Projekt V:Konfliktyi mediacje w szkole.
Harmonogram pracy nad projektem:
I etap realizacji projektu – zajęcia konwersatoryjno-warsztatowe.
II etap realizacji projektu – praktyka opiekuńczo-wychowawcza.
III etap realizacji projektu – prezentacja projektu na zajęciach po praktyce opiekuńczo – wychowawczej.
Pytania do analizy podczas zajęć konwersatoryjnych z pedagogiki (I faza realizacji projektu):
1. W jaki sposób nauczyciel-wychowawca może interweniować w sytuacji konfliktu klasowego?
2. Na czym polega procedura mediacji prowadzonych przez nauczyciela?
3. Jakie są możliwości zastosowania mediacji koleżeńskich w konfliktach szkolnych?
Propozycja pytań do analizy podczas pobytu studenta na praktyce opiekuńczo – wychowawczej (II faza realizacji projektu):
1. Czy/w jaki sposób nauczyciel-wychowawca interweniuje w sytuacji konfliktu klasowego? Czy pełni rolę mediatora w konfliktach? Jeśli tak – jak ocenia skuteczność własnych działań mediacyjnych?
2. Czy w szkole wykorzystywane są mediacje koleżeńskie w konfliktach szkolnych? Jeśli nie- dlaczego? Jeśli tak – jak oceniana jest ich skuteczność?
Literatura obowiązkowa:
Gasik H., Metody rozwiązywania sytuacji konfliktowych w szkole, pobrano ze strony:
http://www.ore.edu.pl/index.php?option=com_phocadownload&view=category&download=450:metody-rozwizywania-konfliktw&id=79:rozwizywanie-konfliktw&Itemid=1661
(przesłane w załączniku)
KlausW. Wykorzystanie sprawiedliwości naprawczej w zapobieganiu przemocy rówieśniczej w szkole, INP PAN, str. 12- 18, pobrano ze strony:http://interwencjaprawna.pl/docs/wykorzystanie-sprawiedliwosci-naprawczej.pdf
Literatura uzupełniająca(dla osób prowadzących zajęcia):
Sakowska M., Sikora J., Żwirblińska A. (2003), Obyś cudze dzieci… wychowywał. Jak sobie radzić z problemami wychowawczymi w gimnazjum ( i nie tylko), Oficyna Wydawnicza Nauczycieli, Kielce, s. 99-177 (wybrane fragmenty)
Literatura uzupełniająca:
Sakowska M., Sikora J., Żwirblińska A., (2003), Obyś cudze dzieci…wychowywał. Jak sobie radzić z problemami wychowawczymi w gimnazjum ( i nie tylko), Oficyna Wydawnicza Nauczycieli, Kielce, (wybrane fragmenty).
Scenariusz
Temat: Jak się pogodzić?
Cel: po zajęciach uczestnicy będą próbowali rozwiązywać konflikty w sposób pokojowy
Materiały: wcześniej spisany kontrakt, protokół z konfliktu, szary papier, mazaki, plastelina do ścian Czas: 1 h dydaktyczna
Aranżacja wnętrza: uczestnicy siedzą w kręgu, poza kręgiem przygotowane miejsca do pracy w grupach
Informacja dla wychowawcy. Konflikt to sprzeczność interesów, poglądów, potrzeb. Postrzegany jest jako zagrożenie, próba naruszenia prywatności, uniemożliwienie realizacji celów, zburzenie jakiegoś porządku, utrata czegoś, krzywda. Nie uczmy naszych wychowanków walki, bo konflikt, to nie zawsze walka, nie uczmy też
unikania konfliktów, poddawania się. Uczmy, że konflikt to wymiana myśli, wyjaśnienie punktów widzenia, otwarcie nowych możliwości dla wspólnego funkcjonowania, możliwość dogadania się, ustalenia pewnych norm postępowania. Sztuką jest takie rozwiązywanie konfliktów, aby nie było pokonanych i zwycięzców, aby bilansował się rachunek zysków i strat. Metodyka zuchowa znalazła doskonałe dla małych dzieci rozwiązanie tej trudnej sytuacji - to nie znaczy, że zuchy się nie kłócą, oczywiście, że się kłócą, ale „Wszystkie spory, wszystkie zwady załatwiamy w Kręgu Rady". Coś na kształt Kręgu Rady, Rady Starszych, czy Rady Plemiennej możemy stworzyć także w klasie, jeśli konfliktów będzie wiele.
Powitanie. Nauczyciel zachęca uczniów, aby powiedzieli, kto ich dziś rano zdenerwował. Można zaproponować grę w niedokończone zdania: „Jestem wściekła na Marka, bo znów zapomniał przynieść mi moją książkę"; ,Wkurzyła mnie Agata, bo usiadła z Jolką na chemii" itd.
Scenki. Uczniowie losują kolorowe kartki i na podstawę koloru oraz zapisu odszukują swoją „parę do kłótni", np.:
1. „Pada deszcz a ja muszę iść z psem na spacer, co za bezsens. O kurczę, jakaś paniusia, ale będzie awantura...". „Ale pogoda, że też się chce ludziom spacerować. Och, co za okropny kundel..., jak ja wyglądam".
1382. „Ta okropna kolejka nigdy się nie skończy, już nie mam siły. Jeszcze ten facet tłucze klapą od wózka, chyba zaraz mu coś powiem...". „Co za beznadziejna baba w tej kasie, chyba mnie coś zaraz weźmie, może zareaguje na to moje tłuczenie, wtedy jej powiem...".
3. „Tłok w tym tramwaju, jeszcze jakiś dureń się pcha. No jasne, urwał mi pasek od torby, może to złodziej, ludzie...". „Co za beznadziejna baba, stoi w przejściu, jakby nie mogła się trochę przesunąć. O kurczę, chyba coś jej urwałem, ale będzie draka...".
Pary przeprowadzają ze sobą kłótnię, po czym przedstawiają scenkę na forum, zastanawiają się, czy tak trzeba było, czy nie było innych rozwiązań.
Uwaga! Scenek może być dowolna liczba, ważne, aby przynajmniej dwie pary dostały takie samo zadanie - wtedy będą różne warianty rozwiązań. Uczniowie mogą sami zaproponować, o co chcą się kłócić.
Protokół z konfliktu. Nauczyciel rozdaje uczniom protokół z konfliktu i poleca jeszcze raz przeanalizować zaistniały konflikt.
Protokół z konfliktu
• Z kim się pokłóciłem?
• Co chciałem osiągnąć?
• Co chciała osiągnąć ta druga osoba?
• Co powiedziałem lub co zrobiłem?
• Co powiedziała lub zrobiła ta druga osoba?
• Jak czuję się teraz?
• Jak może czuć się on lub ona?
• Co mógłbym zrobić, by zakończyć naszą kłótnię?
• Co mogłaby zrobić ta druga osoba, by zakończyć naszą kłótnię?
Rundka kończąca. Czy łatwo było się kłócić, czy łatwo było znajdować argumenty na poparcie własnych słów, czy łatwo było jeszcze raz analizować zaistniałą sytuację? Czy słuchałam (-era) swojego „rozmówcy"?
Przedstawione scenariusze to tylko wycinek możliwości, jakie ma nauczyciel pracujący z grupą. Mam świadomość, że wielu z Państwa ma doskonały warsztat wychowawczy i duże osiągnięcia - dla Was to dodatkowa podpowiedź, urozmaicenie, może inne spojrzenie, a może tylko powtórka.
Mam też świadomość, że wielu nauczycieli nie ma narzędzi wychowawczych i dla nich będzie to wielka pomoc. Chcę jeszcze zwrócić uwagę Państwa na kilka prawd oczywistych, a jakże często łamanych czy nieprzestrzeganych przez nauczycieli.
Dekalog
1. Wykorzystaj pedagogiczne możliwości wpływania na kształtowanie sfery emocjonalnej uczniów.
2. Ćwicz z uczniami budowanie prawidłowych kontaktów grupowych, międzyludzkich.
3. Ćwicz umiejętności komunikacyjne.
4. Ucz panować nad impulsami.
5. Wspieraj zachowania przezwyciężające konflikty.
6. Ucz rozwiązywać konflikty, nie unikaj ich.
7. Jesteś nauczycielem a nie policjantem, nie szukaj więc winnego, nie upominaj, nie przywołuj do porządku - ROZMAWIAJ!
8. Eliminuj kary, nie popieraj odwetu, nie piętnuj. Pamiętaj, że brak nagrody jest karą.
9. Pamiętaj, że agresja rodzi agresję.
10. NIE MÓW „NIE"!
Temat: ROZWIĄZYWANIE KONFLIKTÓW
Cele operacyjne:
Uczeń:
• zna konsekwencje agresywnego sposobu rozwiązywania konfliktów,
• umie wskazać nieagresywne sposoby rozwiązania konfliktu. Pomoce: szary papier, markery, kartki, długopisy.
Informacja dla wychowawcy. Rozmawiając z uczniami na temat rozwiązywania konfliktów, nauczyciel wyjaśnia, że konflikty same w sobie nie są niczym złym. Tam, gdzie jest więcej osób, zawsze zdarzają się sprzeczne interesy, dążenia, potrzeby. Chodzi jednak o to, żeby je rozwiązywać w sposób cywilizowany, bez agresji, z poszanowaniem praw obu stron konfliktu. Oznacza to także, że nie powinniśmy pochopnie ulegać, jeśli wiemy, że mamy rację.
1. Wprowadzenie (ok. 5 minut). Wychowawca informuje, że tematem lekq'i będą konflikty. Prosi uczniów, aby spróbowali zdefiniować pojęcie konfliktu. Można zadać pytania:
• Co to jest konflikt? (występowanie sprzecznych interesów, dążeń, potrzeb)
• Kiedy występują konflikty? (gdy występuje więcej osób lub rozwiązań)
• Jakie są rodzaje konfliktów? (małżeńskie, sąsiedzkie, międzypaństwowe, wewnętrzne)
2. W jaki sposób ludzie rozwiązują konflikty? (ok. 5 minut). Uczniowie na zasadzie „burzy mózgów" podają najczęściej stosowane przez ludzi rozwiązania konfliktów (np. rozmowa, kłótnia, walka, zwrócenie się o pomoc do osoby trzeciej, toczenie wojen, negocjacje, szukanie rozwiązań, ustępowanie dla „świętego spokoju").
3. Praca w grupach: „Niedokończone historyjki" (10-15 minut). Wychowawca dzieli klasę na sześć zespołów (A, B, C, D, E, F). Każdy otrzymuje tekst historyjki:
zespoły A, B - historyjkę 1, zespoły C, D - historyjkę 2, zespoły E, F - historyjkę 3.
Zadaniem grup będzie dopisanie zakończeń historyjek: jedna grupa (zespoły A, C, E) dopisze zakończenie obrazujące agresywne rozwiązanie konfliktu; druga grupa (zespoły B, D, F) - zakończenie, w którym bohater odstąpił od agresywnego rozwiązania.
Historyjka 1.
Jacek dostał na imieniny wymarzony telefon komórkowy. Nosi go do szkoły, żeby móc zawiadomić rodziców, jeśli z jakiegoś powodu wróci później do domu po lekcjach. Nie ma co ukrywać: lubi też trochę się nim bawić, wysyłać SMS-y do przyjaciół, pograć „w węża"... Ale tylko na przerwach. Któregoś dnia ze zdziwieniem stwierdził, że telefonu nie ma w teczce. Ktoś mu go zwinął! Jego wymarzony telefon, na który czekał od roku!
- Kro mi to zrobił?! - zaczął się zastanawiać. Najpierw posmutniał, a potem zaczęła narastać w nim wściekłość. Z trudem próbował zebrać myśli: na poprzedniej przerwie telefon jeszcze był, wysyłał przecież SMS-a do Agnieszki... Do diabła! To kiedy mu go skradziono? I kto to zrobił? Raptem uświadomił sobie, że w czasie lekcji wychodził do odpowiedzi. Telefon był w torbie, torba na krześle... To Marek! Siedział z tyłu, wystarczyło, że sięgnął ręką... Tak, to na pewno on. To pewnie zemsta za Agnieszkę...
- Niech no tylko złapię tego drania! Wybiegł z klasy z zamiarem „dokopania" Markowi. Zobaczył go na końcu korytarza. Skierował się w jego stronę z zaciśniętymi pięściami i gniewem w oczach...
Co było dalej? Jakie są możliwe zakończenia tej historii? Co zyska, a co straci Jacek, zachowując się agresywnie? Co powinien zrobić, aby wyjaśnić tę sprawę? Jak mogłaby potoczyć się sytuacja, gdyby Jacek odstąpił od agresywnego rozwiązania?
Historyjka 2.
Kasia przez rok spotykała się z Andrzejem. Poznali się na dyskotece w szkole, zakochała się w nim od pierwszej chwili, gdy go zobaczyła. Andrzej chodzi do III klasy, jest przystojny, wspaniale tańczy i w ogóle jest „super". Wszystkie koleżanki jej zazdrościły, że ma takiego chłopaka. Często chodzili razem na dyskoteki, czasem odwiedzali się w domu. Gdy groziła jej ocena niedostateczna z matematyki, pomagał jej w nauce. Niestety, miesiąc temu wszystko się skończyło. Andrzej powiedział, że już nie chce z nią chodzić, bo zakochał się w jej najlepszej przyjaciółce, Ewie. Przepraszał, że już nie mogą być razem... Kasia nie może tego Ewce darować. - Jak ona mogła mi to zrobić? Tak perfidnie. Najlepsza przyjaciółka... - na samą myśl Kaśka robi się purpurowa z wściekłości i nienawiści. Postanowiła obmyślić plan zemsty. Już wie, co zrobi - napisze anonim do jej rodziców. Tak ją oszkaluje, że na zawsze odechce jej się odbijać chłopaków najlepszym koleżankom... Napisze, że Ewka pali papierosy, że się puszcza i że ćpa na dyskotekach. Przynajmniej nie pozwolą jej wychodzić z domu i nie będzie mogła się spotykać z Aridrzejkiem.
Co może być dalej? Jakie są możliwe zakończenia tej historii? Co Kasia może zyskać, a co straci, realizując plan zemsty? Jak powinna się zachować w tej sytuacji?
Historyjka 3.
Klasa I b miała zaplanowaną klasówkę z matematyki, z całego semestru. Mało kto się na nią przygotował, bo wczoraj był mecz Polska - Szwecja, który wszyscy, zwłaszcza chłopcy, oglądali. Dziś od rana miny są niewyraźne.
- Nie, no kompletnie nie kumam tych równań - powiedział Michał. - Przypaluję na bank.
- A co ja mam powiedzieć, jak mam jeszcze do zaliczenia geografię? - rzucił Hirek.
- Kurczę, ale się narobiło...
- Słuchajcie, a może byśmy tak całą klasą zwiali? Następna matma w poniedziałek. Zyskujemy cztery dni... Co wy na to, chłopaki? - zawołał Piotrek.
- Hm, ja jestem za, ale co z resztą?
- Zostaw to mnie - powiedział Piotrek i poszedł przekonywać pozostałych. Następnego dnia klasa uciekła. Spędzili milo czas na „wyspie". Ktoś nawet przyniósł gitarę - pograli, posłuchali, pośmiali się... takie pierwsze zbiorowe wagary. Ale dziś jest smród... Ktośpodkablował Piotrka, że był prowodyrem. Wszyscy się domyślają: to ta lizuska Aga. Ona najbardziej się opierała, bo była przygotowana na blachę, a teraz doniosła. Postanowili się zemścić. Umówili się, że „wtłuką" jej po lekcjach, żeby raz na zawsze zapamiętała, że nie należy być „kablem".
Co mogło być dalej? Jakie są możliwe zakończenia tej historii? Co mogą zyskać, a co stracić, podejmując pochopną decyzję o zemście? Co powinni zrobić chłopcy w tej sytuacji? Jak może potoczyć się historia, jeśli chłopcy odstąpią od swojego zamiaru?
4. Rozwiązania konfliktów (ok. 15 minut). Liderzy grup odczytują zakończenia historyjek. Wybrany uczeń na arkuszu szarego papieru zapisuje zyski i straty po stronie rozwiązań agresywnych i nieagresywnych.
Rozwiązania agresywne
Zyski
Straty
Rozwiązania nieagresywne
5. Zakończenie (ok. 5 minut). Każdy uczeń kończy zdanie: „Z dzisiejszej lekcji dowiedziałem się..."
3
koksiuk