Bohdanowicz Janusz - 5 Brygada AK Łupaszki 2008r.pdf

(2934 KB) Pobierz
Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej
Środowisko Wileńskie w Warszawie
Janusz Bohdanowicz
5. B R Y G A D A
ŁUPASZKI
ARMIA KRAJOWA
OKRĘG WILEŃSKI
Wydanie II
Warszawa 2008 r.
Opracował : Janusz Bohdanowicz „Czortek”
Korekta Ewa Chyża-Dunowska
Materiały opisowe , portrety oraz fotografie
z archiwum własnego.
Adres kontaktowy. Janusz Bohdanowicz
02-647 Warszawa ul. Bachmacka Nr 4 m 66
Tel. 22-854-05-23, kom.662 -249-166
E-mail:
janusz40@poczta.onet.pl
Adres:
www.akwilno.pl
2
Spis treści.
1.
2.
3.
4.
5.
Historia Brygady. Oprac. Janusz Bohganowicz „Czortek”
Kalendarium działań bojowych.
Życiorys Komendanta.
Organizacja Brygady.
Fotografie
3
1. Historia Brygady.
We wrześniu 1943 r. dotychczasowy Dowódca polskiego Oddziału
Partyzanckiego por. Antoni Burzyński „Kmicic” został odwołany do innych zadań,
a na jego miejsce mianowano por Zygmunta Szendzielarza „Łupaszko”, który wraz
z ppor. Longinem Wojciechowskim „Ronin” i kilkoma żołnierzami wyruszył z Wilna
w kierunku jeziora Narocz. Wiadomość ta przypuszczalnie przedostała się do
partyzantki sowieckiej. „Kmicic” wraz ze swym sztabem został zaproszony na
23. października 1943 r. do obozu partyzantki sowieckiej w celu jakoby dokonania
ustaleń terminów i taktyki wspólnych operacji bojowych przeciwko obiektom
okupanta niemieckiego. Podczas tej narady delegacja polska została podstępnie
aresztowana i rozbrojona. W tym samym czasie Oddział „Kmicica” w miejscu swego
stacjonowania został okrążony przez zgrupowane oddziały partyzantki sowieckiej.
Wobec zaskoczenia i oczywistej przewagi strony sowieckiej Oddział Armii Krajowej
został rozbrojony i aresztowany. W tym czasie około 100 żołnierzy AK było poza
swym obozem (patrole, urlopy, leczenia), a z okrążenia udało wydostać się kilku
żołnierzom, którzy zaalarmowali terenową siatkę konspiracyjną i por. „Łupaszkę”.
Aresztowanych AK-owców przesłuchiwał oficer NKWD. Spośród 200 żołnierzy :
50.(w tym dowództwo) zostało bestialsko wymordowane, 70. szantażem wcielono
do partyzantki sowieckiej, a 80. puszczono do domu.
Nad ocalałymi żołnierzami i miejscową siatką konspiracyjną dowództwo objął
por. „Łupaszko”. Po miesiącu stan tego Oddziału wynosił 122. żołnierzy; prowadził
on walki z formacjami niemieckimi i policją litewską oraz energicznie
przeciwstawiał się agresywnym poczynaniom sowieckiej partyzantki. Usilne starania
Fiodora Markowa – dowódcy oddziału sowieckiego – o zniszczenie Oddziału
Partyzanckiego „Łupaszki” zawiodły, a więc zaproponował on dokonanie
terytorialnego podziału obszarów działań wojskowych, aby wyeliminować walki
pomiędzy sobą. Pod koniec listopada 1943 r. odbyło się spotkanie na szczeblu
dowódców. Zawarte porozumienie niemal natychmiast zostało jednak zerwane przez
prowokacyjne poczynania strony sowieckiej.
W styczniu 1944 r. Oddział Partyzancki por. Zygmunta Szendzielarza
„Łupaszko” został przemianowany na 5. Brygadę Partyzancką Armii Krajowej
Okręgu Wileńskiego. W skład sztabu Brygady wchodzili :
Komendant
Zastępca Komendanta
Kwatermistrz
Dowódca żandarmerii
Szef Służby sanitarnej
Dowódca 1 plutonu
Dowódca 2 plutonu
por. Zygmunt Szendzielarz
„Łupaszko”
ppor. Longin Wojciechowski „Ronin”.
ppor. NN „Pancerny”
plut. Władysław Chojecki „Podbipięta”.
dr Konstanty Pukaniec „Strumyk”.
ppor. Wiktor Wiącek „Rakoczy”.
plut. Mieczysław Kitkiewicz „Kitek”.
4
Dowódca 3 plutonu
plut. Antoni Rymsza „Maks”.
Dowódca 4 plutonu
ppor .Czesław Kozłowski „Bohun”.
Dowódca 5 plutonu – konnego por. Roman Badurski „Dominik”.
Działania bojowe Oddziału Partyzanckiego przemianowanego na 5. Brygadę
Partyzancką Armii Krajowej podane są w rozdziale „Kalendarium działań
bojowych”.
W lutym 1944 stan Brygady osiągnął około 350 żołnierzy. Na wniosek Komendanta
Inspektoratu „BC” mjra dypl. Mieczysława Potockiego „Węgielny” wydzielono
część żołnierzy i pod dowództwem dotychczasowego zastępcy Komendanta 5.
Brygady ppor. Longina Wojcechowskiego „Ronin” powołano nową Brygadę
o nazwie: 4. Brygada Armii Krajowej. Nastąpiła więc reorganizacja sztabu 5.
Brygady, której skład osobowy ustalono następująco:
Komendant Brygady
por. Zygmunt Szendzielarz „Łupaszko".
Zastępca Komendanta
ppor. Czesław Kozłowski "Bohun".
Adiutant Komendanta
por. Aleksander Czarnocki "Ol".
Szef Brygady
ppor. Brunon Grabowski "Pancerny".
Dowódca 1 plut.- szwadronu
po nim
Dowódca 2 plut.- szwadronu
Dowódca 3 plut.- szwadronu
Dowódcą 4 plut.-szwadronu
Dowódca zwiadu konnego
po nim
Dowódca żandarmerii
por. Wiktor Więcek "Rakoczy"
por. Czesław Szulichowski "Bączek".
sierż. Mieczysław Kitkiewicz „Kitek”.
sierż. Antoni Rymsza "Maks".
por. Czesław Kozłowski "Bohun".
Roman Badurski „Dominik"
Antoni Mordasewicz "Tatar".
sierż. Władysław Chojecki "Podbipięta".
Dnia 2 kwietnia 1944 r. por. „Łupaszko” został w Wilnie przypadkowo
aresztowany przez Niemców i osadzony w więzieniu. Dowództwo Brygady czasowo
przejął mjr Mieczysław Potocki „Węgielny”. Na przelotowych szosach Brygady 5 i 4
organizowały zasadzki na wyższych oficerów niemieckich w celu wymienienia ich
na swego dowódcę. „Łupaszko” nie został zidentyfikowany podczas śledztwa i
3 maja powrócił do Brygady, która nadal prowadziła ciężkie walki z jednostkami sił
okupacyjnych oraz oddziałami sowieckiej partyzantki.
Wobec zagrożenia zlikwidowania 5 Brygady „Łupaszki” przez NKWD – jak to
wcześniej miało miejsce z Oddziałem „Kmicica”- nie wzięła ona udziału w operacji
„Ostra Brama”. Dopiero przesuwający się front zmusił Brygadę do wycofywania się
na zachód. Przesuwała się ona za odchodzącymi wojskami niemieckimi,
a nacierającymi wojskami Armii Czerwonej. Podstawieni przez NKWD przewodnicy
świadomie skierowali Brygadę do rzekomej przeprawy w zakolu rzeki Niemen.
Zmasowany ogień sowieckiej artylerii rozbił 5. Brygadę. Po zwolnieniu z przysięgi
i zdemobilizowaniu ocalali z pogromu wyznaczyli sobie miejsce ochotniczej zbiórki
po polskiej już stronie, na terenie Okręgu Białostockiego. Część żołnierzy
„Łupaszki” została jednak rozbrojona, aresztowana i osadzona w Miednikach
Królewskich, a następnie wraz z innymi żołnierzami zostali oni wysłani do Kaługi.
5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin