Meadows D. (i in.) Granice wzrostu.pdf

(7699 KB) Pobierz
GPlPOCE UJ2POSTU
P a ń stw o w e
W y d a w n ic t w o
E k o n o m ic zn e
GFW IICE
LUEROSTLJ
Donella H. M eadows
Dennis L M eadows
J0rgen Randers
W illiam W .Behrens III
przełożyli
W iesław a Bączkowska
Stanisław Rączkowski
wstępem opatrzył
Kazimierz Secomski
Warszawa 1973
Państwowe
W ydawnictwo
Ekonomiczne
S P IS TREŚCI
Wstęp do wydania p o ls k ie g o ...............................................................
7
Przedmowa (od Klubu Rzymskiego) ...........................................................29
Wstęp
..................................................................................
37
I.
II.
Istota wzrostu w ykładniczego...............................................................45
Granice wzrostu wykładniczego . . . . . . . . .
63
103
141
III. Zjawiska wzrostu w modelu ś w ia ta ................................
IV. Technologia a granice w z r o s t u .........................
V. Stan równowagi ś w i a t o w e j .....................................
167
Uwagi k o ń c o w e .............................................................................................. 195
D o d a t e k ......................................
207
B ib lio g r a fia ..................................................................................................... 209
W STĘP
DO W YDANIA
P O LS K IE G O
i
Mało jest książek, które zyskały w ostatnim dziesięcioleciu tak
wielki rozgłos i popularność, jak publikowana obecnie w prze­
kładzie polskim praca grupy wybitnych uczonych amerykań­
skich, przede wszystkim z Massachusetts Institute of Technolo­
gy (MIT), pt.
Granice wzrostu.
Mało jest również publikacji,
które wywołały równie dużo sprzecznych sądów, od najdalej
idących negacji i zastrzeżeń aż po równie daleko idące afirma-
cje i zachwyty.
Granice wzrostu
— pierwsza publikacja Klubu Rzymskiego,
i dlatego często nazywana
Raportem Rzymskim,
podejmuje
próbę analizy rozwoju społeczno-ekonomicznego w skali świa­
towej, dążąc do uwydatnienia kluczowych elementów tego
roz­
woju, krytycznej oceny jego celów i efektów, a także
występu­
jących z coraz większą siłą zagrożeń. Klub Rzymski,
który
powstał w kwietniu 1968 roku i stanowił nieformalną 1
organi-
zajcję, łączącą obecnie blisko 80 naukowców i
praktyków,
zwłaszcza zaś przemysłowców, podjął inicjatywę
zobrazowania
1 Dopiero na początku 1973 r. Klub Rzymski zarejestrował się Jako orfftnlSMja
międzynarodowa w Szwajcarii (Genewa).
8
W S T Ę P D O W Y D A N I A P O L S K IE G O
możliwie wszechstronnie współczesnego stanu rozwoju ludzko­
ści, a przede wszystkim jego wizji na początku przyszłego stu­
lecia. Opracowanie tej wizji zostało powierzone wspomnianej
grupie naukowców, a efektem przeprowadzonych badań i dy­
skusji stał się właśnie głośny
Raport Rzymski.
Uprzystępniając
Granice wzrostu
polskiemu czytelnikowi,
trzeba poprzedzić tekst książki uwagami wynikającymi z jednej
strony z licznych głosów krytycznych, które zabrzmiały w ca­
łym świecie po opublikowaniu
Raportu Rzymskiego,
z drugiej
zaś strony rodzącymi się na tle — jakże odmiennych — prze­
słanek rozwoju społeczno-ekonomicznego w ustroju socjali­
stycznym. Trzeba bowiem pamiętać, że
Granice wzrostu
po­
wstały przede wszystkim jako rezultat analizy charakteru
i kierunków rozwoju w warunkach wysoko rozwiniętych kra­
jów kapitalistycznych i ich stosunku do potrzeb rozwojowych
krajów trzeciego świata.
Po krótkim scharakteryzowaniu podstawowych tez
Raportu
Rzymskiego
nastąpi najpierw ich ujęcie krytyczne, a następnie
zarysowanie przesłanek tworzącej się socjalistycznej teorii
wzrostu społeczno-ekonomicznego.
II
Niewątpliwie wiek dwudziesty, a zwłaszcza okres po drugiej
wojnie światowej, przyniósł wybitne przyspieszenie stopy wzro­
stu gospodarczego oraz istotne przekształcenia jej struktury.
Złożyło się na to wiele kluczowych zjawisk społeczno-ekono­
micznych, z których trzeba specjalnie podkreślić decydującą
rolę gwałtownego postępu naukowo-technicznego i organizacyj­
nego oraz szybkiego wzrostu liczby ludności.
Najczęściej podkreśla się także doniosłość zjawiska pogłębia­
jących się sprzeczności rozwojowych. Po drugiej wojnie świa­
towej wystąpił wyraźnie podział krajów na trzy grupy: wysoko
rozwinięte, średnio rozwinięte i kraje rozwijające się, określane
często jako kraje trzeciego świata. Szybko wzrosło także zna­
czenie polityczno-społeczne i ekonomiczne krajów obozu socja­
listycznego.
W samym
Raporcie Rzymskim
akcentuje się przede wszyst­
Zgłoś jeśli naruszono regulamin