TGV.doc

TGV

Train a Grande Vitesse ( pl. – pociąg o wysokiej/dużej prędkości) – rodzaj francuskich elektrycznych pociągów pasażerskich, osiągających w regularnej eksploatacji prędkości do 320 km/h. TGV został opracowany i wdrożony przez firmę ALSTOM przy współpracy z francuskimi kolejami państwowymi SNCF. TGV jest zastrzeżona znakiem towarowym tej firmy. Skrót TGV określa nie tylko typ pociągu, ale również cały francuski system szybkiej kolei, odnosząc się do samych pociągów jak również do linii, po których pociągi te kursują, dworców, z których korzystają i kategorii pociągów.

Sam pomysł na szybką kolej zrodził się 20 lat przed rozpoczęciem eksploatacji pierwszego pociągu TGV. Nieznana dotąd koncepcja, mówiąca o połączeniu wysokiej prędkości maksymalnej pociągów i pochyleń poziomych trasy dochodzących nawet do 4% (w tradycyjnej kolei rzadko jest ponad 1%) pojawiła się w latach 60. Zastosowanie tego pomysłu skróciłoby czas przejazdu i ułatwiłoby wytyczanie nowych linii. Idea ta spowodowała lawinę nowych pomysłów na szybki transport. Koleje francuskie SNCF próbowały podnieść prędkość swojego taboru do zakresu 180-200 km/h przy użyciu pociągów napędzanych turbiną gazową. Zwarta budowa maszyn, wysoka sprawność, duża moc i wykorzystywanie taniego w tamtym czasach paliwa sprawiły, że uznano je za najlepsze rozwiązanie. Pierwsze składy napędzane taką właśnie turbiną weszły do użytku w marcu 1970.

Były to dość dobre konstrukcje, a inspiracja japońskim Shinkansenem skutkowała dalszymi próbami inżynierów nad zwiększaniem prędkości „turbopociągów”. Niedługo potem firma Alsthom stworzyła pociąg TGV 001 z myślą o przeprowadzaniu testów w zakresie prędkości 250-300 km/h. Jest on bezpośrednim przodkiem dzisiejszych pociągów TGV. „Testowe dziecko” firmy odbyło ponad 5000 jazd testowych na trasie ponad 1 mln km ustanawiając do dziś nie pobity rekord prędkości dla pociągu elektrycznego – 318 km/h.

Przez kryzys naftowy w roku 1973 zaniechano zasilania szybkich pociągów paliwami ropopochodnymi, w zastępstwie stworzono trakcję elektryczną, a później eksperymentalny elektryczny zespół trakcyjny. Zebulon był gotowy do testów ( 20 miesięcy, 1 mln km, z czego 25 tys. km z prędkościami powyżej 300 km/h). Zadowalające wyniki z pracy nad pociągami wysokich prędkości przyczyniły się do pełnego sfinansowania badań w roku 1976 przez rząd francuski. Budowa pierwszej linii przeznaczonej dla szybkich pociągów łączącej Paryż z Lyonem był tylko kwestią czasu. 28 lipca 1978 dwa pierwsze składy TGV opuściły fabrykę Alsthomu w Belfort. Następne miesiące przyniosły ponad 15 000 modyfikacji, w końcu jednak 25 kwietnia 1980 pierwszy z seryjnych składów TGV był gotowy.

Linię Paryż – Lyon zaczęto używać od 27 września 1981. Początkowo klientami byli tylko „ ludzie interesu”, jednak najszybszy ze wszystkich środków transportu zyskał o wiele szersze grono fanów. Z czasem pojawiały się kolejne połączenia, nie tylko krajowe jak np. Tours, Le Mans czy Valence, ale także zagraniczne docierające do Londynu, Brukseli czy Genewy.

Rynek przewozów pasażerskich został zdominowany przez pociągi TGV. Niemal całkowicie zlikwidowano połączenie lotnicze na trasie Paryż-Lyon, TGV zdobyły też większościowy udział w przewozach na trasie do Marsylii ( 68% w 2004r.). Udział Eurostar na trasie Paryż-Londyn wynosi 66%, a na trasie Bruksela-Londyn 63%, jednak inne firmy transportu nadal są utrzymywane. Miliardowy pasażer licząc od roku 1981 został przewieziony 28 listopada 2003 roku. Pod względem liczby przewiezionych pasażerów TGV ustępują tylko Shinkansen.

TGV nie tylko skróciło czas podróżowania, ale także przyczyniło się do rozwoju ekonomicznego miast, przez które przebiega. Aglomeracja Lille jest tego najlepszym przykładem.

W roku 2004 pociągi TGV przewiozły 85 mln pasażerów ruchu krajowym, co oznacza wzrost o 4%, czyli 3 mln pasażerów w stosunku do roku 2003. Obroty wyniosły 3 mld Euro, czyli 7,3% więcej niż roku poprzednim.

Od początku swego istnienia pociągi TGV znane były pod tym samym skrótem, jednak znaczenie zmieniało się. Początkowo oznaczał Turbine a Grande Vitesse ( Turbinę o wysokiej prędkości) i odnosił się do rodzaju napędu pociągu. Szerokie znaczenie francuskiego przymiotnika grand sprawia, że nazwę Train a Grande Vitesse można tłumaczyć jako o dużej, wielkiej lub wysokiej prędkości. Jednocześnie tłumaczenia te odnoszą się także do innych niż TGV pociągów: japońskiego Shinkansen, niemieckich ICE lub włoskich Pendolino.

W chwili obecnej prędkości eksploatacyjne pociągów TGV wynoszą 270 km/h oraz 300 i 320 km/h. Tak wysokie prędkości maksymalne pozwalają na uzyskiwanie bardzo wysokich prędkości handlowych, przekraczających 200 km/h, a czasami dochodzących do 260 km/h.

Rekordy prędkości należą przede wszystkim do pociągów TGV, obecny przypisuje się pociągowi V150 światowy rekord prędkości pojazdu szynowego, wynoszący 574,8 km/h. Wcześniejszy – 515,3 km/h należał do TGV Atlantique. Pociąg TGV Eurostar pobił również rekord najdłuższej na świecie podróży bez postoju. 17 maja 2006r na trasie Londyn-Cannes wioząc obsadę i producentów filmu Kodu Leonarda da Vinci na Festiwal Filmowy w Cannes właśnie. Podróż trwała 7 godzin i 35 minut, a dystans wynosił 1421 km. Rekord średniej prędkości z kolei należy do TGV Reseau nr 531 ( 317,5 km/h).

Obecna eksploatacja pociągów TGV opiera się na energii elektrycznej pobieranej z napowietrzonej sieci trakcyjnej. Pojedynczy pociąg TGV składa się z 2 lokomotyw, zwanych głowicami napędowymi oraz włączonych między nie 8,10,16 lub 18 wagonami, w zależności od typu pociągu.