EATON_17_Oswietlenie_awaryjne.pdf

(444 KB) Pobierz
ROZDZIAŁ 17
1
17.
17.1.
17.2.
17.3.
Oświetlenie awaryjne - wymagania i zasady zasilania..........................................................................3
Podstawy prawne ......................................................................................................................................................................3
Wymagania techniczne .............................................................................................................................................................5
Układy zasilania.........................................................................................................................................................................9
2
17. Oświetlenie awaryjne - wymagania i zasady zasilania
17.1. Podstawy prawne
Wśród różnych przyczyn pożarów instalacje elektryczne stanowią aż 15% (niektóre
źródła
podają 20%). Powodem powstawania pożaru
od instalacji elektrycznych w obiektach budowlanych jest najczęściej zła korelacja pomiędzy dobranym zabezpieczeniem a przekrojem
przewodu. W takiej sytuacji dochodzi do szybkiego nagrzewania się przewodów powyżej dopuszczalnej temperatury. Podobna sytuacja
może zaistnieć podczas zwarć w odbiornikach lub instalacji, gdy czas działania zabezpieczenia jest dłuższy jak dopuszczalny.
Powstający w budynku pożar stwarza zagrożenie dla konstrukcji a przede wszystkim dla przebywających tam ludzi. Podczas akcji
gaśniczej najważniejszym problemem, z jakim musi się uporać
straż pożarna
jest bezpieczna ewakuacja ludzi do miejsca bezpiecznego.
W budynkach o kubaturze, co najmniej 1000 m
3
wymaga się instalowania przeciwpożarowego wyłącznika prądu, który ma za zadanie
odcięcie dopływu energii elektrycznej do wszystkich odbiorników poza urządzeniami przeciwpożarowymi. Do takich urządzeń należy
zaliczyć oświetlenie awaryjne oraz ewakuacyjne (podstawa § 2 ust. 1 pkt. 7 Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i
Administracji z dnia 21.04.2006 w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów: Dz. U. Nr 80/
80/2006 poz. 563) [242].
Zgodnie z wymaganiami Ustawy Prawo budowlane oświetlenie to może zostać wykonane na podstawie projektu opracowanego przez
uprawnionego projektanta instalacji elektrycznych. Opracowany projekt zgodnie z wymaganiami [225] należy uzgodnić z
rzeczoznawcą
ds. zabezpieczeń ppoż..
Wykonana na podstawie uzgodnionego projektu instalacja oświetlenia awaryjnego i ewakuacyjnego może zostać dopuszczona do
eksploatacji po wykonaniu prób odbiorczych potwierdzających jej poprawne działanie. Natomiast przekazana do eksploatacji instalacja
wymaga okresowych badań, które należy prowadzić zgodnie z wymaganiami producenta, nie rzadziej jak raz w roku (podstawa:
wymagania § 3 ust 2 i 3 Rozporządzenia [242]).
Wymagania dotyczące projektowania oraz wykonywania oświetlenia awaryjnego zostały przedstawione w Rozporządzeniu Ministra
Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie
(Dz. U. Nr 75/2002 poz. 690 z późniejszymi zmianami[89]
*
).
W cytowanym dokumencie § 181, przedstawia podstawowe wymogi dotyczące oświetlenie awaryjnego i ewakuacyjnego:
1. Budynek, w którym zanik napięcia w elektrycznej sieci zasilającej może spowodować zagrożenie
życia
lub zdrowia ludzi, poważne
zagrożenie
środowiska,
a także znaczne straty materialne, należy zasilać, co najmniej z dwóch niezależnych, samoczynnie
załączających się
źródeł
energii elektrycznej, oraz wyposażać w samoczynnie załączające się oświetlenie awaryjne (bezpieczeństwa i
ewakuacyjne). W budynku wysokościowym jednym ze
źródeł
zasilania powinien być zespół prądotwórczy.
2. Oświetlenie bezpieczeństwa należy stosować w pomieszczeniach, w których nawet krótkotrwałe wyłączenie oświetlenia
podstawowego może spowodować następstwa wymienione w ust. 1, przy czym czas działania tego oświetlenia powinien być
dostosowany do warunków występujących w pomieszczeniu i wynosić nie mniej niż 1 godzinę.
3. Oświetlenie ewakuacyjne należy stosować:
1) w pomieszczeniach:
a) widowni kin, teatrów i filharmonii oraz innych sal widowiskowych,
b) audytoriów, sal konferencyjnych, lokali rozrywkowych oraz sal sportowych przeznaczonych dla ponad 200 osób,
c) wystawowych w muzeach,
d) o powierzchni ponad 1.000 m
2
w garażach oświetlonych wyłącznie
światłem
sztucznym,
e) o powierzchni ponad 2.000 m
2
w budynkach użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego,
2) na drogach ewakuacyjnych:
a) z pomieszczeń wymienionych w pkt 1,
b) oświetlonych wyłącznie
światłem
sztucznym,
c) w szpitalach i innych budynkach przeznaczonych przede wszystkim do pobytu ludzi o ograniczonej zdolności poruszania się,
d) w wysokich i wysokościowych budynkach użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego.
4. Oświetlenie ewakuacyjne nie jest wymagane w pomieszczeniach, w których oświetlenie bezpieczeństwa spełnia warunek określony w
ust. 5 dla oświetlenia ewakuacyjnego, a także wymagania Polskich Norm w tym zakresie.
5. Oświetlenie ewakuacyjne powinno działać, przez co najmniej 2 godziny od zaniku oświetlenia podstawowego.
6. W pomieszczeniu, które jest użytkowane przy zgaszonym oświetleniu podstawowym, należy stosować oświetlenie przeszkodowe,
zasilane napięciem bezpiecznym, służące uwidocznieniu przeszkód wynikających z układu budynku, drogi komunikacyjnej lub sposobu
jego użytkowania, a także podświetlane znaki wskazujące kierunki ewakuacji.
*
W dniu złożenia ksiązki do druku Komisja Europejska obradowała projektem Rozporządzenia Ministra zmieniający rozporządzenie [89] w sprawie warunków
technicznych, jakimi powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.
3
7. Oświetlenie bezpieczeństwa, ewakuacyjne i przeszkodowe oraz podświetlane znaki wskazujące kierunki ewakuacji należy wykonywać
zgodnie z Polskimi Normami dotyczącymi wymagań w tym zakresie.
W projekcie Rozporządzenia Ministra Infrastruktury, który po zatwierdzeniu przez Komisję Europejską zmieni rozporządzenie
[257] w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie § 181 otrzymał brzmienie
†
:
1. Budynek, w którym zanik napięcia w elektroenergetycznej sieci zasilającej może spowodować zagrożenie
życia
lub zdrowia ludzi,
poważne zagrożenie
środowiska,
a także znaczne straty materialne, należy zasilać, co najmniej z dwóch niezależnych, samoczynnie
załączających się
źródeł
energii elektrycznej, oraz wyposażać w samoczynnie załączające się oświetlenie awaryjne (zapasowe lub
ewakuacyjne). W budynku wysokościowym jednym ze
źródeł
zasilania powinien być zespół prądotwórczy.
2. Awaryjne oświetlenie zapasowe należy stosować w pomieszczeniach, w których po zaniku oświetlenia podstawowego istnieje
konieczność kontynuowania czynności w niezmieniony sposób lub ich bezpiecznego zakończenia, przy czym czas działania tego
oświetlenia powinien być dostosowany do uwarunkowań wynikających z wykonywanych czynności oraz warunków występujących w
pomieszczeniu.
3. Awaryjne oświetlenie ewakuacyjne należy stosować:
1) w pomieszczeniach:
a) widowni kin, teatrów i filharmonii oraz innych sal widowiskowych,
b) audytoriów, sal konferencyjnych, czytelni, lokali rozrywkowych oraz sal sportowych, przeznaczonych dla ponad 200 osób,
c) wystawowych w muzeach,
d) o powierzchni netto ponad 1000 m
2
w garażach oświetlonych wyłącznie
światłem
sztucznym,
e) o powierzchni netto ponad 2000 m
2
w budynkach użyteczności publicznej, budynkach zamieszkania zbiorowego oraz w
budynkach produkcyjnych i magazynowych
2) na drogach ewakuacyjnych:
a) z pomieszczeń wymienionych w pkt. 1,
b) oświetlonych wyłącznie
światłem
sztucznym,
c) w szpitalach i innych budynkach przeznaczonych przede wszystkim do użytku osób o ograniczonej zdolności poruszania się,
d) w wysokich i wysokościowych budynkach użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego.
4. Awaryjne oświetlenie ewakuacyjne nie jest wymagane w pomieszczeniach, w których awaryjne oświetlenie zapasowe spełnia warunek
określony w ust. 5 dla awaryjnego oświetlenia ewakuacyjnego.
5. Awaryjne oświetlenie ewakuacyjne powinno działać przez co najmniej l godzinę od zaniku oświetlenia podstawowego.
6. W pomieszczeniu, które jest użytkowane przy wyłączonym oświetleniu podstawowym, należy stosować oświetlenie dodatkowe,
zasilane napięciem nieprzekraczającym napięcia dotykowego dopuszczalnego długotrwale, służące uwidocznieniu przeszkód
wynikających z układu budynku, dróg komunikacji ogólnej lub sposobu jego użytkowania, a także podświetlane znaki wskazujące
kierunki ewakuacji.
7. Oświetlenie awaryjne należy wykonywać zgodnie z Polskimi Normami dotyczącymi wymagań w tym zakresie.";
Natomiast § 187:
a) ust. 3 i 4 otrzymują brzmienie:
„3. Przewody i kable elektryczne oraz
światłowodowe
wraz z ich zamocowaniami, zwane dalej „zespołami kablowymi", stosowane w
systemach zasilania i sterowania urządzeniami służącymi ochronie przeciwpożarowej, powinny zapewniać ciągłość dostawy energii
elektrycznej lub przekazu sygnału przez czas wymagany do uruchomienia i działania urządzenia, z zastrzeżeniem ust. 7. Ocena
zespołów kablowych w zakresie ciągłości dostawy energii elektrycznej lub przekazu sygnału, z
uwzględnieniem rodzaju podłoża i przewidywanego sposobu mocowania do niego, powinna być wykonana zgodnie z warunkami
określonymi w Polskiej Normie dotyczącej badania odporności ogniowej.
4. Zespoły kablowe umieszczone w pomieszczeniach chronionych stałymi wodnymi urządzeniami gaśniczymi powinny być odporne na
oddziaływanie wody. Jeżeli przewody i kable ułożone są w ognioochronnych kanałach kablowych, to wówczas
wymaganie odporności na działanie wody uznaje się za spełnione.",
†
Cały tekst projektu Rozporządzenia dostępny jest na stronach internetowych Ministerstwa Infrastruktury: www.mi.gov.pl
4
b) dodaje się ust. 5-7 w brzmieniu:
„5. Przewody i kable elektryczne w obwodach urządzeń alarmu pożaru, oświetlenia awaryjnego i
łączności
powinny mieć klasę PH
odpowiednią do czasu wymaganego do działania tych urządzeń, zgodnie z wymaganiami Polskiej Normy dotyczącej metody badań
palności cienkich przewodów i kabli bez ochrony specjalnej stosowanych w obwodach zabezpieczających.
6. Zespoły kablowe powinny być tak zaprojektowane i wykonane, aby w wymaganym czasie, o którym mowa w ust. 3 i 5, nie nastąpiła
przerwa w dostawie energii elektrycznej lub przekazie sygnału spowodowana oddziaływaniami elementów
budynku lub wyposażenia.
7. Czas zapewnienia ciągłości dostawy energii elektrycznej lub sygnału do urządzeń, o których mowa w ust. 3, może być ograniczony do
30 minut, o ile zespoły kablowe znajdują się w obrębie przestrzeni chronionych stałymi samoczynnymi urządzeniami gaśniczymi
wodnymi.";
17.2. Wymagania techniczne
W budynkach oświetlenie awaryjne jest często projektowane nie zgodnie z wymaganiami norm i przepisów a niejednokrotnie pomijane
przez inwestorów mających na celu zmniejszenie kosztów ponoszonych na inwestycję..
W celu przybliżenia czytelnikom wymagań norm oraz przepisów w niniejszym artykule zostaną przedstawione podstawowe wymagania
PN – EN 1838: 2005
„Zastosowanie oświetlenia. Oświetlenie awaryjne”. Zgodnie z cytowaną normą rodzaje oświetlenia awaryjnego
można przedstawić następująco:
1.
Rys. 17.1. Rodzaje oświetlenia awaryjnego
Na uwagę zasługuje określenie oświetlenia strefy otwartej nazwanego często oświetleniem antypanicznym.
Jest to oświetlenie ewakuacyjne stosowane poza drogami ewakuacyjnymi na przestrzeniach otwartych w budynkach, w celu
umożliwienia bezpiecznego poruszania się w kierunku dróg ewakuacyjnych [240].
Natężenie oświetlenia strefy otwartej nie powinno być mniejsze niż 0,5 Lx na poziomie podłogi, na niezabudowanym polu czynnym strefy
otwartej z wyjątkiem wyodrębnionego przez wyłączenie z tej strefy obwodowego pola o szerokości 0,5 m.
Wymagania w zakresie oświetlenia strefy otwartej przedstawia
rysunek 17.2.
5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin