ew15-rozklad-nowy-lokomotywa-naszelementarz-pdf-2.pdf

(1466 KB) Pobierz

edukacja wczesnoszkolna,

klasa pierwsza

praca z ćwiczeniami z serii

Lokomotywa

i podręcznikiem

Nasz elementarz

Rozkład materiału

rok szkolny 2015/2016

Wstęp

Koncepcja pracy z serią

Lokomotywa

i podręcznikiem

Nasz elementarz

Trzon działań edukacyjnych opiera się na edukacji polonistycznej zintegrowanej z edukacją przyrodniczą

i społeczną. Do kształcenia z zakresu tych edukacji przeznaczone są zeszyty ćwiczeń z serii

Lokomotywa:

Mój pierwszy zeszyt

oraz

Czytam i piszę

(w kilku częściach). Treści z zakresu edukacji matematycznej

są zawarte w dwóch zeszytach ćwiczeń

Matematyka.

Wszystkie te publikacje zostały wzbogacone o ele-

menty wyprawki – naklejki, wycinanki i kartonikowe wypychanki, służące do ćwiczeń manipulacyjnych.

Na początkowym etapie nauki są one podstawową pomocą do kształtowania rozwoju dzieci i rozwi-

jania ich umiejętności, a jednocześnie umożliwiają proponowanie dzieciom różnorodnych form pracy,

przypominających zabawę.

Praca z ćwiczeniami z serii

Lokomotywa

jest możliwa przy jednoczesnym korzystaniu z podręcznika

MEN pt.

Nasz elementarz,

co zostało uwzględnione w niniejszym rozkładzie materiału. W propozycjach

tygodniowego rozkładu materiału przy każdym temacie zostały wyszczególnione pomoce dydaktyczne,

z których można korzystać, z podaniem tytułów publikacji i numerów stron. Znalazły się tam również

odnośniki do wszystkich części podręcznika.

Pracę z wyżej wymienionymi ćwiczeniami można uzupełnić, korzystając z innych publikacji z serii

Loko-

motywa.

Szczególnie polecamy

Album,

który zawiera plansze z treściami do edukacji społecznej i przy-

rodniczej, oraz

Wiersze i opowiadania

(wybór tekstów prozatorskich i poetyckich dla dzieci). Do edukacji

artystycznej przeznaczone są oddzielne zeszyty ćwiczeń, zatytułowane

Muzyka

oraz

Plastyka,

a ich inte-

gralną częścią jest teczka dla ucznia, w której znajdują się elementy wyprawki (kolorowe karty do prac

plastycznych, kartonikowe wypychanki oraz naklejki). Do zajęć komputerowych polecamy płytę CD-ROM

Zajęcia komputerowe

wraz z tekturowym laptopem, którym można się posłużyć również poza pracownią

komputerową. W niniejszym rozkładzie materiału odnośniki do tych publikacji zostały oznaczone szarym

kolorem, gdyż stanowią ofertę dodatkową, która może jednak zainteresować nauczycieli i rodziców.

W książkach serii

Lokomotywa,

a także na płycie

Zajęcia komputerowe

pojawiają się bohaterowie serii:

pan Tomek (bibliotekarz i nauczyciel informatyki), pani Magda (nauczycielka) oraz czworo dzieci z jej

klasy: Ela, Iwonka, Antek i Oskar, a od czasu do czasu także inni uczniowie z tej klasy. Wyjątkową boha-

terką jest papuga o imieniu Sylaba. Uczniowie z klasy pani Magdy towarzyszą dzieciom korzystającym

z serii

Lokomotywa

przez trzy lata nauki. Rosną i zmieniają się wraz z nimi, przeżywają takie same

problemy i sytuacje, z jakimi dzieci w tym wieku stykają się w domu i w szkole – dlatego łatwo się

z nimi identyﬁkować. Przy okazji uczniowie dowiadują się, jak postacie te spędzają wolny czas, wakacje,

święta, poznają też ich zainteresowania i niektórych członków rodziny.

Koncepcja edukacji polonistycznej, przyrodniczej i społecznej

oraz zeszytów ćwiczeń z zakresu tej edukacji

Na początkowym etapie nauki (pierwsze trzy tygodnie zajęć) edukacja polonistyczna, przyrodnicza i spo-

łeczna jest realizowana łącznie ze wszystkimi pozostałymi edukacjami z wykorzystaniem książki

Mój

pierwszy zeszyt

oraz kilku stron z podręcznika

Nasz elementarz.

W tym czasie priorytetowe znaczenie

mają: obserwacja i poznawanie każdego dziecka, diagnoza jego potrzeb i możliwości oraz sprawdzenie

u uczniów podstawowych umiejętności wyniesionych z etapu przedszkolnego.

Po okresie adaptacyjnym warto wykorzystać ćwiczenia

Czytam i piszę,

realizując treści z zakresu edu-

kacji polonistycznej, przyrodniczej i społeczno-etycznej, sięgając przy tym po rządowy podręcznik

Nasz

elementarz,

a w miarę możliwości – po książkę zatytułowaną

Album.

Na początkowym etapie nauki niepotrzebne jest stosowanie dodatkowych zeszytów, ale gdy pozwala

na to czas, warto korzystać z dodatkowej publikacji –

Zeszytu do ćwiczeń grafomotorycznych i kaligraﬁi.

W drugim semestrze można wprowadzić dodatkowy zeszyt.

W początkowym okresie nauki uczniowie zaczynają poznawać litery, uczą się też czytać i pisać, przy czym

od samego początku, gdy tylko pojawiają się pierwsze wyrazy, które uczniowie potraﬁą przeczytać, wyko-

nują ćwiczenia wymagające czytania ze zrozumieniem. Ta umiejętność doskonalona jest konsekwentnie

we wszystkich książkach

Czytam i piszę.

Pod koniec klasy 1, kiedy dzieci poznają już wszystkie litery,

przewidziano podsumowanie dotyczące liter, sylab, wyrazów i zdań oraz wprowadzenie alfabetu. Dzieci

poznają też litery

X, V

potrzebne m.in. do nauki języka angielskiego.

W ćwiczeniach

Czytam i piszę

podstawą planowania działań edukacyjnych są kręgi tematyczne (w klasie 1

jest ich 10), których dobór jest uwarunkowany przede wszystkim zapisami podstawy programowej. W celu

uwypuklenia zakresu treści kształcenia w ramach każdego kręgu sformułowano po kilka (2–4) bloków

problemowych. Do każdego bloku zaproponowano tematykę zajęć. Każdy blok problemowy rozpoczyna

się planszą lub zestawem ilustracji bogatych w szczegóły, nawiązujących do tematyki i słownictwa tego

bloku. Na planszach zaprezentowano różne sytuacje społeczne bliskie dzieciom, relacje międzyludzkie,

zagadnienia wychowawcze i związki przyczynowo-skutkowe.

W każdej z części

Czytam i piszę

zamieszczono – co pewien czas – zestawy ćwiczeń utrwalających, które

pozwalają sprawdzić, w jakim stopniu uczniowie opanowali wprowadzone treści edukacyjne. Na końcu

ostatniej (piątej) części znajdują się zadania do wyboru. Nauczyciel może je wykorzystać lub pominąć,

w zależności od umiejętności uczniów i tempa ich pracy.

Na początku nauki dzieci poznają piktogramy czynnościowe (czyli symboliczne rysunki oznaczające czyn-

ność, np. rysunek nożyczek =

wycina),

które pozwalają im dosyć szybko czytać i układać proste zdania.

Duży nacisk położono też na odkodowywanie piktogramów (również tych używanych powszechnie) i ich

sekwencji. Oswaja to dzieci z faktem, że znaki graﬁczne mogą być nośnikami informacji, a także przy-

zwyczaja do ustalonego porządku odczytywania elementów – od lewej do prawej, odpowiadającego

układowi liter w wyrazach i wyrazów w zdaniach.

Wprowadzono też około 30 wyrazów do czytania globalnego. Pojawiają się one sukcesywnie. Najpierw

7 wyrazów w książce na okres przedliterowy

Mój pierwszy zeszyt,

a potem po 3–4 nowe wyrazy przy okazji

wprowadzania kolejnych samogłosek (w książce

Czytam i piszę. Część 1).

Każdy wyraz jest powtarzany

co najmniej dwukrotnie, a niektóre – wielokrotnie. Pierwszymi wyrazami do czytania globalnego są

imiona bohaterów serii:

Ela, Iwonka, Antek, Oskar

oraz

pani Magda, pan Tomek

Sylaba

(imię papugi).

Umiejętność czytania globalnego imion bohaterów pozwala na czytanie zdań już przy wprowadzeniu

pierwszych liter oznaczających samogłoski.

W toku pracy z wykorzystaniem piktogramów i wyrazów do czytania globalnego ściśle przestrzega

się zasady stopniowania trudności: od odczytywania znaczenia piktogramów oznaczających czynności,

np.

maluje, idzie,

aż po rozbudowane zdania piktogramowe, np.

Antek układa zielony klocek; Iwonka

podaje Oskarowi żółty klocek.

Na kolejnym etapie nauki czytania należy stosować metodę analityczno-syntetyczną. Szczególny nacisk

warto kłaść na posługiwanie się sylabami. Zaplanowano następujące rodzaje ćwiczeń z zakresu analizy

i syntezy sylabowej:

– odczytywanie sylab;

– rozkładanie wyrazów na sylaby i składanie wyrazów z sylab;

– określanie miejsca i kolejności sylab w wyrazach;

– dostrzeganie powtarzalności sylab w wyrazach i dobieranie wyrazów o podobnej sylabie końcowej lub

początkowej.

Gdy dzieci poznają już tyle liter, że mogą czytać zbudowane z nich wyrazy, w książkach dla ucznia

pojawiają się tylko takie słowa, które dzieci potraﬁą przeczytać. Jedyny wyjątek od tej reguły stanowią

strony rozpoczynające bloki problemowe. Pojawia się na nich tytuł bloku oraz czasem, w nielicznych

przypadkach, inne napisy zawierające litery, których dzieci wcześniej nie poznały.

W związku z przyjęciem takiego założenia na początku nauki w książkach serii

Lokomotywa

nie ma

poleceń do ćwiczeń. Pojawiają się one dopiero wówczas, gdy dzieci potraﬁą je samodzielnie przeczytać.

W ten sposób można przyzwyczaić uczniów do czytania poleceń. Dotychczasowa praktyka szkolna wska-

zuje, że umieszczanie poleceń w podręcznikach dla klasy 1, podobnie jak zrobiono to w podręczniku

Nasz elementarz

– zapisanych małą czcionką i przeznaczonych do czytania przez nauczyciela – ma jedną

zasadniczą wadę. Gdy nauczyciel przez długi (początkowy) okres nauki czyta polecenia, to nie kształci

u dzieci nawyku ich czytania. W konsekwencji, kiedy uczniowie umieją już czytać, nie czytają poleceń do

zadań (lub czytają je bardzo pobieżnie), bo nie zostali do tego przyzwyczajeni. Ponadto zapisane małą

czcionką polecenia zaburzają percepcję uczniów, a brak miejsca sprawia, że w poleceniach często nie da

się zawrzeć wszystkich ważnych zagadnień.

Przy nauce czytania należy się konsekwentnie trzymać zasady stopniowania trudności. Dlatego wprowa-

dzenie każdej nowej litery zaczyna się od wysłuchiwania głosek i czytania sylab, następnie dzieci czytają

wyrazy, a dopiero na końcu pojawiają się teksty elementarzowe. Znaki graﬁczne typu: kropka, znak zapy-

tania, wykrzyknik, dwukropek, przecinek, wielokropek nie pojawiają się bez uprzedniego przygotowania

uczniów na taką sytuację. Zawsze gdy nowy znak zostaje użyty w tekście, nauczycielowi proponuje się

polecenia ukierunkowane na przybliżenie tego znaku dzieciom.

Zgodnie z zasadą stopniowania trudności istotne znaczenie przypisano również pracy nad technicznym

aspektem pisania. W książkach z serii

Lokomotywa

przy nauce pisania użyto zamkniętej wersji małych

liter

p, b.

Decyzję autorek poprzedziły wnikliwe analizy zniekształceń tych liter napotykanych w piśmie

uczniów klas 1–3. Okazuje się, że tradycyjne otwarcie liter

p, b

w wielu przypadkach skutkuje znaczącym

obniżeniem czytelności dziecięcego pisma, zwłaszcza u dzieci o słabej motoryce. Sprzyja, co prawda,

płynności ruchu ręki, ale utrudnia odczytanie zapisu. Uwagę na ten fakt zwracają także autorzy publikacji

poświęconych nauce pisania (J. Brudzewski, M. Brudzewska, A. Jakubczyk,

Nauka pisania metodą płynnego

ruchu,

Oﬁcyna Wydawnicza Szkolna, Katowice 2005). Wpływ na decyzję o wyborze zamkniętej wersji

liter

p, b

miały także wyniki badań ankietowych, przeprowadzonych wśród około 500 nauczycieli klas

1–3. Około połowa badanych stwierdziła, że zamknięcie liter

jest bardzo wskazane, a jedynie kilka

procent nauczycieli uznało proponowaną zmianę za niekorzystną. Jak wykazały badania, wśród losowo

wybranych osób dorosłych i starszych uczniów niemal 100% zapisuje litery

w formie zamkniętej.

Zmiana kroju liter

p, b

wydaje się szczególnie uzasadniona teraz, gdy naukę trudnej sztuki pisania

rozpoczynają również dzieci sześcioletnie.

Zagadnienia związane z edukacją przyrodniczą i społeczno-etyczną omawia się przy okazji nauki pisania

i czytania, są to bowiem ważne obszary zintegrowanego kształcenia w klasach 1–3. Składają się na nie

treści wielu dziedzin, w tym: biologiczne, geograﬁczne, ﬁzyczne, historyczne, kulturowe i inne. Poznawa-

nie ich przez dzieci najczęściej odbywa się na dwa sposoby: poprzez samorzutne, spontaniczne działania

i niezamierzone uczenie się oraz dzięki celowo i systematycznie realizowanemu procesowi edukacyjnemu,

ukierunkowanemu na stopniowe budowanie systemu wiadomości, umiejętności i postaw. Oba te spo-

soby uznaje się za komplementarne. Nauczyciel musi najpierw poznać znaczenia nadawane przez dzieci

określonym terminom i pojęciom (tzw. przedwiedzę), by móc projektować dalsze zadania i działania,

efektywne dla konkretnych uczniów.

Edukację przyrodniczą i społeczną należy traktować jako: edukację o środowisku, w środowisku i dla

środowiska społeczno-przyrodniczego. Szczególne miejsce warto wyznaczyć zatem takim sposobom pracy

jak: wycieczki, wywiady, doświadczenia i eksperymenty badawcze, ćwiczenia dramowe. Do realizacji

wymagań podstawy programowej z zakresu tych edukacji warto wykorzystać

Album.

Jego zawartość

stanowią plansze rysunkowe (rysunki realistyczne, bardzo bliskie rzeczywistości) i zdjęcia, ilustrujące

różne składniki środowiska, w tym m.in. antroposfery (środowiska społecznego), ﬁtosfery (środowiska

roślin), zoosfery (środowiska zwierząt), hydrosfery (środowiska wodnego) i atmosfery.

Koncepcja edukacji matematycznej oraz zeszytów ćwiczeń z zakresu tej edukacji

Na początku klasy 1 (pierwsze trzy tygodnie zajęć) edukacja matematyczna jest realizowana łącznie

z pozostałymi edukacjami (polonistyczną, przyrodniczą i społeczną, a także muzyczną i plastyczną)

z wykorzystaniem książki

Mój pierwszy zeszyt.

W tym czasie priorytetowe znaczenie ma obserwacja

i poznawanie każdego dziecka, jego potrzeb i możliwości, a także sprawdzenie podstawowych umiejęt-

ności matematycznych uczniów, wyniesionych z etapu przedszkolnego. Po okresie adaptacyjnym edukacja

matematyczna jest już realizowana oddzielnie, z wykorzystaniem dwóch zeszytów ćwiczeń z serii

Loko-

motywa

–

Matematyka. Część 1 i Matematyka. Część 2

oraz podręcznika

Nasz elementarz.

W zeszytach ćwiczeń działania edukacyjne zostały zaplanowane wokół najważniejszych zagadnień mate-

matycznych zapisanych w podstawie programowej. Każde z nich rozpoczyna kolorowa plansza lub zestaw

ilustracji. W ramach tych zagadnień sformułowano kilka bloków problemowych, do których została opra-

cowana tematyka zajęć.

Przy wprowadzaniu nowych zagadnień zaleca się wykorzystywanie doświadczeń i sytuacji życiowych

bliskich dzieciom i wskazujących na użyteczność matematyki. Takie podejście zaciekawia i motywuje

do poznawania, uczenia się. Nawet w najprostszych zadaniach ważne jest znalezienie kontekstu z życia

codziennego, aby działania matematyczne i inne aktywności matematyczne czemuś służyły (np. gdy dzieci

mają zliczyć elementy z dwóch grup, można im zaproponować przeliczenie elementów w opakowaniu

i elementów luzem, odejmowanie dobrze modeluje sytuacja zabierania produktów z półki do koszyka,

a umiejętność posługiwania się zegarem zaczynamy od omówienia zegara elektronicznego, z którym

dzieci mają zdecydowanie częściej do czynienia).

Każde nowe pojęcie matematyczne powinno być poprzedzone jego modelowaniem, które wywołuje zain-

teresowanie i aktywność dzieci (np. zanim poznają pojęcie kilograma, budują własną wagę, ważą różne

przedmioty, odkrywają potrzebę użycia jednakowych elementów jako odważników). Gromadzenie tego

typu doświadczeń wpływa inspirująco na dalsze uczniowskie badania oraz próby przewidywania i spraw-

dzania własnych pomysłów. Dzieci nabywają wówczas odpowiednich intuicji matematycznych i właściwie

rozumieją nowe pojęcia.

W książce

Matematyka. Część 1

nie ma poleceń. Pojawiają się one dopiero w

Części 2.

Są tak sformu-

łowane, aby uczniowie mogli je przeczytać – składają się tylko z tych liter, które (zgodnie z rozkładem

materiału) zostały wprowadzone na zajęciach z zakresu edukacji polonistycznej. W ten sposób dzieci

przyzwyczajają się do samodzielnego czytania poleceń.

Wyprawka umieszczona na końcu każdego zeszytu ćwiczeń została skonstruowana tak, że dzieci muszą

dokonać wyboru odpowiednich jej elementów lub ich liczby. Dzięki temu mają szansę nauczyć się otwar-

tości w myśleniu, i uświadamiają sobie prawo do wyboru własnego sposobu rozwiązania zadania (byle

był on prawidłowy).

Przy okazji wprowadzania zagadnień matematycznych wpleciono wiele rozmaitych treści z innych edu-

kacji (polonistycznej – np. ćwiczenia w opowiadaniu o tym, co się dzieje na ilustracji, słuchanie i nauka

wierszyków, ustalanie liczby liter w wyrazach; przyrodniczej – np. rozpoznawanie wybranych gatunków

roślin na podstawie wyglądu liści, ptaków, grzybów jadalnych i trujących, nazwy kwiatów, klasyﬁkacja

warzyw i owoców, symetria w przyrodzie; społecznej – np. bezpieczeństwo na ulicy, ruch prawostronny,

znaki drogowe, plan mieszkania, monety i banknoty, numery alarmowe).

Naukę pisania cyfr przewidziano po kilku miesiącach nauki, gdy dzieci nabiorą już sprawności grafomo-

torycznej. Dzięki temu trudna sztuka pisania nie dominuje nad zdobywaniem odpowiednich umiejętności

matematycznych. Zanim dzieci przystąpią do nauki pisania cyfr, powinny sprawnie liczyć (co najmniej

do 10), posługiwać się kostką do gry, utrwalić zagadnienia związane z orientacją przestrzenną, porów-

nywać obiekty, a także – rozpoznawać cyfry od 1 do 9 oraz liczbę 10, poznać liczbę 0 i nauczyć się

rozpoznawać polskie monety i banknoty. Powinny także intuicyjne rozumieć aspekt kardynalny i porząd-

kowy liczb. Dzięki takiemu układowi treści nauczania przy nauce pisania cyfry 1 uczniowie mogą na

przykład od razu zapisać liczbę 10, a nawet 100. Symbol dodawania i znak równości pojawiają się

dopiero po nauce pisania cyfry 5. Z kolei umiejętność zapisywania cyfr utrwalana jest także przy oka-

zji realizacji zagadnień geometrycznych. Późne rozpoczęcie nauki pisania pozwala też na wprowadzanie

ćwiczeń łączących umiejętność czytania i liczenia. Przy realizacji kolejnych treści nauczania według propo-

nowanego rozkładu materiału, oprócz systematycznej pracy z zeszytami ćwiczeń, można wykorzystywać

ćwiczenia znajdujące się w podręczniku

Nasz elementarz

(w rozkładzie materiału przy odpowiednich

zagadnieniach wprowadzono odnośniki do zadań z podręcznika rządowego).

W klasie 1 należy dogłębnie utrwalać dodawanie i odejmowanie w zakresie 10. Szczególny nacisk należy

położyć na rozwijanie i utrwalenie umiejętności rozkładania liczb na składniki, ponieważ ta umiejętność

daje dzieciom szansę nauczenia się sprawnego odejmowania liczb i będzie również konieczna przy

dodawaniu i odejmowaniu z przekroczeniem progu dziesiątkowego (w klasie 2).

Zadania tekstowe pojawiają się regularnie w trakcie całego roku szkolnego. Naukę ich rozwiązywania

zaczynamy od sytuacji, w których informacje potrzebne do rozwiązania przedstawione są na rysunku.

Plik z chomika:

paskuda321

Inne pliki z tego folderu:

1wrzesien(1).pdf (272 KB)
1wrzesien.pdf (272 KB)
2009_dziesiec_zasad_oceniania_ksztaltujacego.doc (40 KB)
Konferencje_nauczyciel_prezentacja.ppt (6222 KB)
Nowa Era.ppt (369 KB)

ew15-rozklad-nowy-lokomotywa-naszelementarz-pdf-2.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: