Ewolucja poglądów na oświatę zdrowotną przebiegała od koncepcji kształtowania ciała, przez koncepcję wychowania poprzez ćwiczenia ciała, do koncepcji w trosce o ciało. „Podstawa programowa kształcenia ogólnego”zatwierdzoną przez MEN 15 lutego 1999r. uwzględniającą najnowsze strategie reformy oświatowej w Polsce skłoniła do opracowania oraz wdrożenia programu gimnastyki korekcyjno-kompensacyjnej poszerzonego o zajęcia w wodzie
Wieloletnie obserwacje i doświadczenie pedagogiczne pozwalają mi na stwierdzenie, że poprze ćwiczenia w wodzie u dziecka zachodzą pozytywne zmiany fizjologiczne w wielu układach i narządach, dochodzi do czynnej korekcji wad postawy oraz hartowania organizmu dziecka.
Wobec powyższego, w ramach formalnego nauczania proponuję poszerzenie treści zdrowotnych o program zatytułowany: Jestem sprawny jak ryba.
Wychowanie zdrowotne ma związek z jakością życia i tworzeniem dobrego fizycznego, społecznego i psychicznego samopoczucia jednostki. Obejmuje ono nie tylko przekazywanie wiedzy lecz także rozwijanie umiejętności.
U dzieci w klasach I-III zachodzą najistotniejsze zmiany rozwojowe niezwykle wrażliwe na właściwe i niewłaściwe bodźcowanie. Aby wykorzystać ten okres do budowania fundamentów zdrowia jest potrzebna wiedza o możliwościach i potrzebach rozwijającego się organizmu..
Właśnie gimnastyka korekcyjna nastawiona jest przede wszystkim na ogólny rozwój dziecka, bazując na naturalnej spontanicznej potrzebie ruchu. W ten sposób wytwarzają się u dziecka nawyki postaw i zachowań ruchowych i zdrowotnych procentujących później w życie dorosłe.
Wszystkie oddziaływania korekcyjne muszą być bardzo przemyślane i bezwzględnie oparte na profesjonalnej diagnozie.. Konieczne jest określenie przyczyn i likwidacja, a dopiero później indywidualne korygowanie wady.
Nadrzędnym celem programu jest kształtowanie postaw prozdrowotnych i wzbogacenie wiedzy o samym sobie oraz otoczeniu, a w szczególności nabywanie i poszerzanie wiedzy, umiejętności w zakresie :
· zapewnienie dziecku warunków do harmonijnego rozwoju fizycznego, psychicznego oraz zachowań prozdrowotnych oraz wzmożenie jego wydolności i sprawności fizyczno-ruchowej,
· kształtowanie potrzeby i umiejętności dbania o własne ciało, zdrowie i sprawność fizyczną,
· wyrabianie czujności wobec zagrożeń dla zdrowia fizycznego, psychicznego i duchowego,
· kształtowania właściwych nawyków i przyzwyczajeń higieniczno- zdrowotnych,
· uwzględnienie indywidualnych potrzeb dziecka,
· kształtowania zachowań sprzyjających zdrowiu i bezpieczeństwu,
· kształtowanie umiejętności włączenia aktywności fizycznej w naturalny rytm dnia pracy i wypoczynku,
· podnoszenia ogólnej sprawności i doskonalenia określonych umiejętności ruchowych,
· rozwijania umiejętności praktycznych koniecznych do aktywnego, etycznego i estetycznego współdziałania i współżycia w kręgu rodziny, szkoły, społeczności.
Podjęte działania służą temu, aby uczeń:
1. Uświadomił sobie defekt (wadę postawy) i konsekwencje- wyeliminowanie ewentualnych kompleksów psychicznych i fizycznych spowodowanych uczestnictwem w zajęciach korekcyjnych.
2. nabył umiejętność skorygowania wady przez przyswojenie korekcji lokalnych, a następnie globalnych, rozciągnięcie grup mięśni przykurczonych i wzmocnienie osłabionych.
3. wykształcił odruch prawidłowej postawy.
4. wyrobił zdolności do długotrwałego utrzymywania skorygowanej postawy w najrozmaitszych warunkach zbliżonych do życia codziennego automatycznie, tj. bez udziału ciągłej kontroli świadomości.
TREŚCI PROGRAMOWE – ujęto w następujących działach
Aby wspomagać dziecko w rozwoju należy wdrożyć następujące treści programowe sprzyjające procesowi korektywy postawy.
I. ZABAWY ORIENTACYJNO-PORZĄDKOWE.
· chód, marsz, bieg z omijaniem przyborów,
· reakcje na sygnał i polecenie celu przyjęcia i poprawienia postawy,
· doskonalenie ustawień: parami, w kole, w rzędzie, w szeregu,
w rozsypce,
II. ZABAWY Z ELEMENTAMI CZWORAKOWANIA.
· wzmocnienie mięśni odcinka lędźwiowego kręgosłupa oraz pasa barkowego
B. ĆWICZENIA KOREKCYJNE - PROWADZONE METODĄ ZADANIOWĄ, NAŚLADOWCZĄ I ŚCISŁĄ.
I. ĆWICZENIE OGÓLNOROZWOJOWE I SPECJALNE.
1. ĆWICZENIA SZYI I GŁOWY.
· skłony, skręty,
· krążenia głowy w siadzie skrzyżnym, klęcznym, leżeniu przodem.
2. ĆWICZENIA WZMACNIAJĄCE MIĘŚNIE OBRĘCZY BARKOWEJ.
· różne formy czworakowania, pozycje klappa, ćwiczenia ramion
- skurcze, rzuty, wznosy, krążenia, pełzanie,
· poślizgi na kocach w siadach, leżeniu przodem i tyłem
· podciąganie się na ławeczkach w leżeniu przodem i tyłem
· półzwisy i zwisy
· ćwiczenia siłowe ze współćwiczącym
3. ĆWICZENIA WZMACNIAJĄCE MIĘŚNIE GRZBIETU I KLATKI PIERSIOWEJ.
· w siadzie skrzyżnym, klęcznym- skłony i opady tułowia w przód
· w leżeniu przodem skłony tułowia w tył z zastosowaniem pracy statycznej i dynamicznej, toczenie, rzuty i chwyty
4. ĆWICZENIA WZMACNIAJĄCE MIĘŚNIE BRZUCHA.
· różne formy czworakowania,
· ruchy nóg w leżeniu tyłem,
· podnoszenie palcami stóp przyborów i rzuty nimi
5. ĆWICZENIA WZMACNIAJĄCE MIĘŚNIE POŚLADKOWE
· napinanie i rozluźnianie mięśni pośladkowych
· unoszenie nóg prostych tuż nad podłoże i do pionu,
· nożycowe ruchy nóg
6. ĆWICZENIA STÓP.
· chód : na palcach, z podkurczonymi palcami stóp, skrzyżny na palcach, gąsienicą,
· chwytanie i zbieranie palcami stóp różnych przedmiotów
II. ĆWICZENIA KSZTAŁTUJĄCE ODRUCH. NAWYK PRAWIDŁOWEJ
POSTAWY.
· ćwiczenia z przyborami i bez,
· ćwiczenia stosowane w siadach, staniu, chodzie
III. ĆWICZENIA WYPROSTNE.
· ćwiczenia w siadach, leżeniu przodem, tyłem
· ćwiczenia z dodatkowymi ruchami rąk, ze współćwiczącym, w podciąganiu się, zwisach
· ćwiczenia wolne, czynno-dynamiczne ze współpracą ramion oraz
przyborami
· nauka przyjmowania prawidłowych pozycji wyjściowych do ćwiczeń,
· wzmacnianie mięśni grzbietu,
· rozciąganie mięśni klatki piersiowej,
· wyrabianie obszerności ruchu w stawach barkowych,
· różne formy czworakowania w celu regulowania odcinka lędźwiowego kręgosłupa,
· ćwiczenia siłowe wzmacniające mięśnie obręczy barkowej,
· zastosowanie poślizgów w leżeniu przodem jako ćwiczenia rozciągające i wyprostne,
· ćwiczenia z zastosowaniem różnych form rzutu jako ćwiczenia wyrabiające obszerność ruchu w stawach barkowych oraz zręczność,
C. ĆWICZENIA KOREKCYJNE W WODZIE.
I. ĆWICZENIA I ZABAWY OSWAJAJĄCE Z WODĄ.
· ćwiczenia ogólnorozwojowe kształtujące:
- siłę mięśni ramion ,
- nóg i tułowia,
II. ĆWICZENIA ZANURZENIA SIĘ I OTWIERANIA OCZU W WODZIE.
· ćwiczenia na wytrzymałość mięśniową ramion i klatki piersiowej
· świadome powiększanie fazy wdechu przed wykonaniem skoku
· symetryczne ćwiczenia wyprostne , oddechowe i antygrawitacyjne
· skoki do wody
OBRĘCZY BIODROWEJ
· doskonalą dokładność i precyzję ruchu
V. ĆWICZENIA ODDECHOWE.
VI. ĆWICZENIA W POŚLIZGU NA PIERSIACH.
· ćwiczenia kształtujące umiejętność poprawnego pływania na piersiach
· ćwiczenia przygotowujące do leżenia na piersiach
· szczególnie przydatne w usprawnieniu dzieci ze skoliozą jednołukową.
· ćwiczenia kształtuje nawyk przyjmowania poprawnej postawy wyprostnej
VII. ĆWICZENIA W POŚLIZGU NA GRZBIECIE
· ćwiczenia przygotowujące do leżenia na grzbiecie
· ćwiczenie wypornościowe i wyprostne kształtujące nawyk przyjmowania prawidłowej postawy podczas pływania na grzbiecie
· próba pływania na grzbiecie z pomocą ruchów rąk.
VII. PŁYWANIE NA PIERSIACH I GRZBIECIE.
· poślizg na grzbiecie z pracą nóg (ruchy kraulowe)
· próby pływania na piersiach i grzbiecie
Przy opracowaniu programu pomocna okazała się literatura;
1. M. Kutzner- Kozińska, K. Wlaźnik „Gimnastyka korekcyjna dla dzieci 6-10 –letnich”
2. J.Kołodziej,K. Kołodziej, I. Momola „Gimnastyka korekcyjno-kompensacyjna w szkole”
3. M.Kutzner-Kozińska ”Korekcja wad postawy”
Opracowanie:
aljeka