CIVITAS- status osoby wolnej, identyfikujący ją z konkretną społecznością; z reguły zamieszkującą miasto lub okoliczne tereny. Oznacza również miasto/gminę, jak i prawo obywatelstwa tego miasta/gminy.
RUSTYKALNY- wiejski, prosty. Rzymianin mógłby odebrać je jako obraźliwe, ponieważ mieszkaniec wsi był często uważany za prostaka i ignoranta.
PAX ROMANA- określenie stanu pokoju istniejącego wewnątrz i na zewnątrz starożytnego Rzymu. Został wprowadzony po wojnach domowych w I w.p.n.e., które toczyły się o władzę w republice.
OBYWATELSTWO NIEPEŁNE- dawało możliwość korzystania z przywilejów obywatelstwa rzymskiego, jednakże bez prawa do głosowania na zgromadzeniu ludowym i piastowania urzędów. Mógł być narzucony pokonanym jako rodzaj kary bądź próba ścisłego podporządkowania sobie wrogów.
PEREGRINI DEDITICII- najniższa kategoria ludzi wolnych, którzy niegdyś walczyli przeciwko ludowi rzymskiemu, a pokonani dokonali aktu editio, czyli bezwarunkowego oddania się pod władzę zwycięzcy.
IUS SUFFRAGI- prawo uczestniczenia i głosowania na zgromadzeniach ludowych, prawo wybierania wyższych urzędników magistratualnych.
ARMIA OKRESU RZYMSKIEGO- była obowiązkowa, obejmowała każdego mężczyznę w wieku 17-46 lat, próba uniknięcia była karana sankcjami, niewolą lub śmiercią, czas służby nie był ściśle określony, miała charakter obywatelskiej milicji, koszty służby wojskowej przerzucano na obywatela, więc najubożsi zostali pozbawieni możliwości służby, otwierała drzwi do urzędniczej kariery, stanowiła okazję do zwiększania majątku, uległa przemianie na przełomie republiki i pryncypatu.
KARY ZA HAZARD: wygnanie, infamia, grzywna, sprawowanie nadzoru nad karczmami i garkuchniami, itp.
KOBIETY NIE PIŁY WINA, ponieważ taka była tradycja, wprowadzona przez Romulusa. Picie wina było uznawane za przestępstwo równoznaczne z cudzołóstwem i karane śmiercią.
KLIENTELIZM- starożytnym Rzymie: system zależności klienta od patrona, popieranie i protegowanie przez osoby wpływowe osób świadczących na ich rzecz usługi.
CRIMEN PECULATUS- kradzież mienia publicznego.
środki zapobiegające korupcji na prowincji- Aby przeciwdziałać nieprawidłowościom, senat zaczął wyposażać namiestników w pewną sumę pieniędzy, która miała im zapewnić utrzymanie podczas pełnienia funkcji (zakup żywności dostarczanie kwater).
beata.ona