KC-135 Stratotanker amerykańska latajšca cysterna powstała na bazie modelu Boeing 367-80. Służy w USAF od 1957. Spis treci [ukryj] * 1 Historia o 1.1 Geneza o 1.2 Projekt o 1.3 Konkurs o 1.4 Kto wygrał? * 2 Zamówienia * 3 Przypisy Historia[edytuj] Geneza[edytuj] 26 marca 1946 roku powstało Strategic Air Command (SAC)[2] amerykańskie dowództwo grupujšce strategiczne bombowce, których zadaniem w przypadku potencjalnego konfliktu było wykonanie jšdrowego uderzenia na dowolny cel na kuli ziemskiej. Jednak aby zrealizować zadanie faktycznie gdziekolwiek na wiecie, maszyny B-29, Boeing B-50 Superfortress i Convair B-36, jakie na poczštku istnienia SAC znajdowały się na jej wyposażeniu, pomimo bardzo dużego zasięgu musiały uzupełnić paliwo w locie. 12 lipca 1948 roku SAC powołał do życia jednostkę 43d Air Refueling Squadron a 19 lipca tego samego roku 509th Air Refueling Squadron. Były to pierwsze w United States Air Force eskadry samolotów - tankowców. W ich skład weszły specjalnie do tego celu przebudowane maszyny B-29, oznaczone jako KB-29M. Bombowce przystosowane do pobierania paliwa w locie, oznaczono jako B-29MR. W sumie SAC zlecił zmodyfikowanie do wersji KB-29M 92 samolotów i 76 maszyn do wersji B-29MR[3]. 17 grudnia 1947 roku do swojego dziewiczego lotu wzbił się bombowiec Boeing B-47 Stratojet, który stał się podstawowš siłš uderzeniowš SAC. Jego głównym zadaniem był atak na Zwišzek Radziecki w przypadku kiedy Zimna Wojna zamieniłaby się w wojnę goršcš. Niestety tłokowe KB-29P nie za bardzo nadawały się do współpracy z napędzanymi szecioma silnikami turboodrzutowymi B-47. Silniki odrzutowe pochłaniały ogromne iloci paliwa, różnica prędkoci pomiędzy obydwiema maszynami była za duża jak również odrzutowe bombowce operowały na dużo większej wysokoci, niż tłokowe tankowce. Sytuacji nie poprawiło również wprowadzenie do lini w latach 50. tankowców KC-97[3]. Maszyn opartych o płatowiec transportowego Boeing C-97 Stratofreighter, które również napędzane były silnikami tłokowymi. Pierwszy z nich znalazł się na wyposażeniu 306th Air Refueling Squadron 14 lipca 1951 roku. Łšcznie SAC otrzymał 811 egzemplarzy wszystkich wersji KC-97. Sytuacji nie poprawiło również wprowadzenie do użycia wersji KC-97L z dwoma podwieszonymi pod skrzydłami silnikami odrzutowymi J47, dzięki którym wzrosła prędkoć tankowca. W 1955 roku SAC otrzymała pierwsze, omiosilnikowe bombowce Boeing B-52 Stratofortress. Samoloty, w których projekcie uwzględniono atakowanie celów w Zwišzku Radzieckim według profilu lotu z tankowaniem w powietrzu. Pobieranie paliwa przez B-52 z KC-97 zmuszało jednak bombowiec do obniżenia pułapu a sama procedura tankowania przebiegała z wypuszczonym podwoziem i wysuniętymi klapami B-52, który dzięki temu mógł utrzymać się na zadanej wysokoci z minimalnš sterownociš. Po zatankowaniu B-52 ponownie wzbijał się na pułap przelotowy, wykorzystujšc do tego włanie co pobrane paliwo. W zaistniałej sytuacji stało się jasne, że aby w pełni wykorzystać potencjał nowych maszyn bombowych, potrzebne sš latajšce cysterny z napędem odrzutowym, latajšce na pułapie operacyjnym bombowców i nieodbiegajšce od nich prędkociš. Projekt[edytuj] Prace nad nowym samolotem pasażerskim z napędem odrzutowym Boeing ropoczšł w 1946 roku mylšc jednoczenie o zastosowaniu cywilnym jak również o wprowadzeniu maszyny na rynek wojskowy. Pierwszy projekt, z 1947 roku oznaczony jako Model 473-1 bazował na konstrukcji B-47. Maszyna miała być napędzana dwoma silnikami Rolls-Royce Nene i być zdolna do przewozu 27 pasażerów. Niestety kolejne ewolucje poprzez Model 473-30 i 473-60 nie przyniosły zadowalajšcych rezultatów i maszyna wywodzšca się z projektu B-47 zakończyła swój żywot na deskach krelarskich. Oficjalnš przyczynš takiego stanu rzeczy był brak zainteresowania ze strony lini lotniczych nowym pasażerskim samolotem i to z tak nowatorskim napędem jakim był silnik odrzutowy (de Havilland Comet, pierwszy pasażerski odrzutowiec wszedł do służby w 1952 roku). Drugim, potencjalnym bazowym samolotem, na którym konstruktorzy Boeinga mogli oprzeć projekt nowego samolotu z napędem odrzutowym był Boeing C-97 Stratofreighter czyli Boeing Model 367. Jako że równolegle trwały prace nad bombowcem B-52, Boeing zaproponował odrzutowš wersje Modelu 367 jako przyszłego tankowca współpracujšcego z B-52. Taka również propozycja została przedstawiona US Air Force. Siły powietrzne odrzuciły takie rozwišzanie 17 sierpnia 1951 roku. W zaistniałej sytuacji, w której na rynku cywilnym dominowały bardzo dobre samoloty z napędem tłokowym a siły powietrzne nie chciały finansować budowy nowego tankowca (aczkolwiek w Boeingu doskonale zdawano sobie sprawę, że w najbliższym czasie US Air Force będzie zmuszony do nabycia latajšcych cystern z napędem odrzutowym) William M. Allen, szef Boeinga podjšł brzemiennš w skutkach decyzje. 26 marca 1952 roku rozesłał zapytanie do szefów poszczególnych działów firmy o możliwoć zaprojektowania i zbudowania w przecišgu dwóch lat, całkowicie nowego samolotu i to w oparciu o własne rodki finansowe. Pozytywna odpowied pozwoliła 22 kwietnia 1952 roku radzie dyrektorów zatwierdzić finansowanie w kwocie 15 mln dolarów (zaraz po spotkaniu dodano kolejny milion) i budowę prototypu. Oficjalne informacje ze strony Boeinga mówiły, iż nowa maszyna będzie daleko posuniętš modernizacjš samolotu Boeing C-97 Stratofreighter czyli Modelu 367. I tak również miała sugerować nazwa nowego projektu, Model 367-80 (używana była również nazwa Project X). W rzeczywistoci był to calkowicie nowy samolot, w którego projekcie uwzględniono nowatorskie jak na czasy, w których powstawał rozwišzania. Maszyna miała być napędzana czterema silnikami odrzutowymi Pratt & Whitney J57 (takie samo użyto w B-52) umieszczonymi pod skrzydłami, każdy w oddzielnej gondoli (w przypadku awarii jednego z nich, ryzyko uszkodzenia kolejnego było minimalne w odróżnieniu od B-47 i B-52 gdzie silniki umieszczone były po dwa w jednej gondoli aczkolwiek opcja zawieszenia na jednym pylonie dwóch silników wzorem B-47 była rozważana). Maszyna posiadał skone skrzydła z bogatš mechanizacjš. Zakładano duże możliwoci modernizacyjne i podatnoć na modyfikacje. Nowy samolot miał być zaoferowany cywilnym przewonikom jak również siłom powietrznym jako samolot transportowy i latajšca cysterna. W ramach oszczędnoci wybudowano jeden prototyp, który miał posłużyć do testów zarówno wersji cywilnej jak również wojskowej. Budowę nowej maszyny rozpoczęto w padzierniku 1952 roku a już dwa lata póniej, 15 maja 1954 roku gotowy prototyp znany nieoficjalnie jako Dash 80 wytoczono po raz pierwszy z hangaru montażowego (roll-out). Maszyna otrzymała dwie nazwy oficjalne: Stratoliner dla wersji cywilnej i Stratotanker dla wersji wojskowej. Do swojego dziewiczego lotu wzbiła się 15 lipca 1954 roku. Konkurs[edytuj] Pomio tego iż US Air Force nie było zaangażowane w prace projektowe Boeinga to jednak z uwagš przyglšdało się nowej konstrukcji. O zainteresowanie zadbała również sama firma, która w marcu 1954 roku ogłosiła iż nowa maszyna będzie idealnie nadawała się do roli tankowca i samolotu transportowego, spełniajšc wymagania względem prędkoci i wysokoci lotu stawiane przez SAC. Produktem Boeinga interesował się również TAC, oczekujšc samolotu z trzema punktami do tankowania z przewodami elastycznymi jednak to wymagania startegicznych bombowców były priorytetem a tym samym sztywny przewód. W listopadzie 1953 roku generał Curtis LeMay, głównodowodzšcy SAC, ogłosił, że w kolejnym roku finansowym SAC zakupi 200 latajšcych cystern. 30 listopada 1953 roku Air Research and Development Command zwróciło się z probš do Wright Air Development Center o okrelenie porzšdanych cech jakimi powinien charakteryzować sie nowy tankowiec. 5 maja 1954 roku ogłoszono wymagania a 18 czerwca tego samego roku oficjalnie zaproszono do prac nad odrzutowym samolotem transportowym/latajšcš cysternš firmy Boeing, Convair, Douglas, Fairchild, Lockheed i Martin. Pomimo tego, iż wybór nowej maszyny miał charakter konkursu to jedna bardzo szybko pojawiły się plotki, że to Boeing i jego samolot ma pełne popracie generała LeMay i jest głównym kandydatem do zwycięstwa. Plotki były na tyle poważne, że pod koniec czerwca siły powietrzne wydały komunikat, iż nie ma mowy o tym aby dokonano już wyboru samolotu Boeinga za plecami pozostałych uczestników konkursu, którego reguły będš w pełni respektowane. Pomimo oficjalnych zapewnień to Boeing był w najlepszej sytuacji. Pozostałe bioršce udział w konkursie firmy dopiero rozpoczynały prace projektowe a samolot Boeinga już latał. Dash 80 zaopatrzony w atrapę sztywnego przewódu wykonał serię lotów z B-52, w których badano możliwoci tankowania i okrelano procedury jakie muszš zostać spełnione aby bezpiecznie przeprowadzić cały manewr. 30 lipca 1954 roku Air Research and Development Command zaleciło (przy pełnym popraciu LeMaya) zakup 70 - 100 egzemplarzy samolotu Boeinga, oznaczonego jako 367-138B a następnie jako Model 717, który zapewni SAC dostęp do odrzutowych tankowców w okresie przejciowym do czasu wyłonienia zwycięzcy konkursu. Kilka dni póniej, 3 sierpnia US Ai Force podjęło oficjalnš decyzje o zakupie "przejciowych" tankowców a 5 sierpnia sekretarz sił powietrznych (United States Secretary of the Air Force) Harold E. Talbott ucilił, iż chodzi o zakupu 29 maszyn Boeinga. Pod koniec sierpnia siły powietrzne ogłosiły zamiar zakupu kolejnych 88 samolotów Boeinga. Kto wygrał?[edytuj] Zamiar zakupu kolejnych 88 maszyn został zaaprobowany przez Roberta B. Andersona, zastępce Sekretarza Obrony (United States Deputy Secretary of Defense). Decyzja, pomimo oporów, zatwierdził również sekretarza obrony, Charlesa E. Wilsona. Tymczasem w lutym 1955 roku, sekretar...
VERN123