Drenaż limfatyczny
Drenaż limfatyczny – środki i metody biernego ułatwiania przepływu chłonki u chorych z obrzękami.
Przepływ chłonki zależy od:
· Ilości chłonki, która powstaje w przestrzeniach międzykomórkowych
· Drożności przepływu z tych przestrzeni do naczyń włosowatych
· Czynników oddziaływujących na ruch chłonki
Przepływ chłonki zapewniają:
· Ruchy tkanek (pompa mięśniowa!)
· Skurcze ścian naczyń chłonnych (pompa chłonna)
· Fala tętna
Przepływ chłonki fizjologicznie zależy od:
· Skurczu mięśni szkieletowych
· Ruchów oddechowych klatki piersiowej
· Działania tłoczni brzusznej
Powoduje to powstanie siły ssącej w układzie chłonnym.
Cele drenażu limfatycznego:
· Zwiększenie transportu chłonki
· Odblokowanie zastojów chłonnych w określonej okolicy ciała
· Zniwelowanie bólu
· Poprawa własnej motoryki mięśni gładkich naczyń chłonnych
· Utworzenie naczyń chłonnych w miejscach przerwania
· Wzmożenie pobudzenia nerwu błędnego
Rodzaje masażu:
1. Czynny drenaż chłonny – wykorzystuje zjawisko pompy mięśniowej, ujemnego ciśnienia w klatce piersiowej i drenażu limfatycznego
2. Grawitacyjny drenaż chłonny – wykorzystuje siłę grawitacji przez odpowiednie ułożenie kończyn lub tułowia (wykorzystywany częściej przy chorobach płuc; rzadziej przy obrzęku)
3. Bierny drenaż chłonny – wykorzystuje mechaniczną kompresję za pomocą masażu limfatycznego, urządzeń pneumatycznych, elastycznych rękawów i pończoch
Wskazania do masażu limfatycznego:
· Okres formowanie kikuta
· Obrzęki:
ü Po mastektomii
ü Pourazowe i pooperacyjne
ü Lipidowe
ü Przy schorzeniach reumatycznych
ü Przy niedowładach
ü Nabyte i samoistne
ü Żylny z owrzodzeniem goleni lub bez
Wskazania:
· Pierwotny obrzęk limfatyczny po hipoplazji naczyń chłonnych
· Wtórny obrzęk limfatyczny po operacyjnym usunięciu guza wraz z usunięciem /naświetlaniem miejscowym węzłów chłonnych
· Zespół neurowegetatywny – współczulna dystrofia odruchowa(zespół Sudecka)
· …
Przeciwwskazania:
· Ostra zapalenia- niebezpieczeństwo wysiewu bakteryjnego
· Dekompensacyjna niewydolność serca
· Ostry zakrzep żylny
· Ostra egzema w obszarze obrzęku
· Choroby nowotworowe
· Choroby zakaźne
Chwyty – właściwości:
· Powolne, okrężne ruchy odkształcające tkanki
· Powoli narastający i zmniejszający ucisk
· Dużą powierzchnią
· W miejscu węzłów chłonnych
· Postępujące wzdłuż naczyń chłonnych zgodnie z przepływem tkanki
· Chwyty powtórzyć 5-7 razy
· Chwyty specjalne w wypadku odmy lub zwłóknienia
Rodzaje chwytów:
· Chwyty podstawowe (wg Voddera)
· Chwyty przeciwobrzękowe (wg Asdonka)
· Chwyty rozluźniające zwłóknienia
Chwyty podstawowe:
· Stojące kręgi (przeważnie w obszarze węzłów chłonnych)
· Chwyt obrotowy
· Chwyt czerpakowy
· Chwyt poprzeczny
· Chwyt ultrafiltrująco – wypierający
Chwyty przeciwobrzękowe:
· Chwyty przesuwające obrzęki
· Chwyt fałdu skórnego
· Chwyt „wycieraczki do szyb”
Zabiegi dodatkowe po masażu limfatycznym:
· Bandażowanie lub pończochy elastyczne na chorych kończynach
· Leżenie z uniesionymi kończynami wraz z treningiem interwałowym
· Elektroterapia TENS
· Terapia oddechowa (pobudzanie odpływu krwi żylnej)
Uwaga ! Uwaga !
Bezwzględnie unikać bodźców sprzyjających obrzękom na upośledzonej kończynie: zranienia, operacje, iniekcje, częste mierzenie ciśnienia krwi, przeciążenia mięśniowe, oparzenia słoneczne, ciasne ubranie.
Przykładowy przebieg masażu limfatycznego w obrębie kończyny górnej:
· Faza przygotowawcza
· Faza właściwa
· Faza utrwalająca
Wskazania do drenażu:
· Obrzęki pourazowe
· Obrzęki po zejściu stanu zapalnego
· Zespół Sudecka
· Obrzęki limfatyczne i powiększeni węzłów chłonnych po chorobach zakaźnych
· Choroby skóry bez zmian zapalnych
· Obrzęki po mastektomii
· Obrzęki spowodowane uszkodzeniami lub wadami rozwojowymi w obrębie układu chłonnego
· Obrzęki w przebiegu chorób nowotworowych bez przerzutów
· Działania oczyszczające i stymulujące skórę w okolicy twarzy i szyi
· Przygotowanie do zabiegów w zakresie medycyny estetycznej
· Cellulit
Przeciwwskazania do drenażu:
· Przypadki chorobowe przebiegające z podwyższoną temperaturą powyżej 38 st
· Obrzęki w przebiegu chorób nowotworowych
· Choroby skóry ze zmianami ropnymi i owrzodzeniami
· Krwotoki lub zagrożenie ich wystąpienia
· Zapalenie żył
· Świeże zakrzepy
· Zaawansowana miażdżyca
· Tętniaki
Tsuyka