Otoczka jądra (NE)- ma dwie błony, a między nimi przestrzeń perynuklearna
(okołojądrowa)- 40 nm, pory jądrowe z jądrowym kompleksem porowym-JKP,
blaszkę jądrową-lamina (10-100nm). Otoczka związana jest z 5 parami
chromosomów akrocentrycznych (13,14,15,21,22).
Jądrowy kompleks porowy (JKP)- w obrębie poru jądrowego 120-150 nm.
10-20 porów/mm2 w komórkach eukariotycznych. Składa się z: pierścień
cytoplazmatyczny (zewnętrzny), pierścień jądrowy (wewnętrzny), zrąb
podstawowy- przypominający szprychy- tworzy kompleks kanału centralnego.
Macierz jądrowa (NM)-pozachromatynowa struktura pozostała po trawieniu
jądra buforami. Składa się z: blaszka jądrowa, jąderka resztkowe, pozająderkowa
włóknisto-ziarnista sieć w przestrzeni interchromatynowej tworząca macierz wewn.
Macierz jądrową tworzą włókienka o średnicy 3-4 nm zbudowane z białek- matryn.
Histony- zasadowe białka o niskiej masie (10-23 kDa), mają dodatni ładunek.
H1-najbardziej zasadowy i zmienny, bogaty w lizynę, największy. Zwany histonem
łącznikowym. Spina DNA wchodzące i schodzące z nukleosomu, swoisty tkankowo.
H2A, H2B- bogate w lizynę ; H3, H4- bogate w argininę.
Przestrzeń interchromatynowa (IS)- między otoczką jądrową a heterochromatyną.
Zawiera: ziarna i włókna perychromatyny (PG, PF) ; ziarna i włókna interchromatyny
(IG, IF) oraz ciałka jądrowe (NB) i jąderka. Odrębną grupę ciałek jądrowych stanowią
ciałka zwinięte (CB)àwykryto w nich: proteiny antygenu Sm, fibrylarynę, p80 koilinę,
topoizomerazę I DNA oraz składniki spliceosomów. Ciałka zwinięte odpowiadają za
magazynowanie, degradację i transport składników związanych z pre-mRNA i pre-rRNA.
Jaderko- okolice jąderkotwórcze (NOR)- odtwarzanie jąderek w telofazie. Składniki:
1)ośrodki włókniste (FC)-są interfazalnymi odpowiednikami NOR.Są tutaj zlokalizowane
geny kodujące rRNA.
2)gęsty składnik włóknisty(DFC)-złożony z włókien o średnicy 4-5 nm i długości 50 nm
3)składnik ziarnisty (GC)- utworzony z ziarenek o średnicy 15-20 nm w postaci pól
wymieszanych z DFC- gęsty składnik włóknisty.
4)chromatyna związana z jąderkiem (NAC) 5)wakuole jąderkowe (NV)
Typy strukturalno czynnościowe jąderek:
*Gąbczaste- uformowane w nukleoplazmę, aktywne transkrypcyjnie, tworzą gąbczastą strukturę.
*Zwarte- struktura włóknista i ziarnista, aktywne transkrypcyjnie, widoczne w jądrach młodych.
*Zwarte z segregacją składników- rybonukeoproteiny tworzą oddzielone od siebie strefy.Jądra tekie
są morfologicznym wyrazem zahamowania syntezy RNA.
*Jąderka pierścieniowate- rybonukleoproteiny rozmieszczone obwodowo,synteza RNA spowolniona
lub zahamowana. Proces odwracalny.
*Mikrojąderka (jąderka resztkowe)- wyraz zahamowania syntezy RNA. Widoczne u starych komórek.
anetushek