1.ODDYCHANIE ZEWNĘTRZNE jest procesem złożonym. Polega na doprowadzenia tlenu do poziomu komórkowego, zaś z komórek usuwany jest dwutlenek węgla powstający w wyniku utlenienia związków organicznych w komórce zgodnie z gradientem ciśnienia cząsteczkowego. 2.ODDYCHANIE ZEWNĘTRZNE oznacza wymianę gazową. Odbywa się ono przy zaangażowaniu dwóch układów, tj.: oddechowego i krążenia. 3.SPRAWNOŚĆ WYMIANY GAZÓW ODDECHOWYCH ZALEŻY OD: Wentylacji – ilości powietrza przewietrzającego płuca; Perfuzji - ilości krwi przepływającej przez naczynia włosowate w pęcherzykach płucnych( która jest uzależniona od ilości wyrzutowej prawej komory); Dyfuzji – szybkości przenikania gazów oddechowych przez barierę pęcherzykowo-włośniczkową; Właściwa dystrybucja krwi i właściwe przewietrzanie 4.RUCHY ODDECHOWE charakteryzuje cykliczność. Po fazie wdechu następuje zwykle od niej dłuższa faza wydechu, po czym cały cykl powtarza się naprzemiennie. Jest to tzw. rytm oddechowy, czyli częstotliwość oddechów na minutę. 5.NA CZĘSTOTLIWOŚĆ ODDECHU MAJĄ WPŁYW TAKIE CZYNNIKI JAK: Wiek: Noworodek – ok. 55 oddechów/min; U dziecka 6l. – 27 oddechów/min; Człowiek dorosły(20-21l.) – 16 oddechów/min; U osób w wieku starszym (80-90) – 23 oddechy/min; Temperatura: Wysoka – podnosi rytm oddechowy; Niska – zwalnia rytm oddechowy; Wysiłek fizyczny (jako sport); Praca (jako forma aktywności); Emocje: Pozytywne – podnoszą rytm oddechowy; Negatywne – zwalniają rytm oddechowy; Nasza wola 6.PARAMETRY UKŁADU ODDECHOWEGO: Rytm oddechowy (Ro): Norma= 12-18 oddechów/min; śr. 16oddechów/min; -Jest to zmiana położenia klatki piersiowej podczas spokojnego oddychania pod wpływem działania mięśni w ciągu 1 min.; Objętość oddechowa (VT): Norma~400-800ml; śr. 500ml; -Jest to ilość powietrza, która jednorazowo jest wprowadzana do płuc (podczas spokojnego oddychania; Wentylacja minutowa płuc(przewietrzanie) (Vmin) =(VE) Vmin= Ro x VT= 8-14l; -Jest to ilość powietrza, która wentyluje płuca w ciągu 1 min podczas spokojnego oddychania. Wyliczamy mnożąc rytm oddechowy przez ilość powietrza wprowadzanej jednorazowo podczas spokojnego oddychania 7.NALEŻNE VC: wg BALDWINA: dla mężczyzn= (27,63-0,112 x wiek) x wzrost w cm; dla kobiet = (21,78-0,101 x wiek) x wzrost w cm; wg WESTA: I sposób (Dla mężczyzn = wzrost w cm x25; Dla kobiet = wzrost w cm x 23 8.SKŁAD POWIETRZA: Wdechowego = pow. atmosferyczne: 78% N2; 21% O2; 0,03% CO2; Ok. 1% inne gazy; Wydechowego: 78% N2; 17% O2; Ok. 4 % CO2; Ok. 1% inne gazy 9.PODZIAŁ ODDYCHANIA: Tlenowe: Pozakomórkowe: Wymiana gazowa zewnętrzna.(rola układu oddechowego), Transport gazów (rola krwi), Wymiana gazowa wewnętrzna (rola naczyń włosowatych; Wewnątrzkomórkowe: Rozkł. Glukozy do kw. Pirogronowego, Dekarboxylacja kw. Pirogronowego, Cykl cytrynianowy (Krebsa), Łańcuch oddechowy; Beztlenowe (wewnątrzkomórkowe): Rozkład glukozy do kw. Pirogronowego, Redukcja kw. Pirogronowego do kw. Mlekowego
10.UKŁAD ODDECHOWY W UJĘCIU: Anatomicznym: Polega na wymianie gazowej – przeprowadzenie powietrza przez górne i dolne drogi oddechowe; przygotowanie powietrza – oczyszczenie i ogrzanie; Górne drogi oddechowe: Nozdrza, Jama nosowa, Gardło, Krtań; Dolne drogi oddechowe: Tchawica, Oskrzela, Płuca( Lewe – 2 płaty; Prawe – 3 płaty):Oskrzeliki, Pęcherzyki płucne; Fizjologicznym = powierzchnia; Nieużyteczna (martwa): Odpowiada za: Przeprowadzenie powietrza, Ogrzanie powietrza, Oczyszczenie powietrza, Nawilżanie powietrza; Użyteczna (pęcherzyki płucne pow. ok. 100m2 - Wymiana gazowa zgodnie z gradientem stężeń. 11.UKŁAD ODDECHOWY: Układ oddechowy jest systemem kolejno rozgałęziających się rur zakończonych woreczkami pęcherzykowymi: Każde kolejne rozgałęzienie określane jest jako generacja; Początkowe generacje – do 16 generacji włącznie – stanowią tzw. Strefę przewodzącą; Generacje 17-19 tworzą strefę przejściową; Generacje 20-23 tworzą sferę oddechową; Oddychanie jest to proces wymiany gazów pomiędzy organizmem a otaczającym środowiskiem.; Pojedynczy cykl oddechowy składa się z dwu faz – wdechu i wydechu: Wdech jest fazą czynną, ponieważ pojawia się w konsekwencji skurczu mięsni wdechowych,Wydech jest fazą bierną, ponieważ pojawia się w następstwie rozkurczu mięśni wdechowych; Układ oddechowy stwarza dwojakiego rodzaju opory przeciwstawiające się ruchowi powietrza do i z pęcherzyka – opór sprężysty i opór niesprężysty: Opór niesprężysty pojawia się w drogach oddechowych głównie w wyniku tarcia cząsteczek powietrza w czasie przepływu powietrza z atmosfery do pęcherzyków płucnych (wdech) i w czasie przepływu powietrza z pęcherzyków płucnych do atmosfery (wydech); wielkość tego oporu determinowana jest promieniem dróg oddechowych; Opór sprężysty stwarzają zarówno siły retrakcji płuc, jak i sprężystość ścian klatki piersiowej; miarą tego oporu jest podatność płuc i podatność klatki piersiowej.; Siły retrakcji płuc wywołują tendencję pęcherzyków płucnych do zapadania się; źródłem sił retrakcji płuc jest napięcie sprężyste ściany pęcherzyków płucnych oraz napięcie powierzchniowe; Czynnikiem zapobiegającym zapadaniu się pęcherzyków płucnych jest surfaktant, zmniejsza on napięcie powierzchniowe pęcherzyków płucnych; Zapis objętości i pojemności płuc nazywa się spirogramem; Neurony odpowiedzialne za generowanie rytmu oddechowego zlokalizowane są w obrębie pnia mózgu i noszą nazwę kompleksu oddechowego pnia mózgu; Istnieją dwa typy regulacji oddychania – nerwowa i chemiczna: Regulacja nerwowa zapoczątkowywana jest w mechanoreceptorach i dostarcza do kompleksu oddechowego pnia mózgu informacje o stanie układu oddechowego, Regulacja chemiczna zapoczątkowywana jest w chemoreceptorach i dostarcza do kompleksu oddechowego pnia mózgu informacje o prężności tlenu i dwutlenku węgla we krwi oraz stężeniu jonów wodorowych.
12.FUNKCJA UKŁADU ODDECHOWEGO: Stanowi dużą powierzchnię dyfuzyjną (około 100m2), przez którą tlen może być wprowadzony do ustroju, a dwutlenek węgla – eliminowany z ustroju; Utrzymuje adekwatny gradient pomiędzy ciśnieniem parcjalnym tlenu i dwutlenku węgla w powietrzu pęcherzykowym a prężnością tych gazów we krwi dopływającej do pęcherzyków płucnych; gradient ten jest siłą napędową dyfuzji, w wyniku której O2, jest wprowadzany do ustroju, a CO2 eliminowany z ustroju; Nawilża i ogrzewa powietrze wprowadzone do pęcherzyków płucnych, a także oczyszcza je z czynników potencjalnie szkodliwych dla organizmu; Uczestniczy w utrzymaniu równowagi kwasowo-zasadowej; Uczestniczy w reakcjach obronnych organizmu ze względu na obecność Komorek fagocytujących w obrębie pęcherzyków płucnych. 13.REGULACJA ODDYCHANIA: Nerwowa: Zapoczątkowana jest w drogach oddechowych:receptory SAR, RAR; w płucach: receptory J; Informacje o stanie układu oddechowego; Informacje przekazywane są do kompleksu oddechowego pnia mózgu (KOPM); KOPM uruchamia mechanizmy w układzie oddechowym regulujące wentylację płuc; Służące utrzymaniu prędkości stałej VA/CO = 0,85, żeby ciśnienie PaCO2=PACO2 wynosiło 40mm Hg; Chemiczna: Zapoczątkowana jest w tętnicach: Chemoreceptory tętnicze; Ośrodkowym Układzie Nerwowym: Obszary chemowrażliwe; Informacje o:Prężności tlenu (PaO2); Prężności dwutlenku węgla (PaCO2); Stężeniu jonów wodorowych (pH); Informacje przekazywane są do kompleksu oddechowego pnia mózgu (KOPM); KOPM uruchamia mechanizmy w układzie krążenia regulujące przepływ krwi przez płuca i podaż tlenu do tkanek; Służące utrzymaniu prędkości stałej VA/CO = 0,85, żeby ciśnienie PaCO2=PACO2 wynosiło 40mm Hg 14.CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA ODDYCHANIE: Adrenalina, hormony sterydowe; Mechanoreceptory mięśni i sięgien; Kichanie, kaszel , ziewanie i połykanie; Sen, pobudzanie oddychania dowolne, śpiew, mowa, itp.; Temperatura krwi; Baroreceptory; Receptory zimna w skórze 15.POJEMNOŚĆ ŻYCIOWA PŁUC (VC) jest to ilość powietrza, którą możemy usunąć z płuc podczas maksymalnego powolnego wydechu po uprzednio wykonanym maksymalnym wdechu. Średnia wartość u kobiet 3200ml u mężczyzn 4500ml. Pojemność życiowa płuc składa się z: VT – objętość oddechowa - ta ilość powietrza, która jest jednorazowo wprowadzana do płuc podczas jednorazowego oddechu); IRV – objętość wdechowa zapasowa - jest to ta ilość powietrza, którą możemy dodatkowo wprowadzić do płuc przez pogłębienie wdechu; ERV – objętość zapasowa wydechowa – jest to ta ilość powietrza, którą możemy dodatkowo wyprowadzić z płuc przez pogłębienie wydechu VC = IRV + VT + ERV; TLC = VC + RV
maarteczka15