Aktywność fizyczna(ruchowa) – to każda praca wykonana przez mięśnie szkieletowe charakteryzująca się ponad spoczynkowym wydatkiem energetycznym. (również ktoś kto nie chodzi na fitness ale chodzi np. Daleko do pracy)
Umiarkowane/regularne ćw fiz powodują: - tkanka mięśniowa-> zwiększenie masy mm, zwiększenie unaczynienia i max przepływu krwi, wzrost substratów energetycznych (glikogen mięśniowy), wzrost siły i wytrzymałości siłowej - ukł krążenia-> wzrost obj sercam i jego jam, grubości ścian i gęstości naczyń kapilarnych, wzrost pojemności wyrzutowe i spoczynkowej podczas spoczynku i wysiłku, obniżenie hr w spoczynku i wysiłku, szybszy powrót do hr spoczynkowego po wykonywaniu wysiłku, wzrost ogólnej obj krwi i liczny erytrocytów oraz mioglobiny i hemoglobiny (nośniki tlenu), obniżenie ciśnienia tętniczego (skurczowe i rozkurczowe), większa tętniczo-żylna różnica tlenu we krwi, obniżenie tendencji do czopowania naczyń krwionośnych. - ukł oddechowy-> większa pojemność życiowa płuc, wzrost wentylacji, obniżenie częstości oddechów. - tkanka kostna-> wzrost mineralizacji tkanki kostnej u dzieci i młodzieży, możliwość przyhamowania wypłukiwania soli mineralnym u osób w starszym wieku - metabolizm-> poprawa profilu stężenia lipidów (spadek złego cholesterolu), zredukowane zapotrzebowanie na insulinę i poprawa tolerancji glukozy u chorych n cukrzycę, zmniejszenie tkanki tłuszczowej, możliwość wzrostu tempa metabolizmu spoczynkowego (który utrzymuje się do kilku godz po wysiłku)i zwiększenie wydatku energetycznego podczas ćw co prowadzi do obniżenia masy ciała i tkanki tłuszczowej - inne zmiany-> uaktywnienie systemu immunologicznego, niższy koszt fizjologiczny pracy, wyższy poziom wydolności fiz nawet do 85%, wyższy poziom sprawności (również na etapie katafazy).
Prospołeczne efekty aktywności fizycznej: -wzrost pewności siebie -poprawa samopoczucia -poprawa modelu żywienia -poprawa jakości życia -obniżenie poziomu stresu, lęku i depresji -wzrost zachowań akceptujących u dzieci autystycznych -redukcja picia alko i wydłużenie okresu abstynencji -ograniczenie lub zaprzestanie palenia tytoniu
Teoretyczne podstawy fizycznego kształceni:
1) prawo wszelkiego ćwiczenia- doskonali się i kształtuje tylko ten narząd, ta funkcja, które są bodźcowane i stymulowane właściwości organizmu na które wpływamy, gdy rozwijamy szybkość nie rozwiniemy wytrzymałości, na tym prawie panuje zasada nauczania (rozwijają i doskonalą się tylko te narządy, które są ćwiczone). (zasada wszechstronności)
2) prawo nadregeneracji (superkompensacji)- procesy odnowy biologicznej po wysiłku odbywają się z nadwyżką, która umożliwia tworzenie rezerw energetycznych i zaspokajania potrzeb budulcowych organizmy-gdy odpoczywamy wracają nam siły do kolejnych działań, po wysiłku odpoczywamy i mamy zwiększone możliwości w sobie stwarzamy, kolejny wysiłek w tej nadwyżce możemy pozwolić sobie na większy wysiłek, gdy tak pracujemy gdy ciągle jest nadwyżka, zwiększone możliwości rosną w podsumowaniu, związana jest z tym (zasada systematyczności)
Cele formalne i materialne fizycznego kształcenia: A) formalizm dydaktyczny (zwolennikiem jest denisiuk) -sprawność fizyczna głównym a zwykle jedyny celem wf -tendencja do fetyszyzacji treningu i kształcenie zdolności motorycznych oraz jej oceny -autoteliczne traktowanie sprawności fiz -podstawowym kryterium oceny ucznia w szkole to poziom sprawności B) materializm dydaktyczny (zwolennikiem jest zuchora) -głównym celem wf było nauczanie umiejętności ruchowych -akcentowano praktyczne znaczenie nabytych przez ucznia umiejętności -ich życiową przydatność (utylitaryzm dydaktyczny) C) materializm funkcjonalny -harmonijne łączenie wszechstronnego oddziaływania na predyspozycje biologiczne z rozwojem zdolności motorycznych oraz wyuczeniem umiejętności ruchowych, które będą życiowe potrzebne i twórczo rozwijające -jest to niezbędne z pkt widzenia doraźnego rozwoju u, ale też w przyszłości w samodzielnej trosce o siebie D) teoria wielostronnego kształcenia (zwolennikiem jest okoń) -nauczanie poprzez przyswajanie, odkrywanie, przeżywanie i działanie -w kontekście kultury fizycznej → tradycyjne przekazywanie i przyswajanie wiedzy w procesie kształcenia umysłowego zostało wzbogacone o oddziaływanie na sferę emocjonalną (przeżywanie) i sprawnościową (działanie)
Uwarunkowania aktywności fizycznej Uwarunkowania osobiste: - płeć (różnicuje nasze zachowania jeśli chodzi o aktywność fizyczną. Dz bardziej zainteresowane są grami zabawami o charakterze zręcznościowym ch o charakterze siłowym, szybkościowe) - wiek (dzieci- bardziej aktywni) - wykształcenie (osoby z wyższy wykształceniem są częściej aktywnie fizycznie) - status ekonomiczny (kasa) - stan zdrowia (jest pewną barierą : nie ćwiczę bo mi stan zdrowia na to nie pozwala.) - wiedza o zdrowotnym znaczeniu aktywności fizycznej - samo motywacja – otyłość - palenie tytoniu - umiejętności ruchowe - aktywny styl życia w przeszłości - postawa wobec wysiłku fizycznego (postawa prosomatyczna, chęci) - zadowolenie z ćwiczeń (np. Cel autoteliczny, samo ćwiczenie sprawia mi satysfakcje) - zbyt małe postępy w stosunku do oczekiwań - brak chęci Uwarunkowania środowiskowe: - brak czasu - brak dostępu do obiektów, urządzeń i taniego sprzętu - brak wsparcia małżonka, przyjaciół, rówieśników, rodziców. - brak właściwej reklamy - szkoła (23% dzieci nie lubią szkoły, wf i to przekłada się na dalszą niechęć do aktywności/ często szkoła jest powodem niechęci/ 10% uczniów nie uznaje nauczyciela wf jako autorytet w kwestii aktywności fizycznej) - pora roku (wiosna, lato – większa aktywność) - bezpieczeństwo
Cechy aktywności fizycznej: - atrakcyjność ćwiczeń ( w każdym wieku patrzymy na atrakcyjność, nie tylko w młodym wieku) - intensywność - objętość, częstość i czas ćwiczeń
Motoryczność- całokształt potrzeb, możliwości i zachowań ruchowych człowieka. Wyróżniamy: -stronę potencjalną czyli wewnętrzne uwarunkowania(nauczanie umiejętności ruchowych) -stronę efektywną czyli przejawy zewnętrzne(np. Jak przeskakuje przez płotki, wizualny efekt)
Zdolności motoryczne- kompleks indywidualnych właściwości rozwijających się na podłożu wrodzonych zadatków biologicznych, które warunkują skuteczne wykonanie działań ruchowych. (mimo posiadanych predyspozycji trzeba jeszcze ćwiczyć)
Podział zdolności motorycznych: -kondycyjne (zdeterminowane głównie procesami energetyczno-metabolicznymi i motywacyjnymi)-> kondycyjne, wytrzymałościowe, siłowe -koordynacyjne (informacyjne- zdeterminowane głównie procesami sterująco-regulacyjnymi i kognitywnymi)-> łączenia, różnicowania, równowagi, orientacji, rytmizacji, szybkości reakcji, dostosowania -kompleksowe (hybrydowe- zdeterminowane w/w czynnikami bez wyraźnej dominacji któregoś z nich)-> zwinność, szybkość.
Złoty wiek (10 lat) 4-6 klasa. – ten moment kiedy najłatwiej jest nauczanie umiejętności ruchowych i motorycznych.
Sprawność fizyczna- to aktualna możliwość wykonania wszelkich zadań ruchowych adekwatnie do sytuacji.
Umiejętnośc ruchowa -stanowi potencjalne uwarunkowanie, gotowość lub dyspozycję do efektywnego wykonywania określonego typu zadania ruchowego (dwutakt, rzut, skok)
Podział umiejętności ruchowe: Elementarne:-naturalne formy ruchu; Pełzanie Czworakowanie Chodzenie Bieganie Skakanie Rzucanie Dźwiganie Przenoszenie Podpieranie Zwisanie Przewracanie Przetaczanie Wdrapywanie Wspinanie Chwytanie Specjalne: uczymy się w zaplanowanym procesie kształcenie, gdzie występuje nauczyciel, umiejętności nauczyciel uczy w sposób metodyczny Artystyczne Bojowe Higieniczne Zdrowotne Produkcyjne
Nawyk ruchowy-to czynność o zautomatyzowanym przebiegu, którego wykonanie nie wymaga specjalnej koncentracji uwagi i myślenia (nawyk ruchowy pojawia się w 3 fazie)
Etapy opanowywanie czynności ruchowych: Faza łączenia pojedynczych elementów w całość; Faza usuwania błędów; Faza precyzyjnej analizy ruchu (automatyzacja); Faza uplastyczniania czynności ruchowej
Dlaczego nauczanie umiejętności ruchowych jest ważne: -stymulacja rozwoju -transfer ruchowy -udział w sporcie -udział w rekreacji
Prakseologia (z greckiego ”praxis” działanie-czynność) –to nauka o zasadach i normach skutecznego działania
Proces-to ciąg działań systematycznie podejmowanych zmierzających do osiągnięcia postawionego celu.O procesie wychowania fizycznego (edukacji fizycznej) możemy mówić wtedy i tylko wtedy gdy ciąg podejmowanych działań kształcących i wychowawczych ma postać zorganizowaną to znaczy jeśli dające się w nich wyróżnić elementy są logicznie ze sobą powiązane
Prakseologiczny model: uświadomienie celu-> diagnoza-> prognoza->planowanie realizacji->realizacja->ocena i wnioskowanie pedagogiczne
uświadomienie celu- ściśle sprecyzowany i jasno postawiony cel jest istotą każdej pracy; ustalony cel ma być osiągalny, a więc możliwy do wykonania w przewidywalnym czasie, w dostępnych warunkach i za pomocą takich środków jakimi dysponuje nauczyciel ideał wychowawczy „co do zdrowia, ciała i sił”/ naczelny cel wychowanie i kształcenie fizyczne→ cele szczegółowe (kierunkowe-dyspozycje osobowościowe i kształcące-dyspozycje instrumentalne) → cele etapowe → cele operacyjne
Diagnoza -diagnoza (rozpoznanie)-zebranie informacji przydatnych w konstrukcji następnych etapów cyklu -poznanie warunków w jakich prowadzone będą lekcje (edukacja fizyczna)
Warunki- wszystkie elementy które stanowią o okolicznościach towarzyszących działaniom i określają sytuacje od których skuteczność tego działania jest uzależniona
Podział warunków: Warunki osobnicze -fizyczne: wiek płeć, stan zdrowia, poziom sprawności, posiadane umiejętności ruchowe itp. -osobowościowe: postawy, wartości, nastawienia, zainteresowana Warunki pozaosobnicze -biogeograficzne: klimat, położenie fizjogeograficzne -materialne: sprzęt sportowy, boisko, basen -społeczne: dyrektor, rada pedagogiczna, kluby, atmosfera, tradycje
Rodzaje diagnozy: -osobnicza-dotyczy osoby ucznia (warunki osobnicze) -grupowa stosunki interpersonalne w klasie -środowiskowa (warunki społeczne
Prognoza -prognoza dotyczy przewidywania stanu jaki uczniowie są w stanie osiągnąć w określonym czasie -prognoza krótkoterminowa (cel operacyjny) -prognoza średnioterminowa (np. Na koniec roku szkolnego) -prognoza długoterminowa (cel etapowy)
Ordynacja (planowanie) -ordynacja planowanie –zaplanowanie w toku działań zmierzających najprostszą drogą do celu, przy użyciu najkorzystniejszych środków i z uwzględnieniem wszystkich warunków -na tym etapie dobieramy środki jaki będziemy chcieli osiągnąć wcześniej postawione cele
Środki w wychowaniu fizycznym -środki wszystkie przedmiot, zjawiska, działania, które ułatwiają lub wręcz umożliwiają racjonalny dobór i właściwe stosowanie czynników -np. Przybory i przyrządy, ćwiczenia, metody i formy prowadzenia zajęć, wiedza nauczyciela, stosunek do zawodu itp.
Realizacja -proces wf to „ciąg działań kształcących i wychowawczych”, istota polega na działaniu czyli na bezpośrednim styczność wychowawcy z wychowankiem -w działaniu punktem wyjścia jest plan pracy -bodziec impuls który docierając do organizmu powodując określoną reakcję, reakcja na bodziec jest krótkotrwała -czynnik bardzo silny bodziec lub zespół bodźców który powoduje utrwaloną reakcję ze strony organizmu
Epikryza (ocena wyników) -ocena i wnioskowanie powinno dotyczyć zarówno ucznia jak i nauczyciela (samoocena) -prawidłowo przeprowadzona stanowi diagnozę dla dalszych działań
Uświadomienie celu
Diagnoza-rozpoznanie warunków ! Osobniczych i pozaosobniczych
Prognoza-przeiwydywanie skutków w sferze poznawczej motorycznej i emocjonalnej
Ordynacja-programowanie środków !kształcenie i wychowania fizycznego
Realizacja-odzdziaływanie czynnikami !biologicznego i społecznego rozwoju
Epikryza-ocena efektów doraźnych i odległych kształcenia i wychowania fizycznego
Edukacja fizyczna: Fizyczne kształcenie v motoryczność vogół potrzeb możliwości i zachowań ruchowych człowieka v sprawność Fizyczne wychowanie wąsko pojmowane v osobowość v ogół dyspozycji wyznaczających wybory celów, wartości i zachowań człowieka v postawa
Wychowanie fizyczne wąsko pojmowane kształtowanie postaw prospołecznych v cel wspólny wszystkich dziedzin wychowania v postawa prospołeczna v psychiczna gotowość do podejmowania działań zgodnych z normami społecznymi Kształtowanie postaw pro somatycznych v cel swoisty wychowania fizycznego v postawa pro somatyczna v psychiczna gotowość do podejmowania działań pozytywnych działań na rzecz własnego ciała
Komponenty postawy: Komponent poznawczy-wiedza, poglądy, przekonania, doświadczenia,
-wiedza praktyczna że z kimś rozmawiałam, kogoś lubię bardziej, element poznania Komponent uczuciowo-motywacyjny (emocjonalny) -stosunek uczuciowy do przedmiotu postawy -wrażliwość emocjonalna na bodźce objęte przedmiotem postawy Komponent behawioralny- skłonność do działania (program działania)
Komponenty posatwy pro somatycznej Postawa pro somatyczna Komponent poznawczy v wiedza o potrzebach i możliwościach ciała Komponent emocjonalny v afirmacja różnorodnych wartości ciała Komponent behawioralny v skłonność do zachowań w dziedzinie dbałości o ciało
Charakterystyki postawy 1.kierunek: -pozytywny (na plus) -negatywny (na minus) -obojętny (neutralny) Możliwości zmian: -kształtujemy postawy od nowa- łatwa, (dziecko przychodzi do szkoły, pierwsza lekcja w-f) -zmiana natężenia postawy (przychodzą do 4 klasy, z pewnymi nie zawsze dobrymi nawykami, strój, skarpety, koszulki białe, -zmiana kierunku postawy-najtrudniejsza 2.głębokość -uleganie- ulegamy dla świętego spokoju, żeby nie mieć gorszej uwagi, unikamy kłopotów, unikamy kary, zmiana zachowania kogoś, nie ma tej władzy -identyfikacja- chcemy kogoś naśladować, wizerunek danej osoby, chcemy do ideału się upodobać -internalizacja- uwewnętrznienie, przyjęcie cudzych sugerowanych poglądów za własne, i mówimy ja też tak uważam, najbardziej trwała 3. Trwałość
...
Aguuul6