Psychologiczne aspekty bólu.pdf

(257 KB) Pobierz
PSYCHOLOGICZNE ASPEKTY BÓLU
Ból
– jest to subiektywne, zmysłowe i emocjonalne doznanie dyskomfortu towarzyszące istniejącemu
lub potencjalnie zagrażającemu uszkodzeniu tkanki.
Funkcja bólu
– doznanie bólu zwykle jest sygnałem ostrzegawczym przed grożącym organizmowi
niebezpieczeństwem, pochodzącym z jego wnętrza (np. bóle wieńcowe)
lub z zewnątrz (np. ból przy dotknięciu czegoś gorącego).
Ból jest jednym z najistotniejszych problemów zdrowotnych
– około 80% wszystkich wizyt
lekarskich ma związek z dolegliwościami bólowymi, spośród próśb formułowanych przez pacjentów
wobec personelu medycznego na pierwszy plan wysuwa się prośba o złagodzenie odczuwanego bólu.
Sposoby pomiaru bólu:
pomiar oparty na relacjach subiektywnych – opis doświadczenia bólu udzielony przez pacjenta
pozwala poznać jego źródło, intensywność i charakter (nikt poza samą osobą cierpiącą nie ma
wglądu w naturę odczuwanego przez nią bólu);
pomiar oparty na obserwacji zachowań bólowych – obserwacja behawioralnych, zewnętrznych
manifestacji doświadczenia bólu: 1. zaburzenia ruchowe lub postawy (np. utykanie, zgięta
sylwetka przy ostrym bólu brzucha), 2. wyrażanie negatywnych emocji (np. wybuchy irytacji,
rozdrażnienia), 3. werbalne i pozawerbalne wyrażanie dyskomfortu (np. krzyk, grymas na twarzy),
4. ograniczenie aktywności (np. unikanie chodzenia przy bólu kolana);
pomiar oparty na analizie zmian fizjologicznych – analiza stopnia napięcia mięśniowego, pomiar
tętna, ciśnienia itp.;
Rola czynników psychospołecznych w doświadczaniu bólu:
kultura – choć mechanizmy fizjologiczne bólu funkcjonują u wszystkich ludzi tak samo, to różnice
kulturowe mogą wpływać na zmianę sposobu jego doświadczania np. w badaniach
przeprowadzonych wśród przedstawicieli różnych grup etnicznych w USA stwierdzono, że Włosi i
Żydzi wykazują silnie emocjonalną reakcję na ból, Irlandczycy tłumią doznania bólowe a Indianie
przyjmują ból z obiektywizmem i stoicyzmem;
poprzednie doświadczenia – percepcja bólu jest kształtowana doświadczeniami z wczesnego
dzieciństwa, próg doświadczania bólu rośnie wraz z wiekiem i ma związek zarówno z rozwojem
poznawczym, jak i psychospołecznym;
stres i lęk – codzienne stresory i ważne wydarzenia życiowe zwiększają intensywność dolegliwości
bólowych, prawdopodobnie poprzez wzrost poziomu lęku, który prowadzi do długotrwałego
napięcia mięśniowego nasilającego odczuwanie bólu;
percepcja bólu – ocena poznawcza bólu może mieć duży wpływ na intensywność jego
doznawania; w jednym z badań stwierdzono, że żołnierze odnoszący poważne rany na froncie po
trafieniu do szpitala prawie nie skarżyli się na ból (bo cieszyli się, że żyją i nie muszą dalej
walczyć), natomiast po wojnie pacjenci oddziałów chirurgicznych mimo niezbyt rozległych obrażeń
zgłaszali silne dolegliwości bólowe (odbierali bowiem swoje operacje jako nieprzyjemne i
przytłaczające, choć niezbędne);
poczucie kontroli i samoskuteczności – poczucie sprawowania osobistej kontroli nad chorobą i
bólem oraz wewnętrzne przeświadczenie, że potrafię sobie z nimi poradzić może pomagać
redukować stres a przez to łagodzić dolegliwości bólowe;
koncentracja uwagi i zaangażowanie w działanie – jeśli człowiek skupiony jest na absorbujących
czynnościach (np. ogląda pasjonujący film albo gra w piłkę w ważnym dla siebie meczu)
odczuwanie bólu jest mniej intensywne a nawet może pozostać zupełnie niezauważone;
Materiały dydaktyczne dla studentów I roku Ratownictwa Medycznego, rok akademicki 2010/2011.
Opracowanie: mgr Agnieszka Dziurowicz-Kozłowska, Zakład Psychologii Medycznej WUM. Na podstawie
Bishop, G.D. (2000).
Psychologia zdrowia.
Wrocław: Wydawnictwo Astrum, s. 505-542.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin