WYŻSZA SZKOŁA OFICERSKA WOJSK LĄDOWYCH
im. gen. Tadeusza KOŚCIUSZKI
ZATWIERDZAM
/stanowisko/
………..………………
/stopień imię i nazwisko/
data ………..………….
PLAN - KONSPEKT
do przeprowadzenia zajęć z przedmiotu: szkolenie specjalistyczne
z grupą kursu specjalistycznego
specjalność: Obsługa spycharki gąsienicowej szybkobieżnej.
TEMAT 11: OGÓLNE WIADOMOŚCI O ŻURAWIACH.
OPRACOWAŁ
……...…………………
/stopień imię nazwisko/
WROCŁAW
200…
CELE: Nauczyć – słuchaczy typów i cech charakteryzujących żurawie;
Zapoznać –słuchaczy z klasyfikacją żurawi;
– słuchaczy ze specyfiką pracy poszczególnych typów żurawi;
Doskonalić – znajomość zrealizowanego materiału nauczania;
Kształtować – właściwą kulturę techniczną.
ZAGADNIENIA I CZAS:
- Rozpoczęcie zajęć 10 min
1. Definicja i podział żurawi.
2. Parametry charakteryzujące żurawie: udźwig, wysokość podnoszenia, wysięg, prędkość podnoszenia, rodzaj napędu, sposób sterowania.
3. Specyfika eksploatacji żurawi, wykorzystanie żurawi.
- Zakończenie zajęć 10 min
FORMA: zajęcia teoretyczne
METODA: wykład
CZAS: 2 x 45 min
MIEJSCE: sala wykładowa
LITERATURA:
1. Warunki techniczne dozoru technicznego – Dźwignice i przenośniki. Wymagania ogólne DT-DE-90/WO.
2. M. Moskwa. – Maszyny inżynieryjne, budowlane i drogowe. Cz. I – WAT wewn. 773/79
3. Spycharka BAT-M na ciągniku ATT-405. Opis i użytkowanie. – Inż. 495/84.
POMOCE SZKOLENIOWE:
− foliogramy;
− rzutnik światła białego;
− film poglądowy;
− telewizor, magnetowid.
WSKAZÓWKI ORGANIZACYJNO – METODYCZNE:
W trakcie prowadzenia zajęć szeroko stosować techniczne środki nauczania.
PRZEBIEG ZAJĘCIA:
Część wstępna 10 min
- przyjęcie meldunku;
- podanie tematu i celu zajęć;
- podanie zagadnień i literatury;
- sprawdzenie stopnia przygotowania słuchaczy do zajęć.
Część główna 70 min
Zagadnienie 1. Definicja i podział żurawi.
Żurawie są urządzeniami transportu.
Transportem w ogólnym rozumieniu nazywa się cały zespół czynników, które są związane z przenoszeniem ludzi oraz różnych materiałów.
Transport można podzielić według różnych kryteriów, i tak np. ze względu na odległość transportowania można wyodrębnić:
- transport daleki;
- transport bliski.
Ze względu na powiązanie z zakładem pracy (przemysłowy, handlowy czy usługowy) można rozróżnić:
- transport zewnętrzny;
- transport wewnętrzny.
Do wykonywania czynności związanych z transportem używa się odpowiednich środków transportu, tj. maszyn zwanych nośnikami.
Środki transportu bliskiego, pracujące wewnątrz zakładu pracy, noszę nazwę środków transportu wewnętrznego. Środki transportu wewnętrznego noszą nazwę nośników bliskich,
a środki transportu dalekiego - nośników dalekich. Nośniki bliskie zaliczane są do maszyn roboczych ciężkich. Używane są w transporcie bliskim wewnątrz - i zewnątrzzakładowym,
a nie wyklucza się również przypadków stosowania niektórych maszyn (np. wózki, taśmociągi) w transporcie dalekim.
Jak widać, podziału środków transportu nie można traktować bezwzględnie i należy uwzględniać pewna nieraz odchylenia od przyjętych kryteriów.
Środki transportu bliskiego można podzielić na następujące grupy:
a) środki o ruchu przerywanym, do których zalicza się:
- dźwignice (dźwigi);
- wózki jezdniowej;
b) środki o ruchu ciągłym - przenośniki;
c) środki o ruchu ciągłym lub przerywanym, do których należą:
- koleje liniowe,
- ładowarki.
Ad a) Środkami, o ruchu przerywanym nazywać będziemy te, które przerywają ruch transportowy i zatrzymują się w celu dokonania wyładunku, załadunku lub innych czynności. W cyklu pracy będzie występować jeden ruch roboczy (z ładunkiem ), a drugi jałowy (powrót po nowy ładunek). Zarówno dźwignice jak i wózki jezdniowe charakteryzują się tą wspólną cechą; istnieją jednak pewne cechy różniące je między sobą.
Głównym zadaniem dźwignic jest podnoszenie i opuszczanie ładunków oraz ich przenoszenie, ale w zasięgu działania dźwignicy. Zasięg jest ograniczony albo jednym miejscem ustawienia dla dźwignic nie zmieniających miejsca pracy lub długością ułożonych torów dla dźwignic przejezdnych. Wózki natomiast mają za główne zadanie przenoszenie ładunków po jezdniach dróg i halach w zakładach pracy. Ostatnio niektóre rodzaje dźwignic (żurawie samojezdne i samochodowe) mają również możliwość przenoszenia ładunków po jezdniach, a niektóre wózki, np. podnośnikowe, posiadają możliwość podnoszenia
i opuszczania ładunku, lecz te ruchy robocze są dla nich drugorzędnymi.
Ad b) Środki transportu o ruchu ciągłym nie przerywają swego ruchu w celu dokonania wyładunku i załadunku. Proces transportu nosiwa odbywa się w sposób ciągły, jeśli nosiwo dostarczane jest cięgle.
- Ładunkiem nazywa się dobra materialne przenoszone w procesie transportu.
- Nosiwo to ładunek przenoszony przy użyciu środków transportu o ruchu ciągłym.
Ad c) Środki transportu bliskiego, należęce do tej grupy w niektórych rozwiązaniach będą charakteryzować się ruchem przerywanym, a w innych ruchem ciągłym. Na przykład ładowarki, pracują cyklicznie, ale można spotkać rozwiązania ładowarek pracujących ruchem ciągłym. To samo dotyczy kolejek linowych, które przenoszą osoby lub ładunki po torze linowym, zawieszonym nad terenem. Ładowarki służę przede wszystkim do czerpania materiałów sypkich z placów składowych lub innych środków transportowych oraz podawania ich na inne środki transportu. Rola ładowarek ogranicza się albo do załadunku, albo do przeładunku materiałów sypkich.
Należy nadmienić, że niektóre rodzaje dźwignic i wózków jezdniowych mogą być zaopatrzone w specjalne naczynia pozwalające na czerpanie i przenoszenie materiałów sypkich; będą wówczas ładowarkami, ale tylko ze względu na charakter pracy.
Podział dźwignic ze względu na cechy konstrukcyjne.
Podział dźwignic na grupy i typy w zależności od cech konstrukcyjnych podaje norma PN-63/N-4500, według której dźwignicą jest maszyna robocza będąca środkiem transportu wewnętrznego o zasięgu ograniczonym i ruchu przerywanym, a zadaniem jej jest przemieszczenie ładunku w poziomie lub pionie. Dźwignice można podzielić na następujące ważniejsze grupy:
- dźwigniki;
- cięgniki;
- suwnice;
- żurawie.
Każda dźwignica składa się z ustroju nośnego, który jest jakby szkieletem maszyny oraz wielu mechanizmów realizujących poszczególne ruchy przy przemieszczaniu ładunków.
W skład mechanizmów wchodzę: mechanizm podnoszenia, jazdy, obrotu i wodzenia (zmiany wysięgu).
Dźwignice obsługują określoną przestrzeń, ograniczoną ich zasięgiem, tj. wysokością podnoszenia, drogą przejazdu, promieniami zasięgu oraz kątami obrotu. W zależności od danego typu dźwignicy przestrzeń ta będzie różna.
Żurawiem nazywamy dźwignicę, której część ustroju nośnego, zwana wspornikiem, może wykonywać ruchy obrotowe w płaszczyźnie poziomej lub pionowej albo w obu płaszczyznach jednocześnie.
Takie rozwiązanie konstrukcyjne umożliwia przemieszczenie ładunku po okręgu, dzięki mechanizmowi obrotu i w pionie dzięki wciągarce mechanizmu podnoszenia. Wspornik, na którym podwiesza się przenoszony ładunek nazywa się wysięgnicą, jeżeli jest ustrojem obrotowym tylko w płaszczyźnie poziomej lub wysięgnikiem jeżeli obraca się w płaszczyźnie poziomej i pionowej (rys.).
Jak widać z rysunku, wysięgnik zapewnia przenoszenie ładunku w pewnym wycinku koła określonego skrajnymi jego położeniami.
Zarówno wysięgnica jak i wysięgnik połączone są z częścią obrotową żurawia, która może być umiejscowiona lub osadzona na przejezdnym ustroju (wózek, podwozie, wieża).
W zależności od tych kryteriów, można wyróżnić następujące typy żurawi:
- stały, którego ustrój nośny jest umiejscowiony (rys. a, b);
- torowy charakteryzujący się tym, że porusza się po własnych torach jedno- lub dwuszynowych (rys. c);
- podwieszony, jest to odmiana żurawia torowego charakteryzująca się tym, że część obrotowa osadzona na wózku znajduje się poniżej topu jezdnego wózka (rys. d);
- jezdniowy, który ma możliwość poruszania się po jezdniach drogowych'(rys. e);
- pływający, zbudowany na jednostce pływającej, promie, lub pontonie.
Zagadnienie 2. Parametry charakteryzujące żurawie: udźwig, wysokość podnoszenia, wysięg, prędkość podnoszenia, rodzaj napędu, sposób sterowania.
Wielkości, które charakteryzują dźwignice, a w tym żurawie, ze względu na właściwości użytkowe i ich cechy konstrukcyjne nazwano parametrami.
Do głównych parametrów zalicza się:
- udźwig;
- prędkości robocze;
- podstawowe wymiary określające zasięg danej dźwignicy, jak np. rozpiętość suwnic, wysięgi żurawi, wysokość podnoszenia.
Udźwig oznaczany jest literą Q, w t lub w kG. Tym pojęciem określa się największy ciężar ładunku przenoszony w czasie normalnej pracy dźwignicy. Gdy ciężar urządzeń chwytających ładunek Go , przytwierdzonych do elementu podnoszącego, np. cięgna, jest mały, tj. gdy G < 0,1 Q, nie wlicza się do udźwigu. Przy większych ciężarach urządzeń chwytających G > 0,1 Q, np. w chwytakach czy chwytnikach elektromagnetycznych ich ciężar wlicza się do udźwigu.
Należy pamiętać, że w niektórych dźwignicach udźwig nie jest jednoznacznie określony. Na przykład w żurawiach będzie on zależał od wielkości wspornika, na którym wisi ciężar,
a więc chcąc scharakteryzować udźwig żurawia musi się podawać równocześnie wielkość wspornika (wysięgi).
Prędkości robocze.
W dźwignicach można wyodrębnić następujące prędkości robocze :
- prędkość podnoszenia vp w m/min;
- prędkość jazdy vj w m/min;
- prędkość zmiany wysięgu vzw w m/s,
- prędkość obrotu vob . w obr/min.
Często zmiana wysięgu charakteryzowana jest czasem zmiany wysięgu tzw w s.
Pod tym pojęciem należy rozumieć czas jaki upływa od ustawienia wysięgnika w jego skrajne położenie.
Prędkości robocze są odpowiednio uszeregowane, a ich wielkości i zastosowania dla niektórych dźwignic można znaleźć w odpowiednich normach.
Rozpiętość bram i mostów. Rozpiętością L w m określa się odległość między osiami kół jezdnych bramy czy mostu suwnicy (rys.). Wielkość ta jest charakterystyczna przy określaniu zasięgu obsługiwania przez suwnicę. Jeżeli od rozpiętości odejmie się wartości, które charakteryzują nieruchomą długość mostu suwniczego, otrzymamy wymiar stanowiący wielkość rzeczywistą przemieszczenia ładunku przejazdu wózka suwnicowego.
Wysięg „w” w m. Wysięgiem żurawia nazywana jest odległość od osi obrotu do osi liny, na której wisi ciężar (rysunek). Ponieważ odległość ta dla praktycznego wykorzystania jest mało przydatna, stosuje się również pojęcie wysięgu użytecznego, który określa odległość od skrajni podwozia żurawia do osi liny z zawieszonym ciężarem. Wysięg użyteczny pozwala na ustalenie wymiarów ładunku, które mogą być podnoszone z uwagi
na wolną przestrzeń.
Maksymalne wysięgi żurawi określone są według odpowiedniego szeregu geometrycznego i wynoszą w metrach; 10; 12,5; 16; 20; 25; 31,5; 40; 50. Minimalne wysięgi żurawi wypadowych wynoszą około 1/4 wysięgów maksymalnych.
w wyniku wspornikowego zawieszenia ciężaru, ustala się również ten moment jako iloczyn udźwigu i wysięgu. Wartości momentów powstaję więc przez wymnożenie wartości udźwigów przez odpowiednie wartości wysięgów, np. dla udźwigu najmniejszego l t
i odpowiednich wysięgów momenty wynoszą: 10; 12,5; 16,....tm.
Wysokość podnoszenia jest to odległość od poziomu składowania ładunków do osi haka podniesionego na maksymalna wysokość, która określana jest z długości liny nawiniętej na bębnie wciągarki podnoszenia. Należy zwrócić uwagę, że np. w żurawiach wysokość podnoszenia będzie różna dla różnych ustawień wysięgnika (poprzedni rysunek).
Rodzaj napędu. Napęd żurawi może być realizowany w różny sposób, w zależności od rodzaju i przeznaczenia. Wyróżniamy napęd mechaniczny i hydrauliczny. Dla żurawi jednostkę napędową może stanowić siła mięśni ludzkich (napęd ręczny), silnik spalinowy lub napęd przekazywany od pojazdu bazowego (żurawie samochodowe, żuraw spycharki szybkobieżnej BAT-M).
...
szormy