etyka. zagadnienia.doc

Moralność to regulator życia społecznego, zjawisko społeczne każdorazowo ukształtowane kulturowo, historycznie, geograficznie, demograficznie w określonym społeczeństwie, którego zadaniem jest regulacja całokształtu stosunków między jednostką a jednostką oraz miedzy poszczególnymi jednostkami a grupami społecznymi są to faktycznie funkcjonujące w społeczeństwie poglądy i przekonania znajdujące w postawach ludzi ich postępowaniu i współżyciu.

Elementy moralności:
1.Wartość – elementy materialne i niematerialne rzeczywistości uznawanie przez danego człowieka za cenne, tworząc hierarchie wartości.
2.Norma moralna – ogólna dyrektywa pożądanego zachowania lub postępowania, którego celem jest ochrona konkretnych wartości występująca w formie nakazu lub zakazu.
3.Ocena moralna – to aprobata lub dezaprobata ludzkiego postępowania.
4.Sankcja moralna – konsekwencja oceny moralnej występująca w formie kary (dezaprobaty) lub nagrody (aprobata).
5.Wzór postępowania – sposób postępowania zgodny z systemem wartości danego człowieka.

Obyczaj – norma zachowania zawierająca element zobowiązania oparta głównie na sile tradycji obowiązującej w danej grupie społecznej i aprobowana przez członków tej grupy.

Zwyczaj – wzór lub stały sposób zachowania istniejący często bez racjonalnego uzasadnienia, ale prowadzący do racjonalnego działania, ma charakter indywidualny lub zbiorowy, nie powoduje sankcji społecznej.

Etyka – nauka filozoficzna o społecznych i psychologicznych źródłach powstania poglądów moralnych ich funkcji społecznej, prawach rozwoju, kryteriach oceny moralnej inaczej nauka o moralności lub teoria moralności.

Struktura etyki:

1.Etyka normatywna
Jak człowiek powinien postępować?
- aksjologia – nauka o wartościach
- deontologia – nauka o powinnościach, obowiązkach

2.Etyka opisowa
Jak człowiek postępuje?
- socjologia moralności – uwarunkowania społeczne ludzkiego postępowania
- psychologia moralności – uwarunkowania psychiczne ludzkiego postępowania

3.Metaetyka
Logiczna analiza języka etyki oraz metodologia.

Koncepcje etyki:

*podział ze względu na pochodzenie moralności – aspekt światopoglądowy
-etyka heteronomiczna – koncepcja etyczna, według której powinności człowieka determinowane SA systemem wartości i normami otrzymanymi z zewnątrz np. od Boga, państwa, społeczeństwa
- etyka autonomiczna – źródłem prawa moralnego jest człowiek a jego rozumność i wola sprawia iż sam tworzy normy moralne i świadomie je respektuje

*podział ze względu na ukierunkowane działania człowieka
- etyka formalna (deontologiczna) upatruje istotę dobra moralnego w postępowaniu zgodnym z imperatywem moralnym, normą lub prawem powszechnie obowiązującym opartym na pojęciu obowiązku i powinności
- etyka materialna – upatruje istotę dobra moralnego opierającego się na pojęciu konkretnych wartości moralnych określonych treściowo, materialnie np. uczciwość, lojalność

*podział ze względu na charakter obowiązywania
- kodeksualizm – stanowisko opowiadające się za tworzeniem systemów etycznych opartych na kodeksach, regułach (katalog zachowań zakazanych i dozwolonych)
- sytuacjonizm pogląd kwestionujący potrzebę tworzenia kodeksów i uznający, że każda praktyczna sytuacja jest inna i wymaga decyzji moralnych opartych na: rozumie, faktach, sumieniu

Ethos – (gr. Obyczaj) termin opisany z zakresu socjologii kultury oznaczający styl, sposób życia, postawę danej grupy społecznej wyróżnionej ze względu na wyznawane i realizowane w praktyce wartości (np. wierność, honor)

Etykieta – zbiór norm zachowania, zwyczajów i form towarzyskich obowiązujących w określonej grupie społecznej lub środowisku. Może być formalna ( ustalona i spisana) lub nieformalna (przekazywana ustnie)
Etyka stosowana – oznacza społeczną aplikacje normatywnych modeli postępowania decyzyjno –praktycznego do konkretnych mniej lub bardziej typowych.

Główne obszary badawcze etyki stosowanej:
- etyka polityki
-etyka administracji
- ochrony środowiska
- biznesu
- ochrony zwierząt
- bioetyka

Konflikt moralny – polega na konieczności podjęcia działania, którego realizacje wyznaczają postulaty i wartości wykluczające się.

Główne płaszczyzny powstawania konfliktów moralnych.
- sytuacje konfliktowe mogą wynikać ze sprzeczności norm zawartych w danej doktrynie moralnej
- jako wynik internalizowania przez jednostkę wartości i norm pochodzących z różnych systemów moralnych bądź ideologii
- jako wynik jednoczesnej przynależności człowieka do grup społecznych akceptującychnodmienne hierarchie wratości

Główne rodzaje dylematów:
*egzystencjalne – konflikt wynikający z samej natury rzeczywistości i ulokowanego w niej człowieka – pozostawanie w zgodzie z samym sobą jest zawsze kosztem pozostawania w niezgodzie z jakimś fragmentem świata.
*społeczne – dotyczą wyboru między dobrem indywidualnym a dobrem zbiorowości, alternatywa bycia w zgodzie z samym sobą czy bycia w zgodzie ze społeczeństwem
*moralne – dotyczą podejmowania trudnych decyzji związanych z uznawaniem wartości moralnych

Etyka specjalna – refleksja etyczna obejmująca wyodrębnione ze względu na ich specyfikę sfery zjawisk moralnych

Etyka zawodowa – zespół norm i zasad moralnych przyjętych i usankcjonowanych w danym zawodzie.