NOTATKI
Układ oddechowy
Powyżej nagłośni jest flora fizjologiczna, poniżej nie ma ( dolne drogi oddechowe naturalnie jałowe)
Trudno odróżnić florę fizjologiczną od patogenów
Dolne drogi oddechowe - oskrzela, płuca
Zakażenia dróg oddechowych: ostre, przewlekłe
Czynnik etiologiczny
Bakterie- szpital- lekooporność szczepów, szczepy te są selekcjonowane przez samego pacjenta
Wirusy- dom (pozaszpitalne, ambulatoryjne)
RÓŻNICA – CZYNNIK ETIOLOGICZNY!
Zakażenia ropne, kaszel ropny, katar ropny- Bakterie (typowe)
Kluczowa jest: odporność, wiek, środowisko, i zjadliwość
Gatunek- poszczególne szczepy znajdujące się wewnątrz gatunku różnią się zjadliwością.Np. 2 osoby z tą samą bakterią- jedna choruje, druga nie.
Czynniki ryzyka! Np. obniżona odporność typu komórkowego i humoralnego, immunosupresanty, niedożywienie, AIDS, itp
Szpitalne środowisko- im dłużej w nim, tym większa możliwość zakażenia
Adhezja do komórek nabłonka->kolonizacja->zakażenie
KRZTUSIEC- znamienny poziom przeciwciał IgA
MECHANIZMY OBRONNE:
· kręta budowa układu oddechowego
· Flora fizjologiczna gardła i przełyku
· Odruch kaszlu i kichania chroniące przed aspiracją
· Usuwanie cząstek przez śluz i nabłonek migawkowy
· Obecność w śluzie komórek fagocytarnych , przeciwciał : IgA, IgG i IgM, dopełniacza (fagocytoza przez neutrofile i makrofagi, niszczenie bakterii zależne od dopełniacza, humoralna i komórkowa odporność immunologiczna)
IgG-są ważniejsze od IgM, bo zostaje odporność na dłuugo, są składnikiem surowic, wytwarzane w odpowiedzi na patogen
Zwykle zapalenie zatok jako powikłanie innych zakażeń
DROGI SZERZENIA SIĘ ZAKAŻEŃ:
· Ciągłość naczyń limfatycznych( np. zapalenie zatok)
· Hematogenna( noworodki, szpitalne zapalenie płuc)
· Powietrzno-kropelkowa
· Kontakt bezpośredni ( np. Angina)
ASTMA- przez alergie, częste zapalenie oskrzeli, najczęściej w okresie dziecięcym
Intubacja, wentylacja sztuczna jako czynnik ryzyka w szpitalu
Alergie, wirusy- niszczą nabłonek oddechowy-> gołe ,,placki” dla bakterii-> zakażenie bakteriami
Zwalczamy nosicielstwo przy epidemiach
Flora fizjologiczna górnych dróg oddechowych:
· Paciorkowce zieleniejące
· Dwoinki z rodz. Neisseria
· Gronkowce koagulazo-ujemne
· Maczugowce rzekome
· Haemophilus
· Nieliczne drożdżaki(Drożdżaki często przy cukrzycach, noszeniu aparatów ortodontycznych(wilgoć i cukier)
· Bakterie beztlenowe (niezarodnikujące) np. Bacteroides, Fusobacterium.
Kolonizacja górnych dróg oddechowych:
· Streptococcus pneumoniae
· Haemophilus influenzae
· S. aureus
· s. pyogenes( choroby autoimmunizacyjne- leczymy akurat tutaj nosicielstwo)
· Moraxella carrhalis ( nie można być jej nosicielem)
· N. meningitidis
· Enterobacteriaceae(E. coli, nie można być jej nosicielem)
Poza szpitalem: wirusy, bakterie
W domu: grzybicze zakażenia-> pleśniawki( dzieci, niemowlęta-nalot na śluzówkach)
W szpitalu: bakterie, grzyby- bo przedłużająca się antybiotykoterapia, wilgotność, obniżona odporność typu komórkowego, urazy, zabiegi inwazyjne)
Dolne drogi oddechowe - w domu zakażenia grzybicze bardzo rzadko
Ostre zakażenia nabyte poza szpitalem mają etiologię wirusową
· Wirusy przeziębieniowe: Rhinovirus, Coronavirus, Adenowirus, Coxackie, ECHO)
· HSV 1
· Wirus EB (mononukleozy zakaźnej)
· Influenza virus
· Parainfluenza virus
· Wirus cytomegalii (CMV)
· Wirus RSV( Respiratory Syncytial Virus ) – niemowlęta, małe dzieci-> zapalenie płuc
Wirusy Herpes (CMV, HSV, EB)- zakażenia latentne
Odporność komórkowa ważna przy wirusach
Bakteryjne zakażenia dróg oddechowych nabyte poza szpitalem są najczęściej zakażeniami wtórnymi
ü Angina-pierwotny charakter najczęściej , Od razu podajemy antybiotyk(odróżniamy wirusówkę od anginy)
ü Płonica- najczęściej dzieci, bo nie mają przeciwciał
ü Wczesne powikłania po zapaleniu gardła- zapalenie zatok
ü Przy Anginie paciorkowcowej (S. pyogenes) nie robimy antybiogramu. Podajemy penicyliny i jak oporne to robimy antybiogram i podajemy np. makrolidy, Amoksycylina, cefalosporyny I lub II gen.
S. pneumoniae, H. influenzae, M. catarrhalis - wtórne zakażenia dróg oddechowych->brak poprawy, komplikacje
S. pneumoniae- badanie ogólne, posiew(uwaga, skubana ma otoczkę i proteazę IgA). Szczepienia nieobowiązkowe, ale są- łagodzi objawy, skraca czas działania, zmniejsza się ilość i możliwość powikłań. U dzieci: ZOMR, zapalenie płuc, a starszych ludzi: zapalenie płuc, choroby krążenia.
H. influenzae: Agar czekoladowy – OUN i układ oddechowy- posiew standardowo, zaburzy ogólny posiew. Są szczepienia obowiązkowe- dzieci ( 3mc- 4 lata) chroni przed powikłaniami: zapalenie płuc, nagłośni, OUN.
Pierwotne zakażenie- atypowe czynniki zakażeń dolnych dróg oddechowych ( płuc głownie)
ü Legionella
ü Chlamydia
ü Mycoplasma
Trudna hodowla, brak przebiegu wirusowego przed. Przy oznaczaniu miana przeciwciał potrzeba czasu. Są specjalne podłoża, ale nie hodujemy-> nie robimy antybiogramu. Nie stosujemy beta- laktamów. Metody pozostałe to IF, EIA, PCR, ELISA
Kontekst wiekowy jest ważny – beta- laktamy- u małych dzieci , bo są najbezpieczniejsze, u starszych łatwiej wykonać posiew i ukierunkowane badania
ü KRZTUSIEC-niewrażliwość na B laktamy
ü Błonica-podać antytoksynę, tu każda godzina jest ważna, podobna do anginy
ü Gruźlica-niewrażliwość na B-laktamy, konieczny antybiogram
Są obowiązkowe szczepienia.
ü Szpitalne zapalenia płuc- pałeczki G – :
o Enterobacteriaceae(np. Klebsiella, E. coli)
o Niefermentujące( Pseudomonas, Acinetobacter)
ü S.aureus-przewlekłe raczej, poza szpitalem rzadko ( jak Klebsiella)
ü Bakterie beztlenowe
OPORTUNISTYCZNE ZAKAŻENIA
ü C. albicans,
ü Aspergillus
ü Pneumocystis carnini
ü Cryptococcus neoformans
Atypowa gruźlica
ü Wymaz z gardła(podejrzenie anginy)
ü Wymaz z nosa(noscielstwo S.aureus)
ü Punktat zatok(zapalenie zatok)
ü Plwocina( zapalenie płuc)Zaczynami od oceny ilości komórek i ich jakości. Musi być dużo leukocytów, mało nabłonków. Musimy ocenić zdalność do badań dalszych.
ü Materiał z bronchoskopii, popłuczyny oksrzelowe (zapalenie płuc lub oskrzeli)
ü Krew (zapalenie płuc)
ü Aspiraty, bioptaty
Formy pseudomycelialne- C. albicans- zakażenie, to nie flora fizjologiczna
Antybiotykoteriapia pierdu pierdu
Amoksycylina-szersze spektrum działania
Im mniejsze spektrum tym lepiej
Penicylina na pneumokoki ok, na Hemofilusy niezbyt
Cefuroksim- stosowane u dzieci uczulonych na penicylinę
PRSP- pneumokoki oporne na penicylinę, ale jest to zależne od mocy oporności
Słabo oporne- można cefalosporyny III generacji
Bardzo oporne-nie można żadnych beta-laktamów, oporność zależna od zmutowanego białka.
BLNAR- beta-lactamase negative ampicylin resistant
SKÓRA I TKANKI MIĘKKIE
Swoistość działanie egzotoksyny- dana toksyna jest odpowiedzialna za dane objawy
Ropne zapalenie mieszków włosowcyh – jednoznaczne rozpoznanie to S. aureus ( b często) Pseudomonas aeruginosa (basen!); środowisko szpitalne, dobrze rozmnaża się w wodzie
Jęczmień- S. aureus
Figówka-przewlekłe ropne zapalenie mieszków włosowych- S. aureus
Czyrak-ropne zapalenie okołomieszkowe przebiegające z wytworzeniem czopa martwiczego- S. aureus
Czyrak gromadny-karbunkuł,- S. aureus
Czyraczność(rozległe zmiany ->problem nosicielstwa własnego lub kogoś z rodziny->zakażenie endogenne lub egzogenne- S. aureus
Najczęstszy mechanizm lekooporności penicylinaza
Penicyliny oporne na penicylinazę, penicyliny + inhibitor beta-laktamaz->przy czyraku terapia empiryczna
Ropnie mnogie pach- S. aureus (w oparciu o rozpoznanie kliniczne)
Choroba Rittera (!)-- S. aureus, rec. Eksfoliatyny – w-wa ziarnista naskórka. Toksyny tylko na skórze, nie bakterie, więc nie wyhodujemy gronkowców z wymazów ze skóry w chorobie Rittera. Szczep II grupy fagowej wytwarza eksfoliatynę.
Liszajec pęcherzowy- S. aureus zmiany pęcherzowe lub pęcherzowo-ropne
(!)Liszajec zakaźny- ,,strupy miodowe” twarz, czerwień wargowa; S. aureus/S.pyogenes zakażenie mieszkane
Badanie bakteriologiczne: antybiogram- terapia celowana, empiryczna- antybiotyk wg S. aureus
Niesztowica- to samo tylko dotyczy kończyn głównie ( mikrourazy, uszkodzenia)
Róża:
ü skóra twarzy,
ü ostry stan zapalny skóry, tkanki podskórnej
ü Wysoka gorączka
ü Zmiany wyraźnie odgraniczone od zdrowej skóry ;kształt motyla
ü S pyogenes-penicylina lub przy uczuleniu makrolidy
Zapalenie tkanki łącznej(S. pyogenes/S. aureus):
brak jednoznacznej różnicy między zmianami a skórą zdrową.
Słaba gorączka,
Fragment tkanki łącznej (płyn tkankowy, punktat)
(!)ODCZYN ASO- na antystreptolizynę – ...
Bleckfear