1. Polityka społeczna
1.Charakterystyka polskiego rynku pracy z punktu widzenia przyczyn i skutków pozostawania bez pracy młodzieży i kobiet.
Pracodawca - reprezentuje stronę podaży na rynku pracy. W ujęciu formalno-prawnym, ekonomicznego pracodawcę, określa się mianem pracownika. Pracownik w ujęciu ekonomicznym to osoba świadcząca bezpośrednio pracę na rzecz innej osoby, fizycznej lub prawnej, pobierająca za to określone wynagrodzenie.
Pracobiorca - pracownik, osoba otrzymująca pracę, zobowiązująca się do wykonywania pracy za ustalone wynagrodzenie określone w umowie o pracę
Bezrobocie - zjawisko społeczne polegające na tym, że część ludzi zdolnych do pracy i deklarujących chęć jej podjęcia nie znajduje faktycznego zatrudnienia z różnych powodów.
Typy bezrobocia:
Bezrobocie krótkookresowe – obejmuje osoby pozostające bez pracy do 3 miesięcy.
Bezrobocie jawne - odnosi się do niepracujących, a ujawniających swoją sytuację poprzez rejestrację w Urzędach Pracy. Poziom bezrobocia jawnego nie jest zgodny ze stanem faktycznym.
Bezrobocie strukturalne – powstaje na tle strukturalnych rozbieżności między podażą pracy i popytem na pracę.
Bezrobocie cykliczne – związane z cyklicznymi zmianami produktywności gospodarki
Bezrobocie klasyczne – pojawia się kiedy płaca jest utrzymywana powyżej poziomu, przy którym krzywe podaży pracy i popytu na pracę się przecinają. Wynika z niedostatecznie elastycznego mechanizmu cenowego rynku pracy lub ze sztucznego utrzymywania płacy powyżej poziomu równowagi.
Bezrobocie frykcyjne – związane z przerwami w zatrudnieniu z powodu poszukiwania innej pracy lub zmianą miejsca zamieszkania.
Dynamika Bezrobocia - zmiany liczby bezrobotnych zarejestrowanych w czasie. Wskazują one natężenie zmian zjawiska bezrobocia w poszczególnych okresach w odniesieniu do innych okresów.
Stopa Bezrobocia - Stopa bezrobocia jest to wyrażony w procentach stosunek liczby osób bezrobotnych do liczby osób aktywnych zawodowo (suma osób pracujących i poszukujących pracy).
Stopa Bezrobocia notowana w wybranych latach:
2013 – 14,2
2012 – 13,2
2011 – 13,1
Przyczyny Bezrobocia:
- Wysokie dla pracodawców koszty pracy, niepokrywające korzyści ekonomicznych płynących z zatrudnienia pracownika.
- Niedopasowanie popytu i podaży na określony rodzaj pracy, jest to bezrobocie strukturalne. Bezrobocie takie najczęściej dotyka sektory gospodarki o niskiej wartości dodanej, dużej konkurencji i wrażliwe na cykle koniunkturalne.
- Sztywne i opresywne dla pracodawcy prawo pracy. Pracodawcy mimo iż potrzebują w danej chwili pracowników, mogą obawiać się zatrudniania ze względu na potencjalne późniejsze problemy ze swobodnym zwalnianiem czy zapewnieniem określonych warunków pracy, którym nie są w stanie podołać.
- Niedopasowanie terytorialne miejsc zapotrzebowania na pracę i zasobów siły roboczej. Znalezienie pracy wymaga wtedy zmiany miejsca zamieszkania.
- Prawna reglamentacja pracy – konieczność uzyskiwania państwowych bądź korporacyjnych pozwoleń oraz licencji na pracę.
- Między zakończeniem pracy w poprzednim miejscu pracy, a jej podjęciem w nowym mija pewien czas. Ten typ bezrobocia określa się mianem bezrobocia frykcyjnego i jest ono zazwyczaj niskie, a także nie ma istotnego wpływu na gospodarkę.
- Brak doświadczenia zawodowego wśród absolwentów. Korzystniej jest zatrudnić pracownika doświadczonego.
Większość bezrobotnych rejestrujących się w urzędach pracy to osoby o stosunkowo niskim poziomie wykształcenia. Dwie najliczniejsze grupy wśród bezrobotnych to osoby posiadające wykształcenie zasadnicze zawodowe oraz gimnazjalne, podstawowe i niepełne podstawowe
Liczba osób długotrwale poszukujących pracy (powyżej 12 miesięcy) wyniosła według stanu na koniec III kwartału 2013 r. 791,0 tys., co stanowiło 38,0% ogólnej liczby zarejestrowanych bezrobotnych.
Długotrwałe bezrobocie częściej występuje wśród kobiet. Prawie 41,1% kobiet zarejestrowanych w urzędach pracy w końcu września 2013 r. pozostawała bez zatrudnienia przez okres powyżej 12 miesięcy. Wśród mężczyzn w końcu III kwartału 2013 r. odsetek długotrwale bezrobotnych wyniósł 34,6%.
2. Instytucje rynku pracy:
Instytucjami rynku pracy są :
- Publiczne Służby Zatrudnienia
- Ochotnicze Hufce Pracy
- Agencje zatrudnienia
- Instytucje szkoleniowe
- Instytucje dialogu społecznego
- Instytucje partnerstwa lokalnego
Wymienione instytucje realizują zadania z zakresu promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków bezrobocia oraz aktywizacji zawodowej w celu rozwoju zasobów ludzkich, osiągnięcia wysokiej jakości pracy, wzmacniania integracji i solidarności społecznej oraz zwiększania mobilności na rynku pracy.
Publiczne służby zatrudnienia tworzą organy zatrudnienia wraz z powiatowymi i wojewódzkimi urzędami pracy, urzędem obsługującym ministra właściwego do spraw pracy oraz urzędami wojewódzkimi realizującymi zadania państwa w zakresie polityki rynku pracy.
Organem zatrudnienia jest: minister właściwy do spraw pracy, wojewoda, marszałek województwa, starosta (prezydent miasta na prawach powiatu).
Ochotnicze Hufce Pracy (OHP), to państwowe jednostki budżetowe specjalizujące się w wykonywaniu zadań państwa w zakresie zatrudnienia oraz przeciwdziałania marginalizacji i wykluczeniu społecznemu młodzieży i bezrobotnych w wieku 15-25 lat. OHP prowadzi również działania w zakresie kształcenia i wychowania.
Agencje zatrudnienia to instytucje zajmujące się świadczeniem usług w zakresie pośrednictwa pracy, pośrednictwa do pracy za granicą u pracodawców zagranicznych, poradnictwa zawodowego, doradztwa personalnego, pracy tymczasowej.
Instytucje szkoleniowe to publiczne i niepubliczne podmioty prowadzące na podstawie odrębnych przepisów edukację pozaszkolną. Usługi szkoleniowe mogą być adresowane do bezrobotnych i poszukujących pracy. Źródłem ich finansowania są środki publiczne, a instytucja może uzyskać zlecenie ich przeprowadzenia na przykład przez publiczne służby zatrudnienia pod warunkiem, że będzie wpisana do rejestru instytucji szkoleniowych prowadzonego przez wojewódzki urząd pracy. O wpis do rejestru może ubiegać się każda instytucja szkoleniowa, która posiada akredytację wydaną przez kuratora oświaty i złoży odpowiedni wniosek o dokonanie takiej rejestracji.
Instytucjami dialogu społecznego na rynku pracy są:
Związki zawodowe - organizacje zrzeszające na zasadzie dobrowolności osoby świadczące pracę najemną. Podstawowym ich zadaniem jest obrona interesów pracowników i podejmowanie działań mających na celu poprawę ich sytuacji ekonomicznej i społecznej.
Organizacje pracodawców – są samorządnymi, niezależnymi związkami pracodawców, których głównym celem jest obrona interesów i praw pracodawców wobec związków zawodowych oraz organów władzy i administracji. Organizacje te mają prawo uczestnictwa w sporach zbiorowych i zawierania układów zbiorowych pracy
Organizacje bezrobotnych – niezależne podmioty, które reprezentują interesy osób bezrobotnych a przede wszystkim wspierają ich w trudnej sytuacji życiowej. Działają one w formie dobrowolnych stowarzyszeń.
Organizacje pozarządowe - instytucje dialogu społecznego, to prywatne fundacje i stowarzyszenia. Realizują one zadania w obszarze rynku pracy, wiele z nich koncentruje się na realizacji programów wspierających wybrane grupy społeczne.
Instytucje partnerstwa lokalnego mogą mieć charakter formalny i nieformalny. Mają one na celu uzupełnianie działań instytucji publicznych w ramach realizowanej polityki rynku pracy.
Rozróżnia się dwa typy programów walki z bezrobociem:
pasywne - które pełnią funkcje osłonowe (zasiłki, wcześniejsze emerytury, zasiłki przedemerytalne). Pasywne formy walki z bezrobociem nie likwidują bezrobocia, lecz zapewniają osobie bezrobotnej dochody na poziomie minimum egzystencji
programy aktywne - zmierzające do łagodzenia skutków bezrobocia przez aktywizację bezrobotnych oraz zwiększanie ich szans na uzyskanie normalnej pracy.
W zwalczaniu bezrobocia państwo dysponuje szeregiem narzędzi. Należą do nich: tworzenie przepisów prawnych regulujących kwestie zatrudnienia, przeciwdziałania bezrobociu i walki z nim, polityka podatkowa, dysponująca m.in. systemem ulg inwestycyjnych dla sektora prywatnego, gdzie tworzonych jest najwięcej nowych miejsc pracy, organizowanie i finansowanie przez instytucje państwowe lub samorządowe przekwalifikowania zawodowego, organizowanie prac interwencyjnych i robót publicznych, tworzenie miejsc pracy przez sektor publiczny, np. budowa obiektów infrastruktury, zwiększanie zatrudnienia w sektorze publicznym
Szczególne znaczenie przy redukcji bezrobocia mają takie działania jak: obniżanie kosztów zwolnień z pracy, wysokość zasiłków dla długotrwale bezrobotnych zbliżona do minimum socjalnego, poprawa informacji o rynku pracy, bardziej skuteczne usługi pośrednictwa pracy, wzrost intensywności poszukiwań pracy, ograniczanie bezrobocia długookresowego, lepsze dostosowanie systemu edukacji i szkoleń zawodowych do wymagań rynku pracy, poprawa mobilności siły roboczej, odpowiednie adresowanie aktywnych programów rynku pracy, poprawa elastyczności rynku pracy.
3. Charakterystyka demograficzna społeczeństwa Polskiego
Przyrost naturalny- jest to to różnica między liczbą urodzeń żywych a liczbą zgonów w ciągu określonego czasu. Aby można było porównywać skalę tego zjawiska, stosuje się w demografii wskaźnik (stopę) przyrostu naturalnego którą oblicza się w następujący sposób :
Czynniki dzietności: wykształcenie i aktywność zawodowa kobiet
Radykalne zmiany w płodności i dzietności w Polsce zbiegły się z istotną zmianą w strukturze kobiet-matek według poziomu wykształcenia.20 lat temu największa grupa dzieci została urodzona przez kobiety z wykształceniem średnim. W chwili obecnej tę funkcję najliczniej rodzących przejęły kobiety z wykształceniem wyższym. Kryje się za tym również gwałtowny wzrost liczby kobiet z takim wykształceniem, a także zmiany struktury na rzecz wykształcenia wyższego. Kobiety z wyższym wykształceniem mają najwyższy udział w urodzeniach dzieci, ale równocześnie średnia kolejność tych urodzeń jest najniższa w porównaniu z innymi grupami
o niższym poziomie wykształcenia, a także wiek środkowy w momencie rodzenia dzieci jest najwyższy.
Przechodząc do porównania kobiet zatrudnionych w relacji do niezatrudnionych według poziomu wykształcenia można stwierdzić, że kobiety zatrudnione z wykształceniem wyższym mają najwyższą relatywną częstość rodzenia pierwszego dziecka w stosunku do tych niezatrudnionych, niezależnie od poziomu wykształcenia. Kiedy jednak przejdziemy do drugiego dziecka, to okazuje się, że następuje relatywny spadek częstości posiadania dziecka drugiego przez najlepiej wykształcone kobiety. Problemem jest zatem to, że kobiety z wyższym wykształceniem relatywnie rzadziej decydują się na drugie dziecko, które ma zasadnicze znaczenie dla ogólnego poziomu dzietności.
Do najczęściej wskazywanych czynników, które warunkują decyzje o posiadaniu potomstwa, należą:
- praca i praca partnera,
- dostępność instytucjonalnej opieki nad dziećmi,
- możliwość korzystania z urlopu wychowawczego,
- przyzwoita sytuacja materialna i mieszkaniowa.
Czynniki ograniczające dzietność
Do podstawowych barier w realizacji aspiracji rodzicielskich Polaków należą:
- trudności łączenia pracy zawodowej rodziców z obowiązkami opiekuńczymi nad dziećmi, a zwłaszcza dziećmi w wieku do 12 lat;
- rosnące koszty wychowywania dzieci, zwłaszcza z powodu wzrostu kosztów edukacji;
- poziom dochodów i ich niestabilność związana głownie z ryzykiem braku pracy, a także trudnościami młodych osób z wejściem na rynek pracy;
- trudności z pozyskaniem samodzielnego mieszkania;
- nierówny podział obowiązków w gospodarstwie domowym.
Wiek przedprodukcyjny 0-17l, produkcyjny u kobiet od 18-59 u mężczyzn do 64, poprodukcyjny u kobiet 59+ u mężczyzn 65+.
W 2011 roku ludność miejska stanowiła 41,4 % ogółu, na wsiach zamieszkiwało 58,6 % . Na Podkarpaciu czynnikiem decydującym na wzrost ludności w mieście było : Nadawanie praw miejskich dotychczasowym wsiom i rozszerzenie granic miast poprzez przyłączenie wsi do miasta. W 2011 roku w Rzeszowie zamieszkiwało najwięcej ludności, ponad 179 tysięcy osób co stanowiło 8,4 % ogółu społeczeństwa. W miastach 1 km2 obszaru zamieszkiwany był przez 744 osoby zaś na wsi 25 osób.
4. Teoria rozwoju zrównoważonego z punktu widzenia ekologii
Teoria zrównoważonego rozwoju:
Koncepcja zrównoważonego rozwoju narodziła się w trakcie dyskusji mającej na celu określenie kanonów międzynarodowej polityki ochrony środowiska.Jest dziełem polityków, świata biznesu i ekonomistów. Została przez nich opracowana m.in. na przekór radykalnym rozwiązaniom „kwestii ekologicznej”,wysuwanym przez ekofilozofów i etyków środowiskowych na początku lat siedemdziesiątych XX wieku.
Zrównoważony rozwój jest procesem integrującym zjawiska społeczne, gospodarcze oraz środowiskowe w sposób zapewniający rozwój w długim okresie, dla obecnych i przyszłych pokoleń. Zawarta w definicji zrównoważonego rozwoju w Raporcie Światowej Komisji Środowiska i Rozwoju ONZ wizja uwzględnia zarówno populację ludzką, jak i świat zwierząt i roślin, ekosystemy, zasoby naturalne Ziemi, surowce energetyczne, a także w sposób zintegrowany traktuje najważniejsze wyzwania stojące przed światem, takie jak walka z ubóstwem, równość płci, prawa człowieka i jego bezpieczeństwo, edukacja dla wszystkich, zdrowie, dialog międzykulturowy.
Rozwój zrównoważony to rozwój zakładający równowagę między wzrostem gospodarczym a stanem ekosystemów w celu zapewnienia społeczeństwu wysokiej jakości życia. W szczegółach oznacza to wskazanie na konieczność respektowania ograniczeń środowiskowych w działalności produkcyjnej i wielkości konsumpcji, tak aby produkcja nie podkopywała fundamentów jakości życia rozumianego jako życie w zdrowym i naturalnie estetycznym otoczeniu, zaś konsumpcja mieściła się w granicach do przyjęcia z punktu widzenia zasobów i rozsądnych aspiracji wszystkich ludzkich mieszkańców globu do udziału w użytkowaniu tych zasobów. Aby osiągnąć ten cel proponuje się korektę dominującego we współczesnym społeczeństwie systemu aksjologicznego w stronę większego respektowania wartości jakości życia kosztem wartości komfortu życia i wprowadzenie mechanizmów, przede wszystkim rynkowych, promujących oszczędność surowców i energii oraz zmniejszenie ilości niewykorzystywanych odpadów. W zakresie strategii działania pragmatyczna filozofia zrównoważonego rozwoju wysuwa strategię zgodności. Ma ona na celu uzgodnienie antropogenicznych i przyrodniczych strumieni materii i energii.
Pragmatyczna filozofia zrównoważonego rozwoju opiera się na określonych założeniach:
Ontologiczne – człowiekowi nie przysługuje żadna uprzywilejowana czy wyróżniona pozycja we wszechświecie, a więc brakuje podstaw do uznania jego roszczeń w kwestii panowania nad światem przyrody i bezwzględnego zawłaszczania jej bogactw; przyroda nie jest środowiskiem człowieka, za to człowiek i stworzona przez niego cywilizacja, w tym sposoby gospodarowania, są częścią przyrody.
antropologiczne – człowiek jest jednocześnie istotą społeczną i przyrodniczą, mogącą siebie spełnić wyłącznie we wspólnocie życia, za sprawą relacji nawiązywanych z innymi, ludzkimi i pozaludzkimi, istotami żywymi.
Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW)− fundusz wspierający realizację wspólnej polityki rolnej Unii Europejskiej na lata 2007-2013. Zadaniem funkcjonowania funduszu jest stworzenie możliwości ukierunkowania środków finansowych pochodzących z budżetu wspólnotowego na wzrost gospodarczy, tworzenie miejsc pracy oraz zrównoważony rozwój obszarów wiejskich.
Programy unijne wspierające ekologię:
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko - Celem programu jest poprawa atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów poprzez rozwój infrastruktury technicznej przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu środowiska, zdrowia, zachowaniu tożsamości kulturowej i rozwijaniu spójności terytorialnej.
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013 - pomoc finansowa udzielana: rolnikom, przedsiębiorcom i lokalnym samorządom oraz właścicielom lasów przeznaczana jest na budowę nowoczesnego, konkurencyjnego sektora rolno-spożywczego i leśnictwa, prowadzenie działalności rolniczej zgodnej z ochroną środowiska naturalnego, na rozwój kultury i zachowanie tradycji na wsi oraz działania na rzecz podniesienia jakości życia mieszkańców wsi i ich aktywizacji gospodarczej.
5. Polityka prorodzinna
Najwyższa Izba Kontroli wyszczególnił 50 strumieni, którymi budżetowe środki płyną na szeroko pojętą politykę prorodzinną – obejmują one wsparcie zarówno dla dzieci, jak i dla rodziców, od okresu ciąży aż do wejścia potomstwa na rynek pracy. Paleta tych działań jest bardzo szeroka. Zaczyna się od programów profilaktycznych NFZ i opieki medycznej nad kobietami ciężarnymi, poprzez urlopy macierzyńskie i wychowawcze, a kończy na stypendiach dla studentów.
Do tego dochodzą oddzielne działania samorządów, np. karta dużej rodziny. Rząd rozbudowuje różne formy opieki nad małymi dziećmi, co ma umożliwić rodzicom łączenie pracy z opieką, zmiany zachodzące w polityce prorodzinnej nie przekładają się na przekonanie Polaków, że warto mieć dzieci.
Istniejące mechanizmy są często źle adresowane. Dobitnym przykładem są ulgi na dziecko. Jak wykazały analizy, w pełni korzysta z nich 76 proc. rodzin z jednym dzieckiem, 68 proc. z dwojgiem i już tylko 31 proc. tych wychowujących troje lub więcej dzieci. Tak więc mechanizm nie działa w przypadku tych, którzy potrzebują największej pomocy.
Innym problemem jest brak dokładnej informacji na temat skuteczności i efektów działań poszczególnych narzędzi polityki prorodzinnej. Powinniśmy wiedzieć nie tylko, ile pieniędzy przeznaczane jest na nie z budżetu, ale także do kogo trafiają i jakie przynoszą efekty. Weźmy np. zasiłki rodzinne. – Resort pracy podaje dane dotyczące wypłacanych sum, mniej wiemy o tym, jakie rodziny je otrzymały, ile dzieci jest w tych rodzinach
Dokładnych informacji nie ma także na temat urlopów ojcowskich czy wychowawczych. Polityka prorodzinna jest nieskoordynowana i niespójna. System opieki nad dziećmi w żłobkach i przedszkolach dopiero zaczął się rozwijać, a sytuacja na rynku pracy jest trudna. Dlatego ludzie zwlekają z decyzją o zostaniu rodzicem. – Jeśli nie będą mieli stabilnej pracy, to dzieci nie będzie. I te rosnące nakłady na żłobki okażą się nietrafioną inwestycją.
6. POLITYKA KULTURALNA
Pojęcie "polityka kulturalna" w Polsce jest powszechnie rozumiana jako "zarządzanie kulturą" przez instytucję reprezentującą centralną władzę partyjno - państwową. Za nieodłączny atrybut polityki kulturalnej uważa się instrumentalność wobec władzy oraz stosowanie metod nakazowo-rozdzielczych i pełnienie funkcji restrykcyjnej
Źródła finansowanie polityki kulturalnej:
- wydatki z budżetu państwa, realizowane głównie przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego,
- wydatki jednostek samorządu terytorialnego,
- środki z funduszy zagranicznych, w tym zwłaszcza Unii Europejskiej,
- wydatki gospodarstw domowych.
Kultura w latach 2004-2008 była finansowana z następujących programów operacyjnych:
- Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego (ZPORR)
- Sektorowy Program Operacyjny Restrukturyzacja i Modernizacja Sektora żywnościowego oraz Rozwój Obszarów Wiejskich (SPO ROL)
- Sektorowy Program Operacyjny Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw (SPO WKP)
Obiekty rekreacyjne w Polityce Kulturalnej:
Muzea, teatry, kina, biblioteki, instytucje para muzalne, operetki
Muzeum jako instytucja powołana jest do gromadzenia, badania i sprawowania opieki nad obiektami posiadającymi wartość artystyczną lub historyczną pełni funkcje ochronne, edukacyjne i estetyczne.
Teatr to instytucja lub organizacja zajmująca się profesjonalnie regularnym wystawianiem utworów scenicznych - dramatycznych, lalkowych, muzycznych i rozrywkowych - posiadająca stały zespół (aktorów, śpiewaków, tancerzy, muzyków, reżyserów, scenografów itp.), z reguły posiadająca budynek lub pomieszczenie przystosowane do wystawiania utworów scenicznych,
Zgodnie z rekomendowaną przez UNESCO klasyfikacją Międzynarodowej Rady ds. Muzeów instytucjami para muzealnymi są: ogrody zoologiczne, botaniczne, rezerwaty przyrody, parki narodowe i kulturowe oraz inne jednostki, tj. planetaria, miasteczka i centra nauki i techniki, a także niebędące muzeami ekspozycje stałe ukazujące osiągnięcia, odkrycia i ciekawostki z dziedziny historii, archeologii, kultury, przyrody, techniki itp.
Teatry i instytucje muzyczne;
życie teatralne toczy się głównie w miastach wojewódzkich – 67,9% instytucji teatralnych;
rekordowa frekwencja w 2008 r. w polskich teatrach od 10 lat – 11,6 mln widzów;
najwięcej teatrów – 40 jest w województwie mazowieckim (34 w samej Warszawie);
642 premiery (568 w teatrach dramatycznych i lalkowych);
...
anetabazylak