Lidia Wysocka.pdf

(61 KB) Pobierz
Lidia Wysocka
Lidia Wysocka
(ur.
24 czerwca 1916
w Rogaczewie,
zm.
2 stycznia 2006
w
Warszawie)
– polska aktorka, pio-
senkarka, a także reżyser teatralny
[1]
. Założycielka, reży-
ser, kierownik artystyczny i artystka
Kabaretu Wagabun-
da
(1956–1968).
3 Filmografia
Kochaj tylko mnie
(1935), jako Hanka, córka Żar-
skiego
Papa się żeni
(1936) jako Lili, córka Miry Stelli
Gehenna
(1938), jako Ania Tarłówna
1 Biografia
W 1935 zadebiutowała na srebrnym ekranie główną rolą
w filmie
Kochaj tylko mnie
u boku
Witolda Zacharewi-
cza
i
Kazimierza Junoszy-Stępowskiego
[2]
. Rok później
(1936) ukończyła studia w warszawskim
Państwowym
Instytucie Sztuki Teatralnej.
Jej debiut sceniczny nastą-
pił w
Teatrze Polskim w Warszawie
w 1936. Z powodze-
niem występowała w filmie, teatrze i w radiu, zarówno
przedwojennym jak i powojennym - w szerokim wachla-
rzu tematycznym: od dramatu po farsę.
W czasie
drugiej wojny światowej
więziona przez
Gestapo
na
Pawiaku
[3]
jako zakładniczka w ramach hi-
tlerowskiej akcji odwetowej za likwidację przez polskie
podziemie agenta niemieckiego wywiadu,
Igo Syma
(któ-
ry partnerował jej w
Złotej masce).
Podobnie jak jej ko-
ledzy i koleżanki bojkotowała kontrolowany przez Niem-
ców teatr, pracowała jako kelnerka (w kawiarni “Na an-
tresoli”); odmówiła propozycji niemieckich filmowców z
UFA
[4][5]
.
Aktorkę sportretowała w 1939
Maja Berezowska.
Ostatnia brygada
(1938) jako Marta Rzecka
Serce matki
(1938) jako Lusia
Wrzos
(1938) jako Dębska
Doktór Murek
(1939) jako Tunka Czabranówna
Złota Maska
(1940) jako Magda Nieczajówna
Irena do domu!
(1955), jako Irena Majewska
Sprawa pilota Maresza
(1955), jako Mary Godzicka
Nikodem Dyzma
(1956), jako piosenkarka rewiowa
śpiewająca piosenkę o Dyzmie
Rozstanie
(1960), jako Magdalena
Sekret
(1973), jako Lena Nurkiewicz, przyjaciółka
Lewickiej
Zaczarowane podwórko
(1974), jako królowa
Anna
Jagiellonka
W obronie własnej
(1981), jako matka Marii
Dziewiątym filmem aktorki był
Szczęście przychodzi kiedy
chce
(1939) w reżyserii
Mieczysława Krawicza
(na pod-
stawie powieści
Kamila Nordena
o tym samym tytule),
nie ukończony jednak z powodu wybuchu wojny
[7]
. Zo-
stała zaproszona do udziału w debiucie fabularnym
Jacka
Bławuta
opowiadającym o aktorach - weteranach, pt.
Li-
li
[8]
, jednakże na skutek opóźnień (niedostatek środków
finansowych, przeróbki scenariusza) został on zrealizo-
wany dopiero w
2008
(jako
Jeszcze nie wieczór),
już po
jej śmierci.
2 Odznaczenia i nagrody
Odznaka 1000-lecia w 1967 roku
Zasłużony Działacz Kultury
w 1974 roku
Złoty
Krzyż Zasługi
w 1978 roku
Nagroda Miasta Stołecznego Warszawy
w 1996
roku
[6]
4 Teatr
Nagroda Artystyczna Polskiej Estrady “Prometeusz” Wybrane przedstawienia teatralne
(daty dzienne odnoszą
w 1996 roku
się do premier):
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski,
za wy-
bitne osiągnięcia w pracy artystycznej w 1999 roku
1
26 IX 1936 –
Klub Pickwicka
Karola Dickensa
Marysia,
Teatr Polski w Warszawie
2
31 XII 1936 –
Wesele Figara
Pierre-Augustina Ca-
ron de Beaumarchais’go
- Franusia,
Teatr Polski w
Warszawie
8 VII 1937 –
Papa,
Gaston Arman de Caillavet
Janka Aubrin,
Teatr Polski w Warszawie
9 XI 1937 –
Gałązka rozmarynu
Zygmunta Nowa-
kowskiego
– panna Mania,
Teatr Polski w Warsza-
wie
31 III 1938 –
Noc listopadowa
Stanisława Wyspiań-
skiego
– Małgorzata, Teatr Polski w Warszawie
20 V 1938 –
Nowa Dalila
Ferenca Molnára, Teatr
Mały w Warszawie
14 XII 1938 –
Temperamenty
Antoniego Cwojdziń-
skiego
– Stefcia,
Teatr Mały w Warszawie
28 III 1939 –
Brat marnotrawny
Oskara Wilde'a,
Teatr Mały w Warszawie
27 V 1944 –
Szkarłatne róże
Aldo De Benedettie-
go
– Maria Verani, Teatr Małych Form Miniatury,
Warszawa
12 II 1946 –
Freuda teoria snów
Antoniego Cwoj-
dzińskiego
– Ona,
Teatr Mały
(Miejskie
Teatry Dra-
matyczne),
Warszawa
2 VII 1946 –
Po co daleko szukać
George'a Bernarda
Shawa, Teatr Mały
(Miejskie
Teatry Dramatyczne),
Warszawa
24 V 1947 –
Wiele hałasu o nic
Williama Szekspira
– Beatrycze,
Teatr Mały
(Miejskie
Teatry Drama-
tyczne),
Warszawa
13 I 1948 –
Mąż i żona
Aleksandra Fredry
– Ju-
stysia, Teatr Miniatury (Miejskie
Teatry Dramatycz-
ne),
Warszawa
26 V 1948 –
Jadzia wdowa
Ryszarda Ruszkowskie-
go
– Jadwiga,
Teatr Nowy, Warszawa
22 I 1949 –
Wiele hałasu o nic
Williama Szekspira
– Beatrycze,
Teatr Polski w Szczecinie
5 PIOSENKARKA
6 I 1951 –
Zielony Gil,
Tirso de Molina
– Donna
Diana,
Państwowy Teatr Nowy (Scena Komediowo–
Muzyczna), Warszawa
28 VII 1951 –
Ojciec debiutantki,
D. Leński, Ludowy
Teatr Muzyczny, Warszawa – reżyseria
8 X 1951 –
Zielony Gil,
Tirso de Molina, Teatr Dra-
matyczny im. Aleksandra Węgierki w Białymstoku
– reżyseria
17 IX 1952 –
Biuro docinków,
Teatr Satyryków,
Warszawa
11 I 1959 –
Mąż i żona
Aleksandra Fredry
– Justysia
– reżyseria (przedstawienie impresaryjne przygoto-
wane na występy w
Londynie)
15 II 1961 –
Łowcy głów,
Max Régnier
– Irena,
Teatr Komedia w Warszawie
1 III 1975 -
Bądź moją wdową,
Marcel Mithois
Coco Baisos,
Teatr Syrena,
Warszawa
24 IV 1977 –
Będziemy obrażać!,
Teatr Syrena,
Warszawa
17 I 1979 –
Wielki Dodek
Witolda Fillera
i
Jonasza
Kofty
– Panna Stefania,
Teatr Syrena,
Warszawa
5 VII 1980 –
Warto byś wpadł
Ryszarda Marka
Grońskiego
i
Antoniego Marianowicza, Teatr Syre-
na,
Warszawa
27 II 1981 –
Dobry wojak Szwejk,
Jaroslav Hašek
Mamon,
Teatr Syrena,
Warszawa
16 VII 1981 –
Wizyta młodszej pani
Ryszarda Marka
Grońskiego
i
Michała Komara
– Pani Loda,
Teatr
Syrena,
Warszawa
5 Piosenkarka
W 1936 ukazało się jej pierwsze nagranie na
płytach
[9]
9 III 1949 –
Wiosna w Norwegii
Stuarta Engstranda, Syrena Rekord
. W swych filmach wykonywała piosen-
ki:
Teatr Polski w Szczecinie
– reżyseria
18 IV 1949 –
Jadzia wdowa
Ryszarda Ruszkowskie-
go
– Jadwiga,
Teatr Polski w Szczecinie
– projekty
kostiumów
16 VIII 1949 –
Seans
Noela Cowarda, Teatr Polski
w Szczecinie
– projekty kostiumów
27 X 1949 –
Bajka
Michaiła Swietłowa
– Katia,
Teatr Polski w Szczecinie
1950.I.16 –
Niemcy
Leona Kruczkowskiego, Teatr
Współczesny w Szczecinie
(Teatry Dramatyczne) –
projekty kostiumów
Kochaj tylko mnie!
oraz
Mnie wystarczy słówko
(Ko-
chaj tylko mnie,
1935 - płyta Syrena Electro 9562)
Co ja zrobię, że mnie się podobasz
w duecie ze
Zbigniewem Rakowieckim
(Papa
się żeni,
1936)
To nic
oraz
Królowa pereł
(Złota
maska,
1939)
piosenka o Dyzmie (Nikodem
Dyzma,
1956)
Retmanie, coś narobił!
(Zaczarowane
podwórko,
1974).
3
Specjalizowała się w
piosence aktorskiej,
upodobała so-
bie piosenkę francuską i styl
fin de siècle
[10]
. Zaśpiewała
m.in.:
Piosenka o Wiśle,
a także polskie wersje popular-
nych zagranicznych przebojów, jak
Człowiek, którego ko-
cham, Rapsodia, Tak nam się zdawało, Zacna Kasia
[11]
.
8 Bibliografia
okładka i notka w tygodniku „Kino”, 1935 nr 28, str.
2,12 , 14/07/1935
okładka i wywiad w tygodniku „Kino”, 1938 nr 10,
str. 7, 06/03/1938
okładka i notka w tygodniku „Kino”, 1938 nr 38
Roman Burzyński.
Wieczór u Lidii Wysockiej.
„Film”. Nr 7, s. 10-11, 1957.
Roman Włodek.
Złota maska - scenariusz dopisało
życie.
„Kino”, s. 48-52, 09/2001.
ISSN 0023-1673.
Ryszard Marek Groński:
Od Siedmiu Kotów do
Owcy. Kabaret 1946-1968.
Warszawa: Wydawnic-
twa Artystyczne i Filmowe, 1971, s. 127-156.
Zbigniew Adrjański:
Kalejdoskop estradowy: leksy-
kon polskiej rozrywki 1944-1989: artyści, twórcy,
osobistości.
Warszawa: Bellona, 2002.
ISBN 83-11-
09191-9.
Henryk Czerwiński:
Leksykon Sztuki Filmowej
(1895-2000).
Warszawa: 2000. [dostęp 28-07-
2010].
6 Radio
Jeszcze przed wojną wzięła udział w adaptacji powieści
na antenie
Polskiego Radia
(słuchowiska
Teatr Wyobraź-
ni).
Po wojnie brała udział w
Podwieczorkach przy mikro-
fonie,
audycjach
Satyrycy przed mikrofonem,
koncertach
radiowych i estradowych, grała w Teatrze Polskiego Ra-
dia - wystąpiła m.in. w radiowej wersji serialu telewizyj-
nego
Polskie drogi
pt.
Lekcja poloneza
(1976), w słucho-
wisku
Henryka Bardijewskiego
pt.
Umowa,
w adaptacji
Tristana 1946
Marii Kuncewiczowej
(1996). Na przeło-
mie lat 1980/1990 występowała na antenie
Programu I
z
felietonami własnego autorstwa
Rozmowy o piosence,
w
których poruszała aktualne tematy kulturalne.
7 Przypisy
[1] Witold Sadowy:
Lidia Wysocka. Pożegnanie.
Gazeta Wy-
borcza - Lublin, nr 13, 16/01/2006. [dostęp 02/05/2010].
[2] “Nowa gwiazda: Lidia Wysocka”.
Stanisław Janicki.
W
Iluzjonie.
Kino Polska.
2011.
[3]
Więźniowie Pawiaka, lista imienna.
Więźniowie Pawiaka
1939–1944, 2006. [dostęp 02/05/2010].
[4] Bogusław Kunach:
Być tym, co słynie. Igo Sym.
Gazeta
Wyborcza, 01/12/2003. [dostęp 02/05/2010].
[5] "". Piotr Sławiński, Leszek Wasiuta, Krzysztof Gostkow-
ski.
Dzieje Warszawy w latach 1920-1939.
Telewizja Pol-
ska.
2008.
[6]
Rejestr Nagrodzonych Nagrodą Miasta Stołecznego War-
szawy 1996-2010.
Biuletyn Informacji Publicznej m.st.
Warszawy. [dostęp 27/04/2010].
[7] Leon Bukowiecki.
Lidia Wysocka.
„Video Club”, s. 14,
10/1997.
[8]
“Lili”. Szaflarska w debiucie Bławuta.
stopklatka.pl,
17/12/2004. [dostęp 02/05/2010].
[9]
Tomasz Lerski:
Syrena Record - pierwsza polska wytwór-
nia fonograficzna - Poland’s first recording company -
1904 - 1939.
New York, Warszawa: Karin, 2004, s. 510,
796.
ISBN 978-83-917189-0-2.
[10] Piotr Nowakowski:
Lidia Wysocka.
culture.pl, 01/2006.
[dostęp 02/05/2010].
[11]
Lidia Wysocka.
Biblioteka Polskiej Piosenki. [dostęp
02/05/2010].
9 Linki zewnętrzne
Lidia Wysocka
w bazie
Internet Movie Database
(IMDb)
(ang.)
Lidia Wysocka
w bazie
filmpolski.pl
Lidia Wysocka
w bazie
e-teatr.pl
Lidia Wysocka
w bazie
Filmoteki Narodowej
„Ni-
trofilm”
Lidia Wysocka
w bazie
filmweb.pl
Lidia Wysocka
w bazie
stopklatka.pl
9.1 Multimedia
Lidia Wysocka na zdjęciach
w bazie Filmoteki Na-
rodowej „Fototeka”
http://www.audiovis.nac.gov.pl/obraz/142069/
-
zdjęcie promocyjne z 1935 do filmu
Kochaj tylko
mnie
http://www.audiovis.nac.gov.pl/obraz/150747/
-
przedstawienie
Nowa Dalila
w Teatrze Małym w
Warszawie, 1938
http://www.fotohistoria.pl/main.php?g2_itemId=
108860
- zdjęcie portretowe z 1948 z premiery
komedii
Jadzia wdowa,
Teatr Nowy, Warszawa
4
http://www.audiovis.nac.gov.pl/obraz/7441/
- zdję-
cie portretowe z 1950, sztuka
Zielony Gil,
Teatr No-
wy, Warszawa
Kontrola autorytatywna
(osoba):
ISNI: 0000 0000 0262 0191
VIAF: 71730966
BnF: 158974168
SUDOC: 130637610
WorldCat
9
LINKI ZEWNĘTRZNE
5
10 Text and image sources, contributors, and licenses
10.1 Text
Lidia Wysocka
Źródło:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Lidia_Wysocka?oldid=42954515
Autorzy:
Kpjas, Roo72, Edk, Grzegorz Wysocki,
Mzungu, SpiderMum, WarXboT, Erwin-Bot, Cancre, Gładka, Mathiasrex, MalarzBOT, Zu, Kmarius, Gytha, Aradek, Kondi15, Bonio,
Kamilhrub, Gregok, Luckas-bot, TAMM, Seibun, Wisniowylikier, Airwick, Romi, Politicus, Kgbo, EmausBot, Rola, RolaPL, ZéroBot,
Pbk, Darekm135, Bulwersator: bot, Makecat-bot, Ngabrylewicz, Addbot, BlackBot oraz Anonimowy: 9
10.2 Images
Plik:POL_Odznaka_1000-lecia_Państwa_Polskiego_BAR.png
Źródło:
https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/ce/
POL_Odznaka_1000-lecia_Pa%C5%84stwa_Polskiego_BAR.png
Licencja:
Public domain
Autorzy:
Praca własna
Artysta:
Wiki Romi
Plik:POL_Polonia_Restituta_Oficerski_BAR.svg
Źródło:
https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/e0/POL_Polonia_
Restituta_Oficerski_BAR.svg
Licencja:
Public domain
Autorzy:
?
Artysta:
?
Plik:POL_Złoty_Krzyż_Zasługi_BAR.svg
Źródło:
https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/0f/POL_Z%C5%82oty_
Krzy%C5%BC_Zas%C5%82ugi_BAR.svg
Licencja:
Public domain
Autorzy:
?
Artysta:
?
Plik:Wikiquote-logo.svg
Źródło:
https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/fa/Wikiquote-logo.svg
Licencja:
Public domain
Autorzy:
?
Artysta:
?
10.3 Content license
Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0
Zgłoś jeśli naruszono regulamin