Projekt III Profilaktyka w szkole.docx

Projekt III: Profilaktyka w szkole

Harmonogram pracy nad projektem:

I etap realizacji projektu – zajęcia konwersatoryjno-warsztatowe.

II etap realizacji projektu – praktyka opiekuńczo-wychowawcza.

III etap realizacji projektu – prezentacja projektu na zajęciach po praktyce opiekuńczo – wychowawczej.

Pytania do analizy podczas zajęć konwersatoryjnych z pedagogiki (I faza realizacji projektu):

1        Jakie są elementy Szkolnego programu profilaktyki ?

2.     Jak powstaje szkolny program profilaktyki ?

3.     Jakie są przykładowe  strategie i programy profilaktyki ?

4.     Jaką rolę w profilaktyce może odegrać  grupa rówieśnicza ?

5.     O czym należy pamiętać, przygotowując scenariusz zajęć profilaktycznych na danym etapie edukacji?

Propozycja pytań  do analizy podczas pobytu studenta na praktyce opiekuńczo – wychowawczej (II faza realizacji projektu):

1.     Jak powstał Szkolny program profilaktyki ?

2.     Jakie cele zostały założone w Szkolnym programie profilaktyki?

3.     Jakie strategie i programy profilaktyki zostały w nim wykorzystane ?

4.     Czy/ w jaki sposób w działaniach profilaktycznych wykorzystywana jest grupa rówieśnicza?

5.     Czy/w jaki sposób w ramach profilaktyki podejmowana jest współpraca z rodzicami uczniów?

6.     Czy/w jaki sposób w ramach profilaktyki podejmowana jest współpraca ze środowiskiem lokalnym?

7.     Jak uczniowie oceniają działania profilaktyczne, podejmowane przez szkołę?

Literatura obowiązkowa:

Kozak S., Patologie wśród dzieci i młodzieży. Leczenie i profilaktyka, Difin S.A. Warszawa 2007, s 80 – 109 (wybrane fragmenty);

Hornby G., Hall E., Hall C., Nauczyciel – wychowawca, GWP, Gdańsk 2005, s.113-128 (wybrane fragmenty).

Literatura uzupełniająca (dla osób prowadzących zajęcia):

http://poradnik.metis.pl/wp-content/downloads/model_szkolnego_programu_profilaktyki.pdf - od rozdz. Jak planować działania profilaktyczne w szkole?, str.8;

Sakowska M., Sikora J., Żwirblińska A.,(2003), Obyś cudze dzieci… wychowywał. Jak sobie radzić z problemami wychowawczymi w gimnazjum ( i nie tylko), Oficyna Wydawnicza Nauczycieli, Kielce, s. 179-223 (wybrane fragmenty);

Klus-Stańska D., Nowicka Bezpieczeństwo dzieci. Scenariusze zajęć dla rodziców i nauczycieli, Impuls, Kraków 1999, str. 86–116 (wybrane fragmenty).

Literatura obowiązkowa:

Kozak S., Patologie wśród dzieci i młodzieży. Leczenie i profilaktyka, Difin S.A. Warszawa 2007, s 80 – 109 (wybrane fragmenty)

3.2. Alkoholizm - choroba chroniczna - etiologia i leczenie

Alkoholizm - współcześnie termin ten stosuje się w dwóch znaczeniach:

1)     dla określenia spożycia alkoholu, które wykracza poza miarę zwyczajowego picia,

2)     dla oznaczenia choroby alkoholowej.

Według Światowej Organizacji Zdrowia jest to ...„wszelki sposób picia, który wykracza poza miarą tradycyjnego i zwyczajowego spożycia albo poza ramy obyczajowego, przyjętego w całej społeczności, picia towarzyskiego bez względu na czynniki, które do tego prowadzą[1]".

Jakie są przyczyny alkoholizmu?

Etiologii alkoholizmu jako zjawiska społecznego, psychologicznego i kli­nicznego należy poszukiwać co najmniej w kilku czynnikach: w uwarunkowa­niach socjologicznych, osobowościowych, organicznych, a nawet chemicznych i genetycznych.

Socjologiczne uwarunkowania alkoholizmu to: bardzo silne tradycje zako­rzenione w wielu społeczeństwach, pokoleniach, strefach geograficznych, w niektórych zawodach. Uwarunkowania kulturowe, religijne, obyczaje, ob­rzędy mogą być stymulatorem do używania alkoholu, niestety - często przy­kład rodziców (mało uroczystości odbywa się w rodzinach bez alkoholu).

Alkoholizm w koncepcji psychologicznej należy traktować jako niedosto­sowanie społeczne i jako zaburzenie osobowości. Zaburzenie w rozwoju oso­bowości może dotyczyć cech charakteru, braku systemu wartości, określo­nych celów w życiu, może być związane z procesami motywacyjnymi i decyz­jami, brakiem silnej woli i umiejętności mówienia „nie" tam, gdzie alkohol jest zbyt łatwo dostępny i nadużywany. Alkoholizm łatwo rozwija się u osób chwiejnych emocjonalnie, z obniżoną kontrolą i samokontrolą oraz tendencją do stosowania mechanizmów obronnych, reakcji pozornych, niedojrzałych.

U podstaw alkoholizmu leżą nierozwiązane do końca problemy osobowości ludzi: system wartości, procesy motywacyjne i decyzje.

Jak „widzi" alkoholizm medycyna? Czy to jest choroba?

Alkoholizm w aspekcie klinicznym jest zaburzeniem psychofizycznym7. Ja­kie są motywy picia podawane w literaturze przedmiotu?

1)     neurasteniczny - alkohol dokonuje redukcji zmęczenia,

2)     kontaktowy - piję, aby mieć lepsze kontakty z innymi,

3)     dionizyjski - piję w celu uzyskania oszołomienia,

4)     heroiczny - piję dla osiągnięcia „mocy",

5)     samobójczy.

Alkohol niszczy pięć sfer osobowości: moralną, intelektualną, fizyczną, spo­łeczną i emocjonalną. Jest więc chorobą i grzechem.

Skutki nadużywania alkoholu

Do najczęstszych chorób spowodowanych alkoholizmem należą:

-         choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy,

-         uszkodzenie trzustki,

-         marskość wątroby.

Alkoholizm jest chorobą nie tylko kliniczną, lecz także zaburzeniem w roz­woju osobowości i anomalią społeczną. Uzależnienie nie przyczynia się do roz­woju osobowości dojrzałej, natomiast alkoholika czyni niewrażliwym na potrze­by innych, oddziela go od ludzi oraz własnego refleksyjnego myślenia i działa­nia. Alkohol wpływa na osłabienie systemu odpornościowego organizmu. Skut­kiem tego jest m.in. zwiększone ryzyko występowania pewnych odmian raka, zwłaszcza przełyku, wątroby, części nosowej gardła, krtani i tchawicy. Alkohol wywołuje też niedobory witamin i innych pierwiastków niezbędnych do prawi­dłowego funkcjonowania organizmu. Następstwem owych niedoborów są zabu­rzenia widzenia, zmiany skórne, zapalenie wielonerwowe, zmiany w błonach śluzowych i szpiku kostnym, zaburzenia procesów rozrodczych, szkorbut i inne.

Alkohol dokonuje niesamowitego spustoszenia somatycznego i psychicznego w organizmie człowieka:

Somatyczne:

Układ nerwowy: zapalenie wielonerwowe tzw. polinoneuropatia, zmiany za­nikowe móżdżku i mózgu, zwyrodnienia w płatach czołowych, ubytek szarej substancji mózgu, encefalopatia Wernickego.

Układ pokarmowy: przewlekłe stany zapalne błon śluzowych jamy ustnej, przełyku, żołądka, dwunastnicy, ostre zapalenie trzustki, przewlekłe zapalenie wątroby (stłuszczenie, zwłóknienie i marskość), cukrzyca alkoholowa.

Układ krążenia: nadciśnienie tętnicze krwi, kardiomiopatia alkoholowa (zmia­ny zwyrodnieniowe włókien mięśnia sercowego, stłuszczenie i powiększenie serca), serce jest powiększone, co powoduje zaburzenia pracy serca i niewydol­ność krążenia.

Układ oddechowy: przewlekłe stany zapalne błon śluzowych tchawicy i os­krzeli, co prowadzi do zniszczenia tzw. rzęsek i gruczołów śluzowych. Konse­kwencją tego jest stopniowa utrata zdolności do usuwania z dróg oddechowych pyłków i bakterii, a tym samym zwiększa się podatność na choroby układu od­dechowego: raki jamy ustnej, tchawicy. Dochodzi do przemiany artykulacji gło­sowej.

Układ moczowy: ostra niewydolność nerek, wzrost stężenia kwasu moczo­wego we krwi i związane z tym objawy dny moczanowej (zapalenie stawów spowodowane gromadzeniem się złogów moczanowych).

Układ hormonalny: nieprawidłowe wydzielanie testosteronu, zmniejszenie ruchliwości plemników i zniszczenie ich struktury. Hypogonadyzm i feminizacja u mężczyzn, u kobiet zanik jajników i maskulinizacja.

Psychiczne:

Psychoza alkoholowa i jej cztery postacie:

1)   majaczenie alkoholowe - delirium tremens, osoba popada w „białą" gorącz­kę, wzrasta ciśnienie krwi i często nie może obyć się bez kaftana bezpieczeń­stwa. Towarzyszy agresja, niepokój, wzrost temperatury, omamy wzrokowe. Jeśli się alkoholik nie opamięta, to następuje drugi etap,

2)   halucynoza alkoholowa - dołączają się omamy słuchowe, chory może sły­szeć strzelaninę, biegnące konie, często w drugim etapie odbiera sobie życie przez powieszenie się, a kobieta najczęściej połyka dużo tabletek,

3)   paranoja alkoholowa - przykry okres dla rodzin alkoholika, pojawia się zespół Otella - czyli chorobliwa zazdrość o współmałżonka („zdradza mnie"),

4)   zespól Wernickiego, psychoza Korsakowa - dochodzi do tego po wielu la­tach intensywnego picia. Głębokie otępienie, luki pamięciowe, zdezoriento­wanie co do miejsca, czasu, luki te wypełniane są zmyślonymi treściami, tzw. konfabulacjami8.

Społeczne:

Alkoholicy często tracą partnerów i przyjaciół, popadają w długi, schodzą na drogę przestępczą, dopuszczają się przemocy. Trudne do policzenia są ekono­miczne straty spowodowane alkoholizmem - koszty pobytów w szpitalach i za­siłków socjalnych, wypadków przy pracy, wypadków drogowych itp.

Alkohol dotyczy wszystkich sfer osobowości:

1)  zaburza sferę emocjonalną (uczucia i emocje),

2)  zniekształca system poznawczy (wykrzywiony obraz świata),

3)  dezintegruje system ,,ja" („ja" - instynkty człowieka, „super ego" - „ja" ide­alne, sumienie człowieka, „ego" - „ja" realne. Między „ja" a „super ego" jest ciągła walka. „Ja" podpowiada - róbmy coś, idźmy, „super ego" - nie róbmy tego, to nie wypada. „Ego" to negocjator, którego niszczy alkohol. Alkoholik ma poczucie „mocy i bezmocy").

Alkohol zabija ośrodki radości, bólu i smutku. Zniekształca system po­znawczy (alkoholik zaprzecza, że jest uzależniony), nie jest w stanie podjąć leczenia odwykowego (dotyczy to również młodzieży).

Fazy alkoholizmu:

Wszyscy uzależnieni przechodzą w podobny sposób przez cztery fazy:

I.        faza - następuje odkrycie, że picie jest sposobem na poprawę samopoczu­cia, na osiągnięcie miłego nastroju lub przyjemnego „zawrotu" głowy. W tej fazie picie jest przyjemne i nie pozostawia większych negatywnych skut­ków. Najczęściej ma charakter okazjonalny, towarzyski (również w szko­łach, uczelniach i akademikach).

II.     faza - zaczyna się świadome dążenie do zmiany nastroju; już wiadomo, ile trzeba wypić, żeby osiągnąć pożądany stan: zapomnienie, luz czy brak na­pięcia. Zaczyna się poszukiwanie tego nastroju i jednoczesne wchodzenie w nawyk picia (pije się coraz więcej).

III.  faza - wyraźny początek choroby, picie staje się kłopotliwe. Pojawia się wstyd z powodu picia i związanego z nim zachowania, żeby uwolnić się od tych nieprzyjemnych emocji pijący wymyśla wiele powodów upijania się: „wypił na pusty żołądek", „pił za szybko", „mieszał alkohole" itp. Włącza­ją się „obrony" intelektualne, które odcinają pijącego od jego własnych emocji i pozwalają lepiej o sobie myśleć mimo coraz bardziej nieodpo­wiedzialnych zachowań. Po kolejnych ekscesach zaczyna pojawiać się au­tentyczne poczucie winy. Pogarsza się opinia pijącego o sobie, niezadowo­lenie z siebie staje się chroniczne. Mogą wystąpić myśli samobójcze. Pijący wyraźnie zmienia styl życia, coraz częściej układa plan dnia wokół okazji do wypicia. Sami pijący nie mogą dostrzec zachodzących w sobie zmian, gdyż tracą zdolność właściwej oceny swojego postępowania i przestają pa­nować nad swymi uczuciami i zachowaniami.

IV.  faza - pije się, żeby „dojść do siebie" po przejściach. Punktem wyjścia picia jest cierpienie lub depresja. Picie staje się koniecznością, jest już zupełnie poza kontrolą. Coraz częstsze są „przerwy w życiorysie", nasila się, na sku­tek zniekształceń pamięci, pamięć euforyczna, dzięki której pijący nie wi­dzą ruiny swojego życia. W zachowaniu stają się często agresywni, przerzu­cają nienawiść do siebie na innych, zwykle na osoby najsilniej związane z nimi uczuciowo (członków rodzin, itp.). Pijący mają poczucie, że są oto­czeni nienawistnymi im osobami: „Gdyby oni się zmienili, ze mną byłoby wszystko dobrze". Porażki w powstrzymywaniu pijącego od picia, powodu­ją popadanie rodziny w coraz głębsze poczucie winy. Cały układ rodzinny pijącego wymaga pomocy oraz terapii.

Zdaniem B. Woronowicza (w książce Alkoholizm,Parpa, 2006) ważne sygnały ostrzegawcze DLA ALKOHOLIKÓW:

Gdy ktoś pije pomimo szkód spowodowanych przez picie.

Gdy ktoś jednorazowo wypija większe ilości płynów zawierających powyżej 100 gramów ETOH (5 dużych piw lub jeden litr wina, lub ćwierć litra wódki).

Gdy ktoś regularnie codziennie wypija więcej niż 20 g ETOH (2 piwa lub dwie lampki wina lub kieliszek 50 g wódki) lub gdy zaczyna dzień od picia alkoholu (np. poranne piwo).

Gdy ktoś „klinuje", czyli używa alkoholu do usuwania przykrych skutków poprzedniego picia, a więc sięga po alkohol z samego rana po intensywnym piciu wieczorem.

Gdy ktoś pije alkohol w samotności oraz w sytuacjach, gdy odczuwa zmę­czenie, dolegliwości fizyczne,...