożenia oświadczenia woli c.d.

Oświadczenie woli wyrażone w postaci elektronicznej jest złożone innej osobie z chwilą, gdy wprowadzono je do środka komunikacji elektronicznej w taki sposób, żeby osoba ta mogła zapoznać się z jego treścią.

Odwołanie oświadczenia woli

oświadczenia, które ma być złożone innej osobie, jest skuteczne, jeżeli doszło jednocześnie z tym oświadczeniem lub wcześniej.

Przedawnienie roszczeń

Przedawnieniu ulegają roszczenia majątkowe, czyli roszczenia wymierne w pieniądzu.

Przykładowo są roszczenia wynikające z:

-                      umów;

-                      z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia;

-                      o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym.

Nie ulegają przedawnieniu:

-                      roszczenia nie będące roszczeniami cywilnoprawnymi, np. roszczenia procesowe;

-                      roszczenia niemajątkowe np., służące ochronie dóbr osobistych,

- wyjątkowo niektóre roszczenia majątkowe np. dotyczące ochrony nieruchomości.

Skutek przedawnienia

Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia przez podniesienie zarzutu przedawnienia.

Terminy przedawnienia

              Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć,

a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata.

Zastrzeżenie!

Terminy przedawnienia nie mogą być skracane ani przedłużane przez czynność prawną.

Początek biegu przedawnienia

rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.

Roszczenie staje się wymagalne wówczas, kiedy wierzyciel ma prawną możliwość żądania spełnienia na jego rzecz świadczenia.